Ἁγιος Ἱερομάρτυς Σεραφείμ Ἐπίσκοπος Φαναρίου
Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ὁ ὁποῖος ἔδωσε τὴ ζωή του στὴν ὑπηρεσία της ἐλεθερίας καὶ τῆς ποιμαντικῆς τοῦ συνέπειας εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Ἱερομάρτυς Σεραφείμ, ἐπίσκοπος Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου. Ἕνας ἀληθινὸς καὶ ἀφοσιωμένος Ἱεράρχης καὶ συνάμα ἕνας φλογερὸς πατριώτης.
Γεννήθηκε στὰ μισὰ τοῦ 16ου αἰῶνα στὸ χωριὸ Μπεζούλια τῶν Ἀγράφων. Ἕνα πανέμορφο χωριὸ στὶς ὄχθες τῆς τεχνητῆς λίμνης Πλαστήρα. Γονεῖς του ὑπῆρξαν ὁ Σωφρόνιος Ἀθανασίου καὶ ἡ Μαρία, οἱ ὁποῖοι διακρίνονταν γιὰ τὴν εὐσέβειά τους καὶ τὴν ἐνάρετη ζωή τους.
Τὸ βαπτιστικὸ ὄνομά του ἦταν Σωτήριος. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του φρόντισαν νὰ τὸν ἀναθρέψουν σύμφωνα μὲ τὶς χρστιανικὲς ἀρχὲς καὶ νὰ ἐμφυσίσουν στὴν παιδική του ψυχὴ τὴν ἀκράδαντη πίστη στὸ Θεό. Ἐπίσης τοῦ δίδαξαν τὸν ἐνάρετο βίο, τὴν ἀγάπη πρὸς ὅλους, τὴν ταπείνωση καὶ τὴν σεμνότητα.
Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ ἔμαθε σὲ σχολεῖο ποὺ λειτουργοῦσε ἡ Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Πνατελεήμονος, κοντὰ στὸ χωριό του, ὅπου ἔδειξε πρωτοφανῆ ἐπιμέλεια καὶ σεβασμὸ πρὸς τοὺς δασκάλους μοναχούς. Διδακτικὰ ἐγχειρίδια τὰ λειτουργικὰ βιβλία τῆς Μονῆς, στὰ ὁποῖα ἐντρύφισε μὲ ζῆλο καὶ σεβασμό.
Ἦρθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὰ ἱερὰ κείμενα καὶ τὰ ἀγάπησε μὲ πάθος. Τὸ Ψαλτήριο, ἡ Παρακλητική, τὰ Μηναία, ὁ Ἀπόστολος καὶ τὸ Εὐαγγέλιο ἔγιναν τὰ ἀγαπημένα του ἀναγνώσματα. Ἔτσι, μαζὶ μὲ τὴν γνώση ἀπέκτησε καὶ ἀγάπη γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή. Ἐνωρὶς γεννήθηκε στὴν ψυχή του ἡ ἐπιθυμία νὰ ζήσει τὸν μοναχικὸ βίο.
Ὅταν ἐνηλικιώθηκε, ἀφοῦ πῆρε τὴν εὐχὴ τῶν γονέων του, περιπλανήθηκε σὲ διάφορες Μονὲς τῶν Ἀγράφων καὶ κατέληξε στὴν ὀνομαστὴ Ἱερὰ Μονὴ Κορώνης, ἡ ὁποία δὲν ἀπεῖχε μακριὰ ἀπὸ τὸ χωριότου καὶ ἦταν σημαντικὸ πνευματικὸ κέντρο τῆς εὐρύτερης περιοχῆς.
Στὸν ἱερὸ ἐκεῖνο χῶρο, στὴν ἠρεμία τοῦ γαλήνιου ὀρεινοῦ τοπίου, βρῆκε αὐτὸ ποὺ ζητοῦσε ἡ ἀνήσυχη ψυχή του: τὸ κατάλληλο κλίμα γιὰ νὰ ἀσκηθεῖ πνευματικά.
Οἱ ἀδελφοὶ τῆς Μονῆς τον δέχτηκαν καὶ τὸν καθοδήγησαν, ὥστε σὲ σύντομο χρόνο νὰ ἀναδείξει τὴν πνευματική του ὡριμότητα, τὰ χαρίσματά του καὶ τὶς ἀρετές του.
Ντύθηκε τὸ μοναχικὸ ἀγγελικὸ σχῆμα, λαμβάνοντας τὸ μοναχικὸ ὄνομα Σεραφείμ, βιώνοντας μὲ ἀκρίβεια τὴ μοναχικὴ ζωή, συμμετέχοντας μὲ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς του στὴ λειτουργικὴ ζωὴ καὶ ἐκτελῶντας μὲ περισὴ προθυμία τὶς διακονίες, ὅσο ταπεινὲς καὶ κοπιαστικὲς καὶ ἂν ἦταν. Ἔτσι κέρδισε τὴν ἀγάπη καὶ τὸ σεβασμὸ τῶν ἀδελφῶν τῆς Μονῆς.
Σύντομα τοῦ προτάθηκε νὰ εἰσέλθει στὶς τάξεις της ἱεροσύνης, χειροτονήθηκε διάκονος, σύντομα πρεσβύτερος καὶ κατόπιν ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.
Ἐπὶ τῆς ἠγουμενίας του ἡ Μονὴ ἀξιώθηκε νὰ γνωρίσει ἡμέρες δόξης καὶ φήμης. Ἀπὸ ὅλο τὸν ὀρεινὸ ὄγκο τῶν Ἀγράφων, ἀλλὰ καὶ τοῦ θεσσαλικοῦ κάμπου ἔσπευδαν οἱ κατατρεγμένοι ἀπὸ τοὺς Τούρκους δυνάστες, νὰ βροῦν καταφύγιο, παρηγοριά, πνευματικὴ καὶ ὑλικὴ ἀρωγή.
Ἐπὶ πλέον ἡ Μονὴ ὀργάνωσε Κρυφὸ Σχολειό, στὸν νάρθηκα τῆς ὁποίας διδασκονταν τὰ σκλαβωμένα ἑλληνόπουλα τὴν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καὶ καλλιεργοῦνταν στὶς ψυχές τους ἡ ἰδέα τῆς ἐλευθερίας.
Ἡ φήμη γιὰ τὴν φωτεινὴ προσωπικότητα καὶ τὸ ἔργο τοῦ Σεραφεὶμ ἔφτασε μακριά. Ἔτσι ὅταν κοιμήθηκε ὁ Ἐπίσκοπος Καπούας – Φαναρίου Λαυρέντιος, κλήθηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία νὰ τὸ διαδεχτεῖ στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο. Ἐκεῖνος ἀρχικὰ διατυπωσε τὶς ἀντιρρήσεις του, λόγῳ τῆς ταπεινότητας, ποὺ τὸν διέκρινε, ἀλλὰ τελικὰ ὑποτάχτηκε στὴ θέληση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ταλανίζονταν ἀπὸ τὴ φοβερὴ τουρκικὴ σκλαβιά.
Ὁ σεβάσμιος καὶ δαρστήριος Σεραφεὶμ διέπρεψε καὶ ὡς Ἐπίσκοπος. Στὴ σύντομη ἐπισκοπική του διακονία ἄσκησε ἕνα πρωτόγνωρο ποιμαντικό, πνευματικό, κοινωνικὸ καὶ ἐθνικὸ ἔργο. Ἀναδείχτηκε ἀληθινὸς ποιμένας τῶν λογικῶν προβάτων, ποὺ τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Οἱ πιστοὶ τῆς ἐπισκοπῆς του τὸν ἀγαποῦσαν καὶ τὸν ἐμπιστεύονταν σὰν πατέρα τους καὶ ἐκεῖνος ἔδειχνε τὴν πατρική του ἀγάπη πρὸς αὐτούς.
