Ἁγία Βαρβάρα ἡ Μεγαλομάρτυς. Λάμπρου Σκόντζου

Ἁγία Βαρβάρα ἡ Μεγαλομάρτυς

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ὁρισμένοι ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχουν τὴν προσωνυμία Μεγαλομάρτυρες, διότι ὑπέστησαν ἰδιαίτερα σκληρὰ βασανιστήρια, κατὰ τὴν ὁμολογία τους στὸ Χριστὸ καὶ τὴν ἄρνησή τους νὰ ἀσπασθοῦν ἀλλότριους ψεύτικους «θεοὺς» καὶ νὰ θυσιάσουν στὰ ἄψυχα εἴδωλα. Ἀνάμεσα σ’ αὐτοὺς συγκαταλέγεται ἡ Μεγαλομάρτυς Βαρβάρα, μιὰ ἡρωικὴ κόρη, ἡ ὁποία ἀντάλλαξε τὶς δόξες τοῦ κόσμου μὲ τὴν πίστη της καὶ τὴν προσήλωσή τους στὸ Σωτῆρα Χριστό.
Γεννήθηκε καὶ ἔζησε σὲ καιρούς, στὰ χρόνια του αὐτοκράτορα Μαξιμιανοῦ (286-305), ὅπου εἶχε λάβει χώρα ὁ μεγαλύτερος καὶ σκληρότερος διωγμὸς κατὰ τῶν Χριστιανῶν, ἀπὸ τὸ ἀντίχριστο καὶ δαιμονικὸ Ρωμαϊκὸ Κράτος. Ἦταν κόρη ἑνὸς φανατικοῦ εἰδωλολάτρη, ὀνόματι Διοσκούρου, ὁ ὁποῖος συγκαταλέγονταν στοὺς εὐγενεῖς, πλουσίους καὶ ἀξιωματούχους τῆς μεγάλης πόλεως Ἠλιουπόλεως τῆς Αἰγύπτου. Ὁ Διόσκουρος φρόντισε νὰ τὴν μεγαλώσει μὲ τὴν εὐσέβεια στὰ δαιμονικὰ εἴδωλα καὶ τοὺς ἀνύπαρκτους, διεφθαρμένους «θεούς», οἱ ὁποῖοι ὑπαγόρευαν στοὺς ἄτυχους λατρευτὲς τους κάθε ἀνηθικότητα καὶ κακουργία. Νὰ τοὺς μοιάζουν οἱ ἄνθρωποι, νὰ γίνουν μιμητές τους. Φρόντισε ἐπίσης νὰ τῆς δώσει τὴν πιὸ μεγάλη ἐκπαίδευση, στέλνοντάς την στὶς ὀνομαστὲς σχολές της Ἀλεξάνδρειας. Εἶχε ἀναδειχθεῖ ὡς μία ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες κόρες τῆς περιοχῆς.
Ὅταν ἔφτασε στὴν ἐφηβεία, παρουσίασε ἀσυνήθιστο σωματικὸ κάλλος, γεγονὸς ποὺ ἀνάγκασε τὸν Διόσκουρο νὰ τὴν κλείσει στὸν πύργο του, ἀπὸ φόβο μήπως τὴν ἀπαγάγουν, σύμφωνα μὲ τὰ βάρβαρα ἤθη τῆς ἐποχῆς. Ἀλλὰ ὑπῆρχε καὶ μιὰ ἄλλη αἰτία: τὴν ἐποχὴ αὐτή, παρ’ ὅλους τοὺς σκληροὺς διωγμοὺς ἐναντίων τοῦ Χριστιανισμοῦ, μεγάλα πλήθη εἰδωλολατρῶν ἐγκατέλειπαν τὴν εἰδωλολατρία καὶ ἀσπάζονταν τὴν πίστη στὸ Χριστό. Περισσότερο, μεταστρέφονταν οἱ νέοι, οἱ ὁποῖοι δὲν ἱκανοποιοῦνταν ἀπὸ τὴν παχυλὴ εἰδωλολατρία. Ἔτσι οἱ εἰδωλολάτρες γονεῖς φρόντιζαν νὰ περιορίζουν τὰ παιδιά τους.
Ὅμως, ἄγνωστο πώς, ἡ ὄμορφη ἀρχοντοπούλα Βαρβάρα, γνώρισε τὸν Χριστιανισμό, ἴσως ἀπὸ κάποιους ὑπηρέτες της, κρυφοὺς Χριστιανούς, πίστεψε στὸ Χριστὸ καὶ βαπτίστηκε κρυφά. Γιὰ πολὺ καιρὸ κρατοῦσε τὴν πίστη της κρυφὴ καὶ τελοῦσε τὶς προσευχές της τὴν νύχτα. Τὸ μυστικό της ὅμως δὲν ἄργησε νὰ φανερωθεῖ. Κάποια μέρα ζήτησε ἀπὸ τοὺς τεχνῖτες τοῦ πύργου νὰ ἀνοίξουν τρία παράθυρα στὰ διαμερίσματά της, τὰ ὁποῖα συμβόλιζαν γιὰ ἐκείνη, τὴν Ἁγία Τριάδα καὶ τὸ ἄκτιστο φῶς Της, ποὺ ἐκπέμπει στὸν κόσμο. Οἱ τεχνῖτες τὸ ἀνήγγειλαν στὸν πατέρα της.
Ὁ φανατικὸς εἰδωλολάτρης Διόσκουρος ταράχτηκε ὅταν ἄκουσε πὼς ἡ θυγατέρα του ἀρνήθηκε τὴ θρησκεία του καὶ ἔγινε Χριστιανή, δηλαδὴ ἀσπάστηκε τὴν πίστη, ποὺ οἱ εἰδωλολάτρες χαρακτήριζαν ὡς θρησκεία τῶν παρακατιανῶν καὶ τῶν δούλων. Ἅρπαξε ἕνα κοφτερὸ ξίφος καὶ ὅρμισε στὸ δωμάτιό της νὰ τὴ φονεύσει. Ἐκείνη τὸν κατάλαβε καὶ κατάφερε νὰ ξεφύγει. Ἔφυγε τρέχοντας καὶ βρῆκε καταφύγιο στὰ ὄρη. Περιπλανιόταν γιὰ ἀρκετὸ καιρό, προσευχόμενη. Ὅμως ὁ πατέρας της τὴν ἐντόπισε, ἔστειλε τοὺς δούλους του καὶ τὴ συνέλαβαν. Τὴν ἔδεσαν καὶ τὴν ἔφεραν μπροστά του καὶ τὴ ρώτησε γιατί ἀρνήθηκε τοὺς πατρογονικοὺς «θεούς» της καὶ ἀσπάστηκε τὴ βάρβαρη καὶ ἀπολίτιστη πίστη τῶν Χριστιανῶν.
Ἐκείνη, γεμάτη καλοσύνη καὶ ἀνεξικακία πρὸς τὸν γονιό της, τοῦ ἐξήγησε ὅτι ἡ πίστη στὸ Χριστὸ εἶναι ἡ ἀληθινὴ πίστη στὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό, ἡ ὁποία ἀδελφοποιεῖ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους τῆς γῆς, κάνοντάς τους ἀδέλφια. Ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, εὐγενεῖς, ἄσημοι καὶ δοῦλοι εἴμαστε παιδιὰ τοῦ ἰδίου Θεοῦ καὶ δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ κάνουμε διακρίσεις. Ὅτι ἡ πατρογονικὴ θρησκεία σὲ ἀνύπαρκτους κακούργους, ἀνήθικους καὶ γελοίους «θεοὺς» εἶναι οἰκτρὴ πλάνη. Ὁ πατέρας της ἔγινε σωστό
θηρίο ἀπὸ τὸ θυμό του. Δὲν ἤθελε νὰ ἀκούσει τίποτε περισσότερο καὶ γι’ αὐτὸ τὴν παρέδωσε στὸν τοπικὸ ἄρχοντα Μαρκιανό, μὲ τὴν κατηγορία, ὅτι ἀρνήθηκε τὴν κρατικὴ θρησκεία, βρίζει τοὺς «θεούς», τῆς αὐτοκρατορίας καὶ παραβαίνει τὶς διαταγὲς τοῦ αὐτοκράτορα, μὴ θέλοντας νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα.
Ὁ Μαρκιανὸς ἦταν ἕνας θηριώδης ἄνθρωπος, θρησκόληπτος καὶ δεισιδαίμονας. Εἶχε θέσει ὡς σκοπὸ τῆς ζωῆς του νὰ ἐξαλείψει τὴν πίστη στὸ Χριστὸ ἀπὸ τὴν περιοχή του, ἐφαρμόζοντας μὲ ἀκρίβεια τὰ αὐτοκρατορικὰ διατάγματα. Παρέλαβε τὴν Βαρβάρα καὶ τὴν ὑπέβαλλε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια. Πίστευε ὅτι οἱ ἀφόρητοι πόνοι θὰ λύγιζαν τὴ νεαρὴ Χριστιανὴ κόρη, θὰ ἀρνιόταν τὴν πίστη της καὶ θὰ προσέφερε θυσία στοὺς εἰδωλολατρικοὺς «θεούς». Ὅμως ἐκείνη ἔμεινε ἑδραία καὶ ἀμετακίνητη στὴν πίστη της. Θεωροῦσε τί πληγὲς τοῦ νεανικοῦ της κορμιοῦ ὡς χρυσᾶ διαδήματα τοῦ Μεγάλου Δεσπότη Χριστοῦ. Ὡς στεφάνια ἀμαράντινα στὸ κεφάλι της!
Ἀφοῦ εἶδε ὁ Μαρκιανὸς ὅτι τὰ μαρτύρια δὲν ἔφερναν κανένα ἀποτέλεσμα σκέφτηκε κάτι χειρότερο: τὴ δημόσια διαπόμπευσή της. Μὲ τὴ σύμφωνη γνώμη τοῦ πατέρα της, ὁ ὁποῖος παρακολουθοῦσε τὰ βασανιστήριά της, τὴ γύμνωσαν καὶ τὴν περιέφεραν στοὺς κεντρικοὺς δρόμους τῆς πόλεως, ὅπου οἱ φανατικοὶ εἰδωλολατρικοὶ ὄχλοι τὴν χλεύαζαν, τὴν ἔφτυναν καὶ τὴν καταριόντουσαν. Ἐκείνη ἤρεμη καὶ γαλήνια, προσεύχονταν στὸ Χριστὸ καὶ συγχωροῦσε, τοὺς βασανιστές της καὶ τὸ ἔξαλλο πλῆθος, ποὺ τὴν λοιδοροῦσε.
Ἀφοῦ τελείωσε ἡ διαπόμπευση, ὁ μανισμένος πατέρας της, σὰν μανιασμένο θηρίο, ἔσυρε τὸ ξίφος του, ὅρμισε ἐναντίον της καὶ τὴν ἀποκεφάλισε, κάτω ἀπὸ τὶς ἐπευφημίες τοῦ εἰδωλολατρικοῦ ὄχλου! Ἀλλὰ τὴν ἴδια στιγμή, καὶ ἐνῷ ἦταν ξαστεριά, ἕνας κεραυνὸς ἔπεσε στὸ κεφάλι του καὶ θανάτωσε οἰκτρὰ τὸν πατροκτόνο εἰδωλολάτρη! Εὐσεβεῖς Χριστιανοὶ περιμάζεψαν κρυφὰ τὸ τίμιο λείψανο τῆς Μάρτυρος καὶ τὸ ἐνταφίασαν μὲ τιμές.
Ἀργότερα, μετὰ τὴ λήξη τῶν διωγμῶν, τὰ τίμια λείψανά της κατατέθηκαν στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸν 11ο αἰῶνα ἕνα μέρος μεταφέρθηκε στὴ Βενετία. Τεμάχια τῆς Κάρας της ὑπάρχει στὴ Μονὴ Μ. Σπηλαίου καὶ στὸ Ἅγιον Ὅρος. Ἄλλα τεμάχια ὑπάρχουν σὲ πολλὲς Ἱερὲς Μονὲς καὶ Ναούς. Θεωρεῖται ὡς ἡ προστάτρια τῶν ἑτοιμοθάνατων καὶ γι’ αὐτὸ εἰκονίζεται μὲ ἕνα ἅγιο Ποτήριο στὸ χέρι. Στὴν πατρίδα μας θεωρεῖται προστάτρια τοῦ Πυροβολικοῦ ἀπὸ τὸ ἔτος 1828. Πάμπολλοι ναοὶ εἶναι ἀφιερωμένοι στὴ χάρη της καὶ χιλιάδες Χριστιανὲς φέρουν μὲ καμάρι τὸ ὄνομά της. Ἡ μνήμη της ἑορτάζεται στὶς 4 Δεκεμβρίου.

Ἀπολυτίκιο (Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον)
Τῆς Τριάδος τὴν δόξαν ἀνακηρύττουσα, ἐν τῷ λουτρῷ τρεῖς θυρίδας ὑπεσημήνω σοφῶς, κοινωνίαν πατρικὴν λιποῦσα πάνσεμνε, ὅθεν ἠγώνισαι λαμπρῶς, ὡς παρθένος εὐκλεής, Βαρβάρα Μεγαλομάρτυς. Ἀλλὰ μὴ παύση πρεσβεύειν, ἐλεηθήναι τᾶς ψυχᾶς ἠμῶν.



Ἀπολυτίκιο ἀπό youtube.com/@orthodoxmusic-8948