Διδαχαὶ Ἁγίου Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου

6. Ὄχι ἀρρωστημένη θρησκευτικότητα Συχνά διαπιστώνουμε ὅτι μερικοί ἄνθρωποι πού βρίσκονται κοντά στήν Ἐκκλησία ἔχουν ἀρρωστημένη θρησκευτικότητα. Δέν ἐκτιμοῦν σωστά οὔτε τίς ἀρετές τους οὔτε τίς ἁμαρτίες τους.
Παγιδεύονται στίς προσωπικές τους ἐκτιμήσεις καί αὐτό γιατί δέν ἔχουν ἔμπειρους πνευματικούς.
Ὁ ἅγιος Πορφύριος διευκρίνιζε σχετικά: «Ὁ χριστιανός πρέπει νά ἀποφεύγει τήν ἀρρωστημένη θρησκευτικότητα: τόσο τό αἴσθημα ἀνωτερότητος γιά τήν ἀρετή του, ὅσο καί τό αἴσθημα κατωτερότητος γιά τήν ἁμαρτωλότητά του.
Ἄλλο πρᾶγμα εἶναι τό κόμπλεξ (σύν ολο ἀπωθημένων καί ἔντονα φορτισμένων συναισθηματικά ἰδεῶν, ἐπιθυμιῶν καί παρορμήσεων) καί ἄλλο ἡ ταπείνωση· ἄλλο ἡ μελαγχολία καί ἄλλο ἡ μετάνοια».

* * * 

7. Ἄδικες κατηγορίες Δέν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι πού κατηγοροῦν τό χριστιανισμό, γιατί δημιουργεῖ ἐνοχές στούς ἀνθρώπους καί ἀφαιρεῖ τή χαρά ἀπό τή ζωή τους. Οἱ ἴδιοι ἀρνοῦνται τίς ἐντολές καί τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ.
Νομίζουν ὅτι μέ τόν τρόπο αὐτό θά πετύχουν τήν εὐτυχία, ἀφοῦ θά εἶναι ἐλεύθεροι νά κάνουν ὅ,τι θέλουν, χωρίς ἠθικούς φραγμούς καί ἀπειλές κολασμοῦ. Οἱ ἰσχυρισμοί αὐτοί δέν ἔχουν καμία σχέση μέ τήν πραγματικότητα. Διατυπώνονται ἀπό τούς ἀντίχριστους, οἱ ὁποῖοι ὡστόσο δέν ἔχουν ξεπεράσει τή δυστυ- χία τους.
Ἔχουν μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό τους καί πιστεύουν ὅτι μόνο μέ τίς δυνάμεις τους θά λύσουν τά προβλήματά τους καί θά ἐξαλείψουν τίς δυσκολίες ἀπό τή ζωή τους. Εἶναι ὑπερήφανοι καί προβληματικοί.
Καθημερινά ἐπιδεινώνουν τήν κατάστασή τους, γι᾿ αὐτό ὅλο καί πιό δύσκολοι γίνονται ἀπέναντι στούς ἄλλους. Ὁ ἅγιος Πορφύριος συνομιλώντας κάποτε μέ ἕνα κοσμικό ψυχίατρο, ὁ ὁποῖος κατηγοροῦσε τό χριστιανισμό ὡς πηγή δυστυχίας τῶν ἀνθρώπων μέ τίς ἐνοχές καί τή μελαγχολία, πού τούς δημιουργεῖ, τοῦ ἔδωσε μία ἀξιοπρόσεκτη ἀπάντηση: «Παραδέχομαι ὅτι μερικοί χριστιανοί, ἀπό σφάλματα δικά τους ἤ τῶν ἄλλων, παγιδεύονται στήν ἀρρώστια τῶν ἐνοχῶν, ἀλλά καί σύ πρέπει νά παραδεχθεῖς ὅτι οἱ κοσμικοί παγιδεύονται σέ μιά χειρότερη ἀρρώστια, τήν ὑπερηφάνεια. Καί οἱ μέν θρησκευτικές ἐνοχές, κοντά στόν Χριστό, φεύγουν μέ τήν μετάνοια καί τήν ἐξομολόγηση, ἡ ὑπερηφάνεια ὅμως τῶν κοσμικῶν, πού ζοῦν μακριά ἀπό τόν Χριστό, δέν φεύγει».

* * * 

8. Ἄγχος: πηγή δυστυχίας Ἕνα κοινό γνώρισμα τῶν σύγχρονων ἀνθρώπων εἶναι τό ἄγχος, μία δυσπερίγραπτη κατάσταση, πού χαρακτηρίζεται ἀπό φόβο, ἀγωνία, ἀνασφάλεια καί ἄλλα ψυχοσωματικά συμπτώματα καί βιώνεται ὡς ἐναγώνια ἀναμονή ἐπικείμενου κακοῦ, ὅπως λένε τά λεξικά.
 Ἄγχος ἔχουν καί οἱ φτωχοί, πού δέν μποροῦν νά καλύψουν τίς βασικές τους ἀνάγκες, ἀλλά καί οἱ πλούσιοι, πού δέν στεροῦνται τίποτα. Οἱ δεύτεροι βιώνουν μεγαλύτερο ἄγχος, ἔχουν πολλούς φόβους, τούς ὁποίους δέν μποροῦν νά ἀντιμετωπίσουν μέ τά χρήματα πού διαθέτουν Φοβοῦνται ὅτι δέν θά μπορέσουν νά αὐξήσουν τόν πλοῦτο τους.
Φοβοῦνται ὅτι μπορεῖ νά τόν χάσουν. Μπορεῖ νά ἔχουν αἰφνίδιο θάνατο καί νά μείνουν ἀνεκπλήρωτες οἱ ἐπιθυμίες τους καί πολλά ἄλλα κακά ἐνδεχόμενα. Ὁ ἅγιος Πορφύριος ἔβλεπε στούς ἐπισκέπτες του τά ἀποτελέσματα τοῦ ἄγχους, πού τούς καταπονοῦσε καί ἀνησυχοῦσε ἰδιαίτερα. Προσπαθοῦσε νά τονώσει τόν πνευματικό τους ἀγώνα καί νά τούς πείσει νά ἔχουν ἐμπιστοσύνη στήν ἀγάπη καί τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ.

* * * 

9. Μελέτη πάνω στό δέντρο Ἡ μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀναγκαία στόν κατά Χριστό ἀγωνιζόμενο χριστιανό. Ἡ Ἁγία Γραφή, οἱ βίοι τῶν Ἁγίων καί τά διάφορα πατερικά κείμενα τονώνουν καί φωτίζουν.
Ὁ ἅγιος Πορφύριος εἶπε κάποτε σέ ἕνα πνευματικό του τέκνο: «Νά διαβάζεις πάρα πολύ, γιά νά σοῦ φωτίσει ὁ Θεός τό νοῦ. Ξέρεις, ἐγώ διάβαζα πάρα πολύ καί μάλιστα, γιά νά μή μέ ἐνοχλοῦν, ἀνέβαινα πάνω σέ ἕνα δέντρο μέ μιά σκάλα, πού εἶχα φτιάξει καί πού τήν τραβοῦσα ἐπάνω ὅταν ἀνέβαινα, ὥστε νά μή μέ βλέπουν καί μέ ἐνοχλοῦν, καί ἐκεῖ ἀσχολούμουν μέ τίς ὧρες μέ τή μελέτη».

Πρεσβ. Διονύσιος Τάτσης

 Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 2022 16 Μαΐου  2014