Ἀλλὰ ὑπῆρχαν καὶ ἐκεῖνοι ποὺ τὸν μισοῦσαν. Πρόκειται γιὰ τοὺς Τούρκους, οἱ ὁποῖοι ἔβλεπαν μὲ φθόνο καὶ καχυποψία τὴ δράση τοῦ δυναμικοῦ Ἐπισκόπου. Γι’ αὐτὸ καὶ ζητοῦσαν νὰ βροῦν ἀφορμὴ νὰ τὸν συλλάβουν καὶ νὰ τὸν σκοτώσουν.
Αὐτὴ ἡ ἀφορμὴ δόθηκε. Στὰ 1601 ὁ θριλικὸς καὶ ἡρωικὸς Ἐπίσκοπος Τρίκκης (Λαρίσης) Διονύσιος ὁ Φιλόσοφος, μὴ ἀντέχοντας νὰ βλέπει τὰ φρικώδη δεινὰ τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων, ὑποκίνησε ἐπανάσταση κατὰ τῶν Τούρκων στὴ Δυτικὴ Θεσσαλία.
Φυσικὰ τὸ κίνημα ἀπέτυχε καὶ καταπνύγηκε στὸ αἷμα. Ὁ φλογερὸς Ἐπίσκοπος ὁδηγήθηκε στὰ Γιάννενα καὶ ὕστερα ἀπὸ φρικτὰ μαρτύρια, γδάρθηκε ζωντανός. Ἐπίσης καὶ ὅλοι οἱ συνεργάτες του εἶχαν ἀνάλογη τύχη.
Γιὰ νὰ τροκρατήσουν τοὺς ὑπόδουλους Ἕλληνες, ἀσκοῦσαν φοβερὴ τρομοκρατία στὴν εὐρύτερη περιοχή. Συνελάμβαναν ἀθώους, τοὺς καταλόγιζαν ψευδεῖς κατηγορίες ὅτι δῆθεν ἦταν συνεργάτες τοῦ Ἐπισκόπου Διονυσίου, τοὺς ὁποίους βασάνιζαν ἀπάνθρωπα καὶ θανάτωναν.
Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν καὶ ὁ Ἐπίσκοπος Φαναρίου Σεραφείμ. Τὸν κατηγόρησαν ὡς δῆθεν συναργάτη τοῦ Διονυσίου, ἀλλὰ ἐκεῖνος ἔλειπε τὴν περίοδο τῆς ἐπανάστασης σὲ ποιμαντικὴ καὶ ἱεραποστολικὴ περιοδία στὰ χωριὰ τῶν ὀρεινῶν Ἀγράφων.
Ἐπέστρεψε στὸ Φανάρι στὶς 3 Δεκεμβρίου τοῦ 1601 καὶ ἐπισκέφτηκε τὶς τουρκικὲς ἀρχές, γιὰ νὰ δηλώσει τὴν ἐπιστροφή του, ὅπως ὅριζαν οἱ τουρκικοὶ νόμοι καὶ νὰ δώσει τὸ καθιερωμένο «μπακσίσι» στὸν τοῦρκο διοικητή.
Ἀλλὰ ἐκεῖ τὸν περίμενε μιὰ ἔκπληξη. Μόλις εἰσῆλθε στὸ διοικητήριο, οἱ παριστάμενοι ἀγᾶδες εἶπαν: «Αὐτὸς ἦταν μὲ τὸ Διονύσιο, πὼς τολμᾶ καὶ παρουσιάζεται μπροστά μας;». Ἐκεῖνος, σάστισε καὶ τοὺς ἀπάντησε ὅτι ἦταν ἀθῶος καὶ πὼς ἔλειπε σὲ περιοδία.
Ἐκεῖνοι ὅμως βρίζοντας τοῦ εἶπαν: «Ἀποστάτη καὶ προδότη, θὰ λάβεις καὶ ἐσὺ ὅπως σοῦ ἀξίζει τὴν ἀμοιβή σου. Τὸ μόνο ποὺ σοῦ μένει εἶναι νὰ ἀλλαξοπιστήσεις, νὰ γίνεις Τοῦρκος καὶ ἐμεῖς θὰ σὲ συγχωρήσουμε καὶ θὰ σὲ τιμήσουμε κιόλας».
Ὁ Σεραφεὶμ δὲν σκέστηκε οὔτε στιγμὴ τὴν δόλια πρότασή τους. Τοὺς δήλωσε πὼς «Σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν θὰ ἀρνηθῶ τὸ Χριστό μου. Τὶς δικές σας τιμὲς τὶς καταφρονῶ»!
Ἐκεῖνοι γεμᾶτοι θυμὸ καὶ ἀγανάκτηση ὅρμισαν ἐπάνω του, τὸν κτύπησαν, τὸν κακοποίησαν καὶ τὸν ἔσυραν στὸ θυριώδη διοικητὴ Φαναρίου Χαμουζάμπεη, φωνασκῶντας ὅτι «Καὶ ἐτοῦτος ἦταν ἐπαναστάτης καὶ συνεργαζόταν μὲ τὸν καταραμένο Διονύσιο. Εἶναι ἐχθρὸς καὶ φοβερὸς ἀντίπαλός μας. Θάνατος στὸν προδότη»!
Ὁ τοῦρκος διοικητὴς κάλεσε τὸν Σεραφεὶμ κοντά του καὶ χρησιμοποίησε τὴ γνωστὴ μέθοδο τῆς δῆθεν καλοσύνης καὶ ἐπιείκειας, μὲ ταξίματα καὶ τιμές, ἂν ἤθελε νὰ ἀλλαξοπιστήσει. «Σεραφείμ, ἐσὺ εἶσαι ἔξυπνος ἄνθρωπος. Ἀπορῶ πῶς τὸ ἔπαθες καὶ συμφώνησες μὲ τὸν ἀνόητο ἐκεῖνο Διονύσιο καὶ δὲν σκέφθηκες πὼς τὸ κίνημά σας, ὄχι μόνον ἦταν ἀδύνατο νὰ ἐπικρατήση, ἀλλὰ θὰ στοίχιζε καὶ τὸ κεφάλι σας.
Νά, πιάστηκες καὶ κινδυνεύεις νὰ τιμωρηθῆς παραδειγματικὰ μὲ φρὶκτὸ θάνατο. Τὸ κὰλὸ πὸὺ σοῦ θέλω, νὰ γίνης Τοῦρκος, ἂν θέλης νὰ σοῦ χαρίσουμε τὸ κεφάλι· ἀκόμα καὶ μεγάλη θέση σοῦ δίνουμε καὶ πλούτη καὶ δόξα σοῦ ἐξασφαλίζουμε».
Ὁ ἡρωικὸς Ἐπίσκοπος ἄκουσε μὲ προσοχὴ τὰ λόγια του διοικητῆ καὶ τοῦ ἀπάντησε χωρὶς ἄλλη περίσκεψη: «Ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χρὶστὸ δὲν θ’ ἀποχωρισθῶ ποτέ. Ἀντιθέτως, μετὰ χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης θὰ δεχθῶ τὸν θάνατον χίλιες φὸρὲς γιὰ τὸ ὄνομά Τοῦ τὸ Ἅγιον. Δι’ αὐτὸ σφάξε, κόψε, κάμε ὅ,τι σοῦ λέγει ὁ νόμος»!
Ταυτόχρονα μιὰ ἀνεξήγητη γαλήνη πλήρωσε τὴν ψυχή του, ἀποδιώχνωντας κάθε ἴχνος φόβου καὶ ἀγωνίας.
Ὁ διοικητὴς Χαμουζάμπεης ἔγινε σωστὸ θηρίο ἀπὸ τὸ θυμό του. Πρόσταξε στοὺς αἱμοβόρους ὑποτακτικούς του νὰ τὸν δείρουν ἀλύπητα καὶ νὰ τοῦ κόψουν τὴ μύτη. Ὁ Σεραφεὶμ ὑπόμεινε μὲ καρτερία καὶ ἀδιαμαρτύρητα τὰ μαρτύρια, εὐχαριστῶντας καὶ ὑμνῶντας τὸ Θεό, ὁ Ὁποῖος τὸν ἀξίωσε νὰ κακοπαθήσει γιὰ τὴν ἀγάπη Του.
Κατόπιν ἔδωσε διαταγὴ νὰ τὸν κλείσουν στὸ πιὸ σκοτεινὸ καὶ ὑγρὸ μπουντρούμι, χωρὶς φαγητὸ καὶ νερό, μὲ σκοπὸ νὰ δειλιάσει καὶ νὰ ἀλλαξοπιστήσει. Μάταια ὅμως ἤλπιζε ὁ Χαμουζάμπεης, ὁ ἡρωικὸς Ἐπίσκοπος ἤξερε νὰ πεθαίνει ὡς Χριστιανὸς καὶ Ἕλληνας.
Τὴν ὅλη τὴ νύχτα, παρὰ τοὺς ἀφόρητους πόνους, προσευχόταν στὸ Θεὸ καὶ τὴν Παναγία, νὰ τὸν βοηθήσει νὰ ὑπομείνει τὸ μαρτύριο καὶ νὰ μὴ λιγήσει.
Τὴν ἄλλη μέρα τὸν παρουσίασαν καὶ πάλι στὸν διοικητή, ὁ ὁποῖος τοῦ εἶπε: «Ἐ, Σεραφείμ, πιστεύω νὰ σωφρονίσθηκες μὲς τὴν φυλακή. Ἔλα, λυπήσου τὰ νιᾶτα σου καὶ πίστεψε στὸν Μεγάλο Προφήτη».
Ἀλλὰ Ἐκεῖνος, μὲ θάρρος καὶ πρόσωπο ποὺ ἔλαμπε ἀπὸ ἀγαλίαση, ἀρνήθηκε καὶ πάλι τὶς προσποιητὲς κολακίες τοῦ τούρκου ἀξιωματούχου. Γιὰ τοῦτο ἔδωσε διαταγὴ γιὰ νέα χειρότερα βασανιστήρια, τὸν κτύπησαν ἄγρια, τὸν ξάπλωσαν τεντώνοντάς του τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια καὶ τοποθετῶντας στὴν κοιλιά του ἕναν μεγάλο βράχο. Τοῦ ἔδωσαν νὰ πιεῖ βουρκόνερο καὶ συνέχιζαν νὰ τὸν κακοποιοῦν.
Μετὰ ἀπὸ ὥρα ὁ διοικητὴς ἔδωσε διαταγή: «σουβλῆστε τον»! Τὸν πῆραν καὶ τὸν ὁδήγησαν στὸ κέντρο τοῦ Φαναρίου, κοντὰ σὲ ἕνα κυπαρίσσι, στὸ μέρος ποὺ σήμερα εἶναι ὁ Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί του.
Ἐκεῖνος γαλήνιος καὶ προσευχόμενος βάδιζε στὸ φοβερὸ μαρτύριο, ψελίζοντας προσευχὲς καὶ λόγια συγχώρεσης στοὺς δημίους του! Ὅταν ἔφτασαν στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου, τὸν γύμνωσαν καὶ τὸν ὑπέβαλαν στὸν διὰ σουβλισμοῦ φρικτότατο θάνατο. Ὁ ἅγιος δὲν ἐπέζησε γιὰ πολλὴ ὥρα, ἡ ψυχή του πέταξε στὰ οὐράνια γιὰ νὰ συναντήσει τὸ Χριστό, νὰ τὸν δοξάσει!
Τὸ δὲ τίμιο σῶμα του ἔλαμπε ἀπὸ ἀνεξήγητο φὼς καὶ τὸ πρόσωπό του ἀπὸ λαπρότητα καὶ γαλήνη. Ἦταν 4 Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1601.
Ὁ Χαμουζάμπεης ἔδωσε διαταγὴ νὰ μὴν ταφεῖ τὸ σῶμα τοῦ Ἱερομάρτυρα, ἀλλὰ νὰ παραμείνει ἐκεῖ ὡς φόβητρο τῶν Ρωμηῶν. Μάλιστα ἔβαλε φρουρὰ νὰ τὸ φυλάει.
Γιὰ πολλὲς ἡμέρες ἔμεινε ἄταφο, ἀλλὰ ἄφθαρτο. Δὲν πέστη ἀλλοιώσεις, σήψη καὶ δυσοσμία, ἀλλὰ συνέχιζε νὰ λάμπει καὶ νὰ εὐωδιάζει!
Κατόπιν ἔκοψαν τὸ κεφάλι τοῦ ἁγίου, τὸ ὁποῖο ἔστειλαν στὰ Τρίκαλα, ὅπου τὸ παλούκωσαν, μαζὶ μὲ τὰ κεφάλια ἄλλων δύο ἐπαναστατῶν. Τὸ σῶμα τὸ ἔριξαν ἀπὸ τὸ κάστρο τοῦ Φαναρίου καὶ τὸ ἐξαφάνισαν.
Ὁ εὐλαβὴς ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Δουσίκου, κατάφερε νὰ πάρει τὴν τίμια κεφαλὴ καὶ νὰ τὴν μεταφέρει στὸ μοναστήρι, ὡς πολίτιμο θησαυρό. Μάλιστα ὑπάρχουν σ’ αὐτὴ ἐμφανῆ ἴχνη ἀπὸ δέρμα!
Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 4 Δεκεμβρίου, τὴν ἡμέρα τοῦ ἡρωικοῦ του μαρτυρίου. Συγκαταλλέγεται στοὺς θαυματουργοὺς ἁγίους, ἐπιτελῶντας ἄπειρα θαύματα σὲ ὅσους τὸν ἐπικαλοῦνται μὲ εὐλάβεια καὶ πίστη.
Ὁ ἅγιος Ἱερομάρτυρας Σεραφεὶμ ἀποτελεῖ μιὰ ἀκόμα ζωντανὴ ἀπόδειξη γιὰ τὸν ἐθναρχικὸ ρόλο τῆς Ἐκκλησίας μας στὰ τραγικὰ χρόνια τῆς τουρκῆς δουλείας. Μιὰ ἠχηρὴ ἀπάντηση σὲ ὅλους τοὺς ἀνιστότητους καὶ κακόβουλους συκοφάντες, ὅτι δῆθεν ἡ Ἐκκλησία βρικόταν μὲ τὸ μέρος τῶν ἀλλοθρήσκων τυράννων τοῦ λαοῦ μας! Ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τοῦ ὀρθοδόξου κλήρου εἶναι ταυτόσημη μὲ τὸ βίο τοῦ ἁγίου Σεραφείμ!
Ἀπολυτίκιον (Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης)
Τῶν Ἀγράφων τὸν γόνον, Φαναριοῦ τὸν πρόεδρον, καὶ Μονῆς Κορώνῃς τὸ κλέος Σεραφεὶμ εὐφημήσωμεν ἀθλήσας γὰρ λαμπρῶς ὑπὲρ Χριστοῦ, θαυμάτων ἐπομβρίζει δωρεᾶς καὶ λυτρούται νοσημάτων φθοροποιῶν, τοὺς πίστει ἀνακράζοντας· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πάσιν ἰάματα.
Ἀπολυτίκιο ἀπό youtube.com/@orthodoxmusic-8948
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου