Γ΄Κυριακή τῶν Νηστειῶν (τῆς Σταυροπροσκυνήσεως)
Ἀρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου Θεολόγου- συγγραφέα Ι. Μ. Κυθήρων καὶ Ἀντικυθήρων
Ἐν Κυθήροις τῇ 23ῃ Μαρτίου 2025
Ὡστόσο οἱ ἅγιοι Πατέρες τοποθέτησαν τὴν ἑορτὴ αὐτὴ τὴν ἡμέρα αὐτή, δηλαδὴ στὸ μέσον τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς, καὶ γιὰ ἕναν ἄλλο, βαθύτερο πνευματικὸ λόγο.
Ὅπως σημειώνει τὸ Συναξάρι τοῦ Τριωδίου, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς περιόδου αὐτῆς, λὸγῳ τοῦ ἐντονώτερου πνευματικοῦ ἀγῶνος, καθὼς προσπαθοῦμε νὰ σταυρώσουμε τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον μὲ τὴν βοήθεια τῆς νηστείας, αἰσθανόμαστε μιὰ κόπωση.
Τότε ἡ Ἐκκλησία, θέλοντας νὰ ἐμπνεύσει σὲ μᾶς θάρρος καὶ νὰ ἀνορθώσει τὸ καταβεβλημένο φρόνημά μας, προβάλει ἐνώπιόν μας εἰς προσκύνηση τὸν Τίμιο καὶ ζωοποιὸ Σταυρό, ὑπενθυμίζοντας ἔτσι τὸ πάθος τοῦ Κυρίου μας καὶ τὸν σταυρικό του θάνατο, τὸν ὁποῖον ὑπέμεινε ἀπὸ ἀγάπη γιὰ μᾶς χάριν τῆς σωτηρίας μας.
Φέρνει ἀκόμη στὴ μνήμη μας τὴν χὰρὰ τῆς ἀναστάσεως, ἡ ὁποία ἐπακολουθεῖ πάντοτε μετὰ τὸν σταυρὸ καὶ τὴν ταφή. Ἔτσι τρόπον τινὰ ὑπογραμμίζει καὶ τὸ ἰδικό μας χρέος καὶ προδιαγράφει καὶ τὴν ἰδική μας σταυροαναστάσιμη πορεία. Μὶα πορεία ποὺ περνάει ὑποχρεωτικὰ μέσα ἀπὸ τὸ σταύρωμα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου.
Τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς τὸ ἴδιο ἀκριβῶς μήνυμα καὶ τὴν ἴδια ἀλήθεια θέλει νὰ μᾶς μεταδώσει μὲ ἐκείνη ποὺ ἐκφράζει χωρὶς λόγια ὁ σταὺρὸς τοῦ Κυρίου μας. Εἶναι μιὰ περικοπὴ ἀπὸ τὸ 8ο κεφάλαιο τοῦ κατὰ Μᾶρκον εὐαγγελίου.
Στὴν περικοπὴ αὐτὴ ἔρχεται ὁ Κύριος νὰ καθορίσει, τί πρέπει νὰ ἔχει ὑπ’ ὄψιν τοῦ ὁ ἄνθρωπος, ὁ κάθε πιστὸς ποὺ θέλει νὰ ἀκολουθήσει τὸν Χριστό, προκειμένου νὰ ἐπιτύχει τὴν σωτηρία του καὶ πόσο μεγάλη ἀξία ἔχει ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ περικοπὴ αὐτὴ συνοψίζει καὶ συγκεφαλαιώνει, ὅλο τὸ νόημα τῆς περιόδου τὴν ὁποία διανύουμε, τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς.
«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι».
Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ὁ Κύριος δὲν ὁμιλεῖ μὲ τρόπο ἀναγκαστικό. Διότι δὲν εἶπε «εἴτε τὸ θέλετε, εἴτε δὲν τὸ θέλετε...», ἀλλὰ πῶς; «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν...». Δὲν βιάζει κανένα, μᾶς ἀφήνει ἐλεύθερους νὰ διαλέξουμε.
Σέβεται τὴν ἐλευθέρα προαίρεσή μας. Δὲν προσπαθεῖ νὰ μᾶς ἐξαπατήσει μὲ δελεαστικὲς ὑποσχέσεις, γιὰ νὰ μᾶς κάνει ὀπαδούς του. Ξεκαθαρίζει μὲ σαφήνεια τὴν θέση του ἀπέναντι μας. Οὔτε πάλι μὲ τὸ «ὅστις θέλει...» τοποθετεῖ σὲ προαιρετικὴ βάση τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν του. Ἐφ’ ὅσον θέλουμε νὰ τὸν ἀκολουθήσουμε, ὀφείλουμε νὰ ἀπαρνηθοῦμε τὸν ἑαυτό μας.
Ἀλλὰ τί σημαίνει τὸ «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν»; Ἀπαρνοῦμαι τὸν ἑαυτὸ μοῦ σημαίνει ἀπαρνοῦμαι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπο ποὺ ἐνεργεῖ μέσα μου. Ἀπαρνοῦμαι τὰ πάθη καὶ τὶς σαρκικὲς ἐπιθυμίες, πὸὺ ἀντιστρατεύονται στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἔχουν τὴ ρίζα τους στὴν φιλαυτία, στὴν παράλογη δηλαδὴ καὶ ἀρρωστημένη ἀγάπη πρὸς τὸν ἑαυτό μας.
Ἀπαρνοῦμαι τὸν ἑαυτὸ μου σημαίνει αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Κολασσαεὶς ἐπιστολὴ τοῦ (3,5):
«Νεκρώσατε οὗν τὰ μέλη ὑμῶν τα ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία». Σημαίνει ἀκόμη ὅτι ὑποτάσσομαι στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ὑπομένω μὲ καρτερία καὶ ὑπομονή, ὅσα λυπηρὰ καὶ δυσάρεστα Ἐκεῖνος παραχωρήσει νὰ ἔρθουν στὴ ζωή μου, ἀρρώστιες, διωγμοί, συκοφαντίες κ.λ.π.
«Καὶ ἀράτω τὸν σταὺρὸν αὐτοῦ...». Ἐδῶ ὁ Κύριος μᾶς δείχνει μέχρι πὸὺ πρέπει νὰ φτάνει ἡ ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας.
Μέχρι σταυροῦ καὶ θανάτου, ἀκόμη καὶ σταυρικοῦ. Αὐτὸ γιὰ παράδειγμα συνέβαινε στὴν ἐποχὴ τῶν διωγμῶν, στοὺς ἁγίους μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι προκειμένου νὰ μείνουν πιστοὶ στὴν ὁμολογία τῆς πίστεως, δὲν λυπήθηκαν τὴν ζωή τους, ἀλλὰ τὴν θυσίασαν ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν Χριστό. Βέβαια ὅλα αὐτὰ ὅταν τὰ σκεπτόμαστε μᾶς τρομάζουν.
Ὡστόσο οἱ ἅγιοι μάρτυρες δὲν νίκησαν τὸν θάνατο μὲ τὶς δικές τους δυνάμεις, ἀλλὰ μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶχαν πλούσια μέσα τους. Τὸ νόημα τῆς ἄρσεως τοῦ σταυροῦ μᾶς δίδει ἀκόμη ὁ Παῦλος στὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ (2,20): «Χριστῷ συνεσταύρωμαι, ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός».
Ὁ ἀπόστολος εἶχε συσταυρωθεῖ μὰζὶ μὲ τὸν Χρὶστὸ καὶ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ, προτοῦ ἀκόμη μαρτυρήσει γιὰ τὸν Χριστό.
Εἶχε νεκρώσει τὸν παλαιὸν ἄνθρωπο καὶ τὶς κοσμικὲς ἐπιθυμίες, ὥστε νὰ μὴν ζεῖ πλέον αὐτός, ἀλλὰ ὁ Χριστός.
«Ὀς γὰρ ἂν θέλη τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν, ὀς δ ἂν ἀπολέση την ἑαυτοῦ ψὺχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν». Ἡ λέξη ψυχὴ ἐδῶ ἔχει δύο σημασίες. Ἡ πρώτη σημασία εἶναι ἡ βιολογικὴ ζωή, ἐνῷ ἡ δεύτερη εἶναι ἡ ἀληθινὴ καὶ αἰώνια ζωή. Μόνον ἐκεῖνος πὸὺ δὲν θὰ λυπηθεῖ τὴν ζωή του, ἀλλὰ ἂν παραστεῖ ἀνάγκη θὰ τὴν θυσιάσει, ἐκεῖνος μόνον θὰ βρεῖ τὴν αἰώνια ζωή. Ἐκεῖνος ποὺ δὲν θὰ τὸ κάνει αὐτὸ ἀπὸ φόβο καὶ δειλία, ἐκεῖνος θὰ χάσει τὴν αἰώνια ζωή.
Ὁ στίχος αὐτὸς εἶναι στενὰ συνδεδεμένος μὲ τὸν προηγούμενο, διότι σ’ αὐτὸν ὁ Κύριος μᾶς δείχνει καὶ μᾶς ἐξηγεῖ, πόσο ἀναγκαία εἶναι ἡ αὐταπάρνησις καὶ ἡ ἄρσις τοῦ σταυροῦ τοῦ προηγουμένου στίχου. Μ’ ἄλλα λόγια ἐδῶ ὁ Κύριος μᾶς λέγει, ὅτι μᾶς συμφέρει νὰ θυσιάσωμε τὰ πρόσκαιρα καὶ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ζωή μας, προκειμένου νὰ κερδίσουμε τὰ αἰώνια, διