Κυριακή Δ΄ Νηστειών (Μάρκ.9,14-29)
Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως
Αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο ἡ Γραφή μας τὸν παρουσιάζει πάρα πολὺ ἀσθενῆ ὡς πρὸς τὴν πίστη· καὶ τοῦτο εἶναι φανερὸ ἀπὸ πολλὰ σημεῖα, καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι εἶπε ὁ Χριστός: «Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι (:Σὲ ἐκεῖνον ποὺ πιστεύει ὅλα εἶναι δυνατά)» (Μάρκ.9,23), καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι εἶπε αὐτὸς ποὺ Τὸν πλησίασε «Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μοῦ τῇ ἀπιστίᾳ (Πιστεύω, Κύριε, ὅτι ἔχεις τὴ δύναμη νὰ μὲ βοηθήσεις. Βοήθησέ με νὰ ἀπαλλαγῶ ἀπ’ τὴν ὀλιγοπιστία μου καὶ ἀναπλήρωσε ἐσὺ τὴν ἔλλειψη τῆς πίστεώς μου)» (Μάρκ.9,24) καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι ἔδωσε ὁ Χριστὸς ἐντολὴ στὸν δαίμονα νὰ μὴν εἰσέλθει πλέον σὲ αὐτόν, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι εἶπε ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος στὸν Χριστό: «Εἴ τί δύνασαι(:Εάν μπορεῖς)» (Μάρκ.9,22).
Καὶ γιατί κατηγορεῖ τοὺς μαθητές, ἐὰν ἡ ἀπιστία τοῦ πατέρα αὐτοῦ ὑπῆρξε ἡ αἰτία νὰ μὴν ἐξέλθει ὁ δαίμονας; Γιὰ νὰ δείξει ὅτι πολλὲς φορὲς εἶναι δυνατὸν σὲ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πίστη, νὰ θεραπεύσουν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ χωρὶς νὰ ἔχουν πίστη οἱ ἴδιοι ἀσθενεῖς αὐτοὶ ποὺ προσέρχονται γιὰ ἀποκατάσταση τῆς ὑγείας τους· διότι ὅπως ἀκριβῶς πολλὲς φορὲς ἀρκοῦσε ἡ πίστη ἐκείνου ποὺ προσερχόταν στὸ νὰ ἐκπληρωθεῖ τὸ αἴτημά του καὶ ἀπὸ πολὺ κατώτερους ὡς πρὸς τὸ ἀξίωμα, ἔτσι πολλὲς φορὲς ἀποδείχτηκε ἀρκετὴ ἡ δύναμη καὶ ἡ πίστη ἐκείνων ποὺ ἐνεργοῦσαν τὶς θαυματουργικὲς ἰάσεις νὰ θεραπεύσουν καὶ χωρὶς νὰ πιστεύουν αὐτοὶ ποὺ προσέρχονταν γιὰ νὰ γιατρευτοῦν.
Καὶ τὰ δύο αὐτὰ ἐπιβεβαιώνονται ἀπὸ τὶς θεῖες Γραφὲς· διότι καὶ ὅσοι ζοῦσαν μαζὶ μὲ τὸν Κορνήλιο ἔλαβαν τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐξ αἰτίας τῆς πίστεώς τους (βλ. Πράξ. 10,1-48), καὶ στὴν περίπτωση τοῦ Ἐλισσαίου πάλι ἀναστήθηκε ὁ νεκρός, μολονότι δὲν ὑπῆρξε κάποιος ποὺ νὰ δείξει πίστη[Δ΄Βασιλειών 13,21 «Καὶ ἀπέθανεν Ἑλισαιέ, καὶ ἔθαψαν αὐτόν. Καὶ μονόζωνοι Μὼὰβ ἦλθον ἐν τῇ γῇ ἐλθόντος τοῦ ἐνιαυτοῦ· καὶ ἐγένετο αὐτῶν θαπτόντων τὸν ἄνδρα, καὶ ἰδοὺ εἶδον τὸν μονόζωνον καὶ ἔῤῥιψαν τὸν ἄνδρα ἐν τῷ τὰφῳ Ἑλισαιέ, καὶ ἐπορεύθη καὶ ἥψατο τῶν ὀστέων Ἑλισαιὲ καὶ ἔζησε καὶ ἀνέστη ἐπὶ τὸὺς πόδας αὐτοῦ (Καὶ πέθανε ὁ Ἐλισαῖος καὶ τὸν ἔθαψαν. Κατὰ δὲ τὸ ἑπόμενο ἔτος εἰσέβαλαν στὴ χώρα τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐπιδρομεῖς Μωαβίτες. Καὶ καθὼς οἱ Ἰσραηλῖτες πήγαιναν νὰ θάψουν ἕνα νεκρό, φάνηκαν ἀπὸ μακριὰ ἐρχόμενοι ἐπιδρομεῖς Μωαβίτες. Κατελήφθησαν ἀπὸ τρόμο οἱ Ἰσραηλῖτες καὶ ἔριξαν τὸν νεκρὸ ἄνδρα στὸν ἀνοικτὸ τάφο τοῦ προφήτη Ἐλισαίου καὶ ἐτράπησαν σὲ φυγή. Ὁ νεκρὸς μόλις ἄγγιξε τὰ ὀστᾶ του Ἐλισαίου, ἐπανῆλθε στὴ ζωὴ καὶ ἀνορθώθηκε στὰ πόδια του)»). Διότι καὶ αὐτοὶ ποὺ ἔριξαν τὸ νεκρὸ σῶμα μέσα στὸ ἀνοικτὸ μνῆμα, ὅπου βρισκόταν τὰ ὀστᾶ τοῦ προφήτη Ἐλισαίου, τὸ ἔριξαν ἐκεῖ ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχε καὶ ὄχι ἀπὸ πίστη, ἀλλὰ ἀπὸ δειλία καὶ ἐπειδὴ φοβήθηκαν τὶς δοκιμασίες ἐὰν τοὺς προλάβαιναν καὶ τοὺς αἰχμαλώτιζαν οἱ ἐπιδρομὲς Μωαβίτες, ἔφυγαν, καὶ αὐτὸν ποὺ εἶχε πεθάνει, τὸν ἔριξαν ἐκεῖ καὶ ἀναστήθηκε ὁ νεκρὸς αὐτὸς ἀπὸ μόνης τῆς δύναμης τοῦ ἁγίου σώματος τοῦ προφήτη Ἐλισαίου. Ἑπομένως εἶναι φανερὸ ὅτι στὴν περίπτωση αὐτὴ τοῦ σεληνιαζόμενου νέου οἱ μαθητὲς φάνηκαν ἀσθενεῖς ὡς πρὸς τὴν πίστη, ἀλλὰ ὄχι ὅλοι· διότι οἱ στῦλοι (Ὁ Πέτρος, ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης) δὲν ἦταν παρόντες ἐκεῖ τότε[βρίσκονταν στὸ ὅρος τῆς Μεταμορφώσεως μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ, ὅταν ὁ πατέρας αὐτὸς εἶχε ἀρχικὰ φέρει τὸν ἀσθενῆ υἱό του γιὰ θεραπεία στοὺς ἄλλους μαθητές].
Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ πρόσεξε τὴν ἀγνωμοσύνη τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ,πώς πλησιάζει τὸν Ἰησοῦ ἐνώπιον τοῦ λαοῦ καὶ ὁμιλεῖ ἐναντίον τῶν μαθητῶν λέγοντας ὅτι: «Προσήνεγκα αὐτὸν τοῖς μαθηταῖς σου, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν αὐτὸν θεραπεῦσαι(:Έφερα αὐτὸν πρὸς τοὺς μαθητὲς Σοῦ μὲ τὴν παράκληση νὰ τὸν θεραπεύσουν καὶ αὐτοὶ δὲν μπόρεσαν νὰ τοῦ χαρίσουν τὴν θεραπεία)»[Μάρκ.9,18]. Ὁ Χριστὸς ὅμως ἀπαλλάσσοντας τοὺς μαθητές Του ἀπὸ τὶς κατηγορίες αὐτὲς ἐνώπιον τοῦ λαοῦ, ἐπιρρίπτει σὲ ἐκεῖνον τὴ μεγαλύτερη εὐθύνη. Διότι λέγει : «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! Ἓὡς πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; Ω γενεὰ ποὺ τόσα θαύματα εἶδες καὶ εἶσαι ἀκόμη ἄπιστη, καὶ ἀπ΄ τὴν κακία σου εἶσαι διεστραμμένη! Ἕως πότε θὰ σᾶς ἀνέχομαι;")»[Ματθ.17,17]· καὶ δὲν ἀπευθύνεται μόνο στὸ πρόσωπο αὐτοῦ γιὰ νὰ μὴ φέρει σὲ δύσκολη θέση καὶ σὲ ἀμηχανία τὸν πατέρα αὐτό, ἀλλὰ ἀπευθύνεται καὶ πρὸς ὅλους τοὺς Ἰουδαίους· διότι ἦταν φυσικὸ νὰ σκανδαλισθοῦν πολλοὶ ἀπὸ τοὺς παρόντες καὶ νὰ σκεφθοῦν γιὰ τοὺς μαθητὲς ἀνάρμοστα καὶ ἀνυπόστατα πράγματα. Ἀλλὰ καὶ ὅταν λέγει «Ἓὡς πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν;(: Ἕως πότε θὰ σᾶς ἀνέχομαι; Μέχρι πότε θὰ εἶμαι μαζί σας;)», δείχνει πάλι ὅτι ὁ θάνατος εἶναι γιὰ Αὐτὸν κάτι τὸ εὐπρόσδεκτο καὶ ἐπιθυμητὸ καὶ ποθητὴ ἡ ἀναχώρηση ἀπὸ αὐτὴν τὴ ζωὴ· καὶ ὅτι εἶναι βαρὺ πρᾶγμα ὄχι το νὰ σταυρωθεῖ, ἀλλὰ τὸ νὰ εἶναι μαζὶ μὲ τοὺς ἀπίστους καὶ κακοπροαίρετους αὐτοὺς ἀνθρώπους.
Ὅμως δὲν σταμάτησε στὶς κατηγορίες, ἀλλὰ τί λέγει; «Φέρετέ μοὶ αὐτὸν ὧδέ(:Φέρετέ μοῦ αὐτὸν ἐδῶ)». Καὶ ρωτᾶ τὸν πατέρα πόσα χρόνια εἶναι ὁ γιὸς τοῦ ἀσθενής, δικαιολογῶντας ἔτσι καὶ τοὺς μαθητές Του καὶ ὁδηγῶντας ταυτόχρονα ἐκεῖνο τὸν πατέρα στὴν καλὴ ἐλπίδα καὶ στὸ νὰ πιστέψει ὅτι θὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὸ κακό. Καὶ τὸν ἀφήνει νὰ σπαράζει ὄχι πρὸς ἐπίδειξη(επειδή λοιπὸν ὁ ὄχλος συγκεντρωνόταν, τὸν ἐπιτίμησε),αλλά ἐξ αἰτίας τοῦ πατέρα του, ὥστε ὅταν ἔβλεπε τὸ δαιμόνιο νὰ καταλαμβάνεται ἀπὸ ἀνησυχία καὶ νὰ ταράσσεται γιὰ τὸ ὅτι καὶ μόνο ὁδηγήθηκε μπροστὰ σ’ Αὐτόν, ἔστω καὶ ἔτσι νὰ πιστέψει στὸ θαῦμα ποὺ ἐπρόκειτο νὰ γίνει.
Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ πατέρας ἐκεῖνος εἶπε ὅτι τὸ δαιμόνιο εἶχε καταλάβει τον γιό του «Παιδιόθεν(:Από τὴν παιδική του ἡλικία)»[Μάρκ.9,21-22:«Παιδιόθεν. Καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολὲσῃ αὐτόν(:Από μικρὸ παιδί. Πολλὲς φορὲς μάλιστα τὸν ἔριξε καὶ στὴ φωτιὰ καὶ στὰ νερὰ γιὰ νὰ τοῦ πάρει τὴ ζωὴ)»] καὶ ὅτι «Εἴ τί δύνασαι(:εάν μπορεῖς νὰ κάνεις κάτι)»[Μάρκ. 9,22: «Ἀλλ᾿ εἴ τί δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ᾿ ἡμᾶς(:αλλά ἐὰν μπορεῖς νὰ κάνεις κάτι, λυπήσου μας καὶ βοήθησέ μας)»], ὁ Χριστὸς λέγει: «Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι(:όλα εἶναι δυνατὰ σὲ ὅποιον πιστεύει)»[Μάρκ. 9,23: «Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι(:Εσύ ἐὰν μπορεῖς νὰ πιστέψεις, ὅλα εἶναι δυνατὰ σὲ ὅποιον πιστεύει)»], ἐπιρρίπτοντας καὶ πάλι σὲ αὐτὸν τὴν κατηγορία.
Καὶ ὅταν μὲν ἔλεγε ὁ λεπρός, «Κύριε, ἐὰν θὲλῃς δύνασαί με καθαρίσαι(:Κύριε, πιστεύω ὅτι, ἐὰν θέλεις, μπορεῖς νὰ μὲ καθαρίσεις ἀπὸ τὴ λέπρα)»,ομολογώντας μὲ τὰ λόγια του αὐτὰ τὴ δύναμή Του, ὁ Κύριος μὲ σκοπὸ νὰ τὸν ἐπαινέσει καὶ νὰ ἐπιβεβαιώσει τὰ λόγια του, ἔλεγε: «Θέλω, καθαρίσθητι(:Θέλω, καθαρίσου ἀπὸ τὴ λέπρα)»[Λουκ.5,12-13].Όταν ὅμως αὐτὸς ὁ πατέρας δὲν εἶπε τίποτε ἀντάξιο τῆς δύναμής Του, λέγοντας: «Εἴ τί δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ᾿ ἡμᾶς(:Εάν μπορεῖς, νὰ κάνεις τίποτε, σπλαχνίσου μας καὶ βοήθησέ μας)»[Μάρκ.9,22], δὲς πῶς τὸ διορθώνει ἐπειδὴ δὲν εἰπώθηκε μὲ τὸν πρέποντα τρόπο. Τί λέγει λοιπόν; «Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι(:Εάν ἐσὺ μπορεῖς νὰ πιστέψεις, τότε ὅλα εἶναι κατορθωτὰ σὲ ὅποιον ἔχει πίστη)»[Μάρκ.9,22-23]. Τὰ λόγια Τοῦ αὐτὰ ἔχουν τὴν ἑξῆς σημασία: «Τόσο μεγάλη ἀφθονία δυνάμεως ὑπάρχει σὲ Ἐμένα, ὥστε νὰ μπορῶ καὶ ἄλλους νὰ κάνω ἱκανοὺς νὰ θαυματουργούν. Ἄρα λοιπὸν ἐὰν πιστεύεις ὅπως πρέπει,», λέγει, «καὶ ὁ ἴδιος μπορεῖς νὰ θεραπεύσεις καὶ αὐτὸν καὶ πολλοὺς ἄλλους». Καὶ ἀφοῦ τὰ εἶπε αὐτά, ἀπάλλαξε τὸν ἀσθενῆ ἀπὸ τὸ δαιμόνιο.
Ἐσὺ ὅμως μὴ σκέπτεσαι μόνο ἀπὸ αὐτὸ τὴν πρόνοια καὶ τὴν εὐεργεσία Του, ἀλλὰ καὶ τὸν χρόνο ἐκεῖνο ποὺ ἐπέτρεψε νὰ παραμείνει μέσα στὸν ἄνθρωπο τὸ δαιμόνιο· καθ' ὅσον ἐὰν καὶ τότε δὲν ἐκδηλωνόταν στὸν ἄνθρωπο σὲ τόσο μεγάλο βαθμὸ ἡ πρόνοιά Του, ἴσως νὰ εἶχε πρὸ πολλοῦ χαθεῖ· καθ' ὅσον «καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολὲσῃ αὐτόν(: πολλὲς φορὲς μάλιστα τὸν ἔριξε καὶ στὴ φωτιὰ καὶ στὰ νερὰ γιὰ νὰ τοῦ πάρει τὴ ζωή)»[Μάρκ.9,22], λέγει. Ἐκεῖνον ὅμως ποὺ ἀποτολμοῦσε τέτοια πράγματα, νὰ πέφτει, δηλαδή, στὴ φωτιὰ καὶ στὰ νερά, ἀσφαλῶς καὶ τὸ δαιμόνιο θὰ τὸν ἐξολόθρευε, ἐὰν ὁ Θεὸς δὲν τοῦ συγκρατοῦσε τὴ μεγάλη μανία μὲ ἰσχυρὸ χαλινάρι· ὅπως ἀκριβῶς συνέβη τοῦτο καὶ στὴν περίπτωση ἐκείνων τῶν δύο γυμνῶν ποὺ ἔτρεχαν στὶς ἐρημιὲς καὶ κατέσχιζαν τὰ σώματά τους μὲ πέτρες[Ματθ.8,28: «Καὶ ἐλθόντι αὐτῷ εἰς τὸ πέραν εἰς τὴν χώραν τῶν Γεργεσηνῶν ὑπήντησαν αὐτῷ δύο δαιμονιζόμενοι ἐκ τῶν μνημείων ἐξερχόμενοι, χαλεποὶ λίαν, ὥστε μὴ ἰσχύειν τὶνὰ παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης(:Και ὅταν ὁ Κύριος ἦλθε στὴν ἀπέναντι ὄχθη, στὴ χώρα των Γεργεσηνῶν, Τὸν συνάντησαν δύο δαιμονισμένοι ποὺ ἔβγαιναν ἀπὸ τὰ μνήματα ποὺ ὑπῆρχαν ἐκεῖ, στὰ ὁποῖα εὐχαριστιούνταν νὰ κατοικοῦν. Ἦταν καὶ οἱ δύο ἐπιθετικοὶ καὶ πολὺ ἐπικίνδυνοι· τόσο, ὥστε νὰ μὴν μπορεῖ κανεὶς νὰ περάσει ἀπ’ τὸν δρόμο ἐκεῖνο)»].
Καθόλου ἐπίσης νὰ μὴν περιεργήσεις ἐπειδὴ ἀποκαλεῖ τὸν νεαρὸ αὐτὸ «σεληνιαζόμενο»[ ὁ πατέρας του ἀπέδιδε τὴν ἀλλόκοτη αὐτὴ συμπεριφορά του στὴν ἐπενέργεια τῆς σελήνης], διότι ἡ ὀνομασία αὐτὴ ἀποδόθηκε ἀπὸ τὸν πατέρα τοῦ δαιμονιζόμενου αὐτοῦ νέου. Μὰ πῶς λοιπὸν τότε ὁ εὐαγγελιστὴς λέγει ὅτι ὁ Κύριος θεράπευσε πολλοὺς σεληνιαζόμενους;[Ματθ.4,24: Καὶ ἀπῆλθεν ἡ ἀκοὴ αὐτοῦ εἰς ὅλην τὴν Συρίαν, καὶ προσήνεγκαν αὐτῷ πάντας τὸὺς κακῶς ἔχοντας ποικίλαις νόσοις καὶ βασάνοις συνεχομένους, καὶ δαιμονιζομένους καὶ σεληνιαζομένους καὶ παραλυτικούς, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτούς(:Διαδόθηκε λοιπὸν ἡ φήμη του σὲ ὅλη τὴ Συρία. Κι ἔφεραν μπροστά Του ὅλους ὅσους ὑπέφεραν ἀπὸ διάφορες ἀρρώστιες καὶ κατέχονταν ἀπὸ βασανιστικὲς ἀσθένειες, δαιμονισμένους καὶ σεληνιασμένους καὶ παραλύτους, καὶ τοὺς θεράπευε ὅλους)»].
Τοὺς ὀνομάζει ἔτσι στηριζόμενος στὴν ἀντίληψη τῶν πολλῶν[κατά τὴ λαϊκὴ αὐτὴν ἀντίληψη στὴν ἀσθένεια αὐτὴ ἀσκοῦν ἐπίδραση οἱ φάσεις τῆς σελήνης. Κάποιες μορφὲς τῆς νόσου κατὰ τὴν Ἁγία Γραφὴ ὀφείλονται στὴν ἐπενέργεια τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων]·διότι ὁ διάβολος γιὰ νὰ συκοφαντήσει τὸ φυσικὸ στοιχεῖο, κάνει τοὺς δαιμονιζόμενους νὰ καταλαμβάνονται ἀπὸ κρίσεις καὶ πάλι νὰ χαλαρώνουν ἀνάλογα μὲ τὶς περιστροφὲς καὶ τὶς διάφορες φάσεις τῆς σελήνης· ὄχι φυσικὰ ἐπειδὴ ἐκείνη ἐπενεργεῖ, μη γένοιτο· ἀλλὰ ὁ διάβολος διαπράττει τὴν κακουργία αὐτὴν πρὸς συκοφάντηση τοῦ φυσικοῦ στοιχείου. Γι’ αὐτὸ καὶ ἐπικράτησε μεταξὺ τῶν ἀνοήτων ἡ ἐσφαλμένη αὐτὴ ἀντίληψη, καὶ ἐξαπατώμενοι νὰ ἀποκαλοῦν «σεληνιαζομένους» τοὺς δαιμονισμένους ἀνθρώπους· καθὼς πράγματι αὐτὸ δὲν εἶναι ἀλήθεια, ἡ σελήνη καμία ἐπενέργεια δὲν ἀσκεῖ στοὺς ἀνθρώπους.
«Τότε προσελθόντες οἱ μαθηταὶ τῷ Ἰησοῦ κατ᾿ ἰδίαν εἶπον· διατὶ ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό;(:Τότε οἱ μαθητὲς πλησίασαν ἰδιαιτέρως τὸν Ἰησοῦ καὶ τοῦ εἶπαν: "Γιατί ἐμεῖς δὲν μπορέσαμε νὰ βγάλουμε τὸ δαιμόνιο αὐτό;"(Και τὸ εἶπαν αὐτό, διότι σὲ ἄλλες περιστάσεις εἶχαν ἐκδιώξει δαιμόνια)»[Ματθ.17,19].Έχω τὴ γνώμη πὼς ἀγωνιοῦν οἱ μαθητὲς καὶ φοβοῦνται μήπως τυχὸν ἔχασαν τὴ χάρη, τὴν ὁποία τοὺς ἔκρινε ἄξιους νὰ τοὺς ἐμπιστευτεῖ ὁ Χριστὸς· διότι ἔλαβαν ἐξουσία ἐναντίον δαιμόνων ἀκαθάρτων[Ματθ.10,8: «Ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε(:Και γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώνεται τὸ κήρυγμά σας, σᾶς δίνω ἐξουσία καὶ δύναμη νὰ θεραπεύετε ἀσθενεῖς, νὰ καθαρίζετε λεπρούς, νὰ ἀνασταίνετε νεκρούς, νὰ βγάζετε δαιμόνια. Τὴ χάρη αὐτὴ τῆς θαυματουργίας τὴ λάβατε δωρεάν, δωρεὰν δῶστε την κι ἐσεῖς, χωρὶς νὰ παίρνετε χρήματα)»]. Γι’ αὐτὸ καὶ Τὸν ρωτοῦν, ἀφοῦ Τὸν πλησίασαν ἰδιαιτέρως, χωρὶς νὰ ντρέπονται(διότι ἐφόσον συνέβη ὅ,τι συνέβη, καὶ ἐλέγχθηκαν, ἦταν περιττὸ νὰ ντρέπονται στὸ ἑξῆς νὰ ὁμολογήσουν μὲ τὰ λόγια τὴν ἀδυναμία τους), ἀλλὰ ἐπειδὴ ἐπρόκειτο νὰ Τὸν ρωτήσουν γιὰ ἕνα ἀπόρρητο καὶ μεγάλο πρᾶγμα.
Τί λοιπὸν τοὺς λέγει ὁ Χριστός; «Διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν. ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τοὺτῳ μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν(:Επειδή σᾶς λείπει ἡ πίστη· διότι, ἀληθινὰ σᾶς λέω, ἐὰν ἔχετε πίστη θερμὴ καὶ δυνατὴ σὰν τὸ μικρὸ σπόρο τοῦ σιναπιοῦ, θὰ πεῖτε στὸ βουνὸ αὐτό, πήγαινε ἀπὸ ἐδῶ ἐκεῖ, καὶ θὰ μετακινηθεῖ. Καὶ τίποτε δὲν θὰ εἶναι ἀδύνατο σὲ σᾶς)»[Ματθ.17,20].Εάν ὅμως ἤθελες νὰ φέρεις τὴν ἀντίρρησή σου, ρωτῶντας σὲ ποιά περίπτωση μετακίνησαν ἕνα ὅρος, ἐκεῖνο ἔχω νὰ σᾶς πῶ, ὅτι πραγματοποίησαν πολὺ μεγαλύτερα θαύματα, ἐφόσον ἀνέστησαν μυρίους νεκροὺς· διότι δὲν εἶναι τὸ ἴδιο πρᾶγμα, τὸ νὰ μετακινήσεις ἕνα ὅρος καὶ νὰ ἐκδιώξεις τὸν θάνατο ἀπὸ ἕνα νεκρὸ σῶμα. Ἀναφέρονται μάλιστα μαζὶ μὲ τοὺς ἀποστόλους καὶ κάποιοι ἅγιοι ποὺ ἦταν πολὺ κατώτεροι στὸ ἀξίωμα ἀπὸ αὐτοὺς καὶ οἱ ὁποῖοι μετακίνησαν καὶ ὄρη, ὅταν παρουσιάστηκε ἀνάγκη. Ἑπομένως εἶναι φανερὸ ὅτι καὶ οἱ ἀπόστολοι θὰ τὰ μετακινοῦσαν ἐὰν τὸ ἀπαιτοῦσε ἡ περίσταση. Ἐὰν ὅμως τότε δὲν προέκυψε ἀνάγκη γιὰ κάτι παρόμοιο, μὴν κατηγορεῖς. Ἐξάλλου καὶ ὁ Χριστὸς δὲν εἶπε ὅτι «ὁπωσδήποτε θὰ μετακινήσετε ὄρη», ἀλλὰ ὅτι «θὰ μπορέσετε καὶ αὐτὸ νὰ τὸ κάνετε, ἂν παραστεῖ ἀνάγκη». Ἂν ὅμως δὲν μετακίνησαν, συνέβη αὐτὸ ὄχι ἐπειδὴ δὲν μπόρεσαν(πώς ἦταν δυνατὸν νὰ συμβεῖ αὐτό, τὴ στιγμὴ ποὺ αὐτοὶ μπόρεσαν νὰ ἐπιτελέσουν καὶ μεγαλύτερα ἀπὸ αὐτά;), ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲ θέλησαν, καθὼς δὲν παρέστη ἀνάγκη γιὰ κάτι τέτοιο. Φυσικὸ βέβαια καὶ νὰ ἔχει συμβεῖ αὐτὸ καὶ νὰ μὴν ἔχει γραφεῖ· καθ' ὅσον δὲν καταγράφηκαν ἀπὸ τοὺς εὐαγγελιστὲς ὅλα τὰ θαύματα ποὺ οἱ ἀπόστολοι ἐπιτέλεσαν.
Τότε βέβαια ἦταν ἀκόμη πολὺ ἀτελεῖς πνευματικά. Τί λοιπόν; Οὔτε αὐτὴν τὴν πίστη δὲν εἶχαν τότε(σαν τὸν σπόρο τοῦ σιναπιοῦ); Ἀσφαλῶς δὲν τὴν εἶχαν· διότι δὲν ἦσαν πάντοτε οἱ ἴδιοι· γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ καὶ ὁ Πέτρος, γιὰ παράδειγμα, ἄλλοτε μακαρίζεται ἀπὸ τὸν Κύριο, καὶ ἄλλοτε ἐπιτιμᾶται· ὅμως καὶ οἱ ὑπόλοιποι μαθητὲς ἐλέγχονται ἀπὸ τὸν Χριστὸ γιὰ πνευματικὴ ἀτέλεια, ὅταν δὲν κατανόησαν τὸν λόγο Τοῦ σχετικὰ μὲ τὴ ζύμη[Ματθ.16,6-7:«Ὁρᾶτε καὶ προσέχετε ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων. οἱ δὲ διελογίζοντο ἐν ἑαυτοῖς λέγοντες ὅτι ἄρτους οὐκ ἐλάβομεν(:Ανοίξτε τὰ μάτια σας καὶ προσέχετε ἀπὸ τὴν κακὴ ἐπίδραση τῆς ὑποκριτικῆς διδασκαλίας τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων, ποὺ μοιάζει μὲ κακὸ προζύμι. Αὐτοὶ ὅμως ἄρχισαν νὰ συλλογίζονται μέσα τους καὶ νὰ λένε: ‘’Δὲν πήραμε ἄρτους ἀπὸ προζύμι καθαρό, προζύμι ποὺ δὲν προέρχεται ἀπὸ σπίτι Φαρισαίου ἢ Σαδδουκαίου’’)» καὶ Μάτθ. 16,11-12: «Πῶς οὐ νοεῖτε ὅτι οὐ πὲρὶ ἄρτου εἶπον ὑμῖν προσέχειν ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων; τότε συνῆκαν ὅτι οὐκ εἶπε προσέχειν ἀπὸ τῆς ζύμης τοῦ ἄρτου, ἀλλ᾿ ἀπὸ τῆς διδαχῆς τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων(:«Πώς δὲν καταλαβαίνετε ὅτι δὲν σᾶς εἶπα γιὰ τὸν συνηθισμένο ὑλικὸ ἄρτο, ὅταν σᾶς σύστησα νὰ προσέχετε ἀπὸ τὸ προζύμι τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων;’’. Τότε κατάλαβαν ὅτι δὲν τοὺς εἶπε νὰ φυλάγονται ἀπ’ τὸ προζύμι μὲ τὸ ὁποῖο γίνεται ὁ ἄρτος, ἀλλὰ ἀπ’ τὴ διδασκαλία καὶ τὴν ὑποκρισία τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων)»]. Συνέβη λοιπὸν καὶ τότε νὰ φανοῦν πνευματικὰ ἀδύνατοι· διότι πρὶν ἀπὸ τὴ Σταύρωσή Του ἦσαν πνευματικὰ πάρα πολὺ ἀτελεῖς.
Στὴν περίπτωση ἐπίσης αὐτή, «πίστη» ἐννοεῖ ἐκείνη μὲ τὴν ὁποία μποροῦσαν νὰ κάνουν θαύματα καὶ ἀναφέρει τὸν κόκκο τοῦ σιναπιοῦ, γιὰ νὰ φανερώσει τὴν ἀπερίγραπτη δύναμη τῆς πίστεως· διότι μολονότι τὸ σινάπι φαίνεται ὡς πρὸς τὸ μέγεθος μικρό, ὅμως ἔχει τὴν πιὸ μεγάλη δύναμη ἀπὸ ὅλα. Γιὰ νὰ δείξει λοιπὸν ὅτι καὶ ἡ ἐλάχιστη ἀκόμη, ἀλλὰ γνήσια πίστη, μπορεῖ μεγάλα πράγματα νὰ ἐπιτύχει, ἀνέφερε τὸ σινάπι· καὶ δὲν ἀρκέστηκε μόνο σὲ αὐτό, ἀλλὰ πρόσθεσε καὶ ὄρη καὶ προχώρησε ἀκόμη περισσότερο. Διότι, λέγει: «Τίποτα δὲν θὰ σᾶς εἶναι ἀδύνατο».
Ἐσὺ ὅμως θαύμασε ἀπὸ ὅλα αὐτὰ καὶ τὸν τρόπο σκέψης τους καὶ τὴ δύναμη τοῦ Πνεύματος. Τὸν τρόπο σκέψης τους θαύμασέ τον ἐπειδὴ δὲν ἔκρυψαν τὸ ἐλάττωμά τους, ἐνῷ τὴ δύναμη τοῦ Πνεύματος, διότι τόσο πολὺ ἀνέβασε, σιγά-σιγά, ἐκείνους ποὺ δὲν εἶχαν πίστη οὔτε σὰν τὸν κόκκο τοῦ σιναπιοῦ, ὥστε νὰ ἀναβλύσουν ἀπὸ αὐτοὺς ποταμοὶ καὶ πηγὲς πίστεως.
«Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ(:Αυτό ὅμως τὸ εἶδος τῶν δαιμόνων δὲν βγαίνει ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔχει καταληφθεῖ ἀπὸ αὐτό, παρὰ μόνο μὲ προσευχὴ ποὺ συνοδεύεται καὶ μὲ νηστεία, ὥστε ἡ προσευχὴ νὰ γίνεται μὲ διάνοια ὅσο δυνατὸν ἐλαφρότερη καὶ περισσότερο προσηλωμένη στὸν Θεό)»[Ματθ.17,21], πρόσθεσε, ἐννοῶντας ὅλο τὸ γένος τῶν δαιμόνων, ὄχι μόνο αὐτῶν ποὺ κατέχουν τοὺς σεληνιαζομένους. Βλέπεις πῶς τώρα μὲ τὰ λόγια Τοῦ αὐτά τους προετοιμάζει γιὰ νὰ ἀκούσουν τὰ σχετικὰ μὲ τὴ νηστεία; Μὴ μοῦ ἀναφέρεις βέβαια τὶς σπάνιες ἐκεῖνες περιπτώσεις ποὺ ὁρισμένοι ἐκδίωξαν δαιμόνια καὶ χωρὶς νηστεία. Ἐὰν ὅμως θελήσει κάποιος νὰ τὸ προβάλλει αὐτὸ καὶ γιὰ ἐκείνους ποὺ ἐπιτιμοῦν ἕνα καὶ ἐνδεχομένως καὶ δύο δαιμόνια, ὅμως πάραυτα εἶναι ἀδύνατο κάποιος ποὺ πάσχει καὶ κάνει τρυφηλὴ ζωή, νὰ ἀπαλλαγεῖ κάποτε ἀπὸ αὐτὴ τὴ μανία· διότι αὐτὸς ποὺ ὑποφέρει ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀσθένεια, αὐτὸς κατ' ἐξοχὴν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, δηλαδὴ τὴν προσευχὴ ποὺ συνοδεύεται ἀπὸ νηστεία.
«Ἀλλὰ ὅμως», θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανείς, «ἐὰν ἔχουμε πίστη, τί χρειάζεται ἡ νηστεία;» Χρειάζεται ἐπειδὴ καὶ ἡ νηστεία μαζὶ μὲ τὴν πίστη προσφέρει πολὺ μεγάλη δύναμη. Καθ' ὅσον προσφέρει πολλὴ εὐσέβεια στὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν μεταβάλλει ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄγγελο καὶ τὸν κάνει νὰ ἀγωνίζεται ἐναντίον τῶν ἀσωμάτων δυνάμεων. Αὐτὸ ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ τὸ κάνει μόνη της, ἀλλὰ χρειάζεται καὶ προσευχὴ καὶ μάλιστα ἡ προσευχὴ κατέχει τὴν πρώτη θέση.
Πρόσεχε λοιπὸν πόσα εἶναι τὰ ἀγαθὰ ποὺ προέρχονται ἀπὸ αὐτὲς τὶς δύο ἀρετὲς· διότι αὐτὸς ποὺ προσεύχεται καὶ νηστεύει ὅπως πρέπει, δὲν χρειάζεται πολλὰ πράγματα· ἑπομένως, αὐτὸς ποὺ δὲν χρειάζεται πολλὰ πράγματα, δὲν θὰ ἦταν δυνατὸ νὰ γίνει ποτὲ φιλοχρήματος· καὶ αὐτὸς ποὺ δὲν εἶναι φιλοχρήματος, εἶναι περισσότερο πρόθυμος γιὰ ἐλεημοσύνη. Ἐπιπρόσθετα, αὐτὸς ποὺ νηστεύει εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπὸ βάρη, ἔχει φτερὰ καὶ προσεύχεται μὲ καθαρὴ καρδιά, σβήνει τὶς πονηρὲς ἐπιθυμίες καὶ ἐξευμενίζει τὸν Θεὸ καὶ ταπεινώνει τὴν ὑπερηφανευόμενη ψυχή του. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν λοιπὸν καὶ οἱ ἀπόστολοι σχεδὸν πάντοτε νήστευαν.
Ἐπίσης, αὐτὸς ποὺ προσεύχεται καὶ νηστεύει ἔχει διπλὲς φτεροῦγες, πιὸ ἐλαφρὲς καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς ἀνέμους· διότι δὲν χασμουριέται κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς, οὔτε τεντώνεται, οὔτε βυθίζεται σὲ ὕπνο, πρᾶγμα ποὺ τὸ παθαίνουν οἱ περισσότεροι, ἀλλὰ ἔχει μεγαλύτερη δύναμη ἀπὸ τὴ φωτιὰ καὶ εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ τὰ γήινα πράγματα. Καὶ γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρὸς καὶ πολέμιος τῶν δαιμόνων· καθ' ὅσον τίποτε δὲν ὑπάρχει πιὸ δυνατὸ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ἐκεῖνο ποὺ ἡ προσευχή του εἶναι εἰλικρινὴς· διότι ἐὰν γυναῖκα κατόρθωσε νὰ κάμψει κάποιον ἄρχοντα ποὺ δὲ φοβόταν οὔτε τὸν Θεὸ οὔτε καὶ τὸν ἄνθρωπο ντρεπόταν, πολὺ πιὸ εὔκολο θὰ προσελκύσει τὸν Θεὸ ἐκεῖνος ποὺ ἐπιμένει διαρκῶς στὴν προσευχή του πρὸς αὐτὸν καὶ ἐξουσιάζει τὴν κοιλία του καὶ ἀποφεύγει τὴν τρυφηλὴ ζωή.
Ἐὰν ὅμως τὸ σῶμα σου εἶναι ἀσθενές, ὥστε νὰ μὴν μπορεῖς νὰ νηστεύεις συνεχῶς, ἀλλὰ ὅμως δὲν εἶναι ἀσθενὲς γιὰ τὴν προσευχή, οὔτε ἀνίσχυρο γιὰ νὰ περιφρονήσει τὴν κοιλιὰ· διότι ἐὰν δὲν μπορεῖς νὰ νηστεύεις, μπορεῖς ὅμως νὰ μὴν κάνεις τρυφηλὴ ζωή. Δὲν εἶναι καὶ αὐτὸ μικρὸ πρᾶγμα. Οὔτε ἀπέχει πολὺ ἀπὸ τὴ νηστεία, ἀλλὰ εἶναι ἱκανὸ καὶ αὐτὸ νὰ καταβάλει τὴν μανία τοῦ διαβόλου. Καθ' ὅσον τίποτε δὲν εἶναι τόσο ἀγαπητὸ στὸν δαίμονα ἐκεῖνο, ὅσο ἡ τρυφηλὴ ζωὴ καὶ ἡ μέθη, διότι αὐτὴ ἡ ζωὴ εἶναι ἡ πηγὴ καὶ ἡ μητέρα ὅλων τῶν κακῶν.
Ἂς ἀποφύγουμε λοιπὸν αὐτὴν τὴν ἀσθένεια, ὥστε καὶ τὰ ἀγαθὰ τῆς παρούσης ζωῆς νὰ ἀπολαύσουμε καὶ τὰ μελλοντικά, μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖο ἀνήκει ἡ δόξα καὶ ἡ δύναμις μαζὶ καὶ στὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
ἐπιμέλεια: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Ἐπιμέλεια πολυτονισμοῦ: Ἄκτιστον
ἐπιμέλεια: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Ἐπιμέλεια πολυτονισμοῦ: Ἄκτιστον
ΠΗΓΕΣ:
• http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG Migne/John%20Chrysostom PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf
• Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου Ἅπαντα τὰ ἔργα, Ὑπόμνημα στὸ Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, ὁμιλία ΝΖ΄, πατερικὲς ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς»(ΕΠΕ), ἐκδ. οἶκος «Τὸ Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11Α, σελίδες 6-28.
• Βιβλιοθήκη τῶν Ἑλλήνων, Ἅπαντα τῶν ἁγίων Πατέρων, Ἰωάννου Χρυσοστόμου ἔργα, τόμος 67, σελ. 103-109.
• Π. Τρεμπέλα, Ἡ Καινὴ Διαθήκη μὲ σύντομη ἑρμηνεία (ἀπόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2014.
• Ἡ Καινὴ Διαθήκη, Κείμενον καὶ ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοσις ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τριακοστὴ τρίτη, Ἀθήνα 2009.
• Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη κατὰ τοὺς ἑβδομήκοντα, Κείμενον καὶ σύντομος ἀπόδοσις τοῦ νοήματος ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2005.
• Π.Τρεμπέλα, Τὸ Ψαλτήριον μὲ σύντομη ἑρμηνεία(απόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τρίτη, Ἀθήνα 2016
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia Diathikh/Biblia/Palaia Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh Diathikh/Biblia/Kainh Diathikh.htm
Διαβάστε καὶ ἀκοῦστε περισσότερα πατῶντας: Κυριακὴ Δ΄ Νηστειών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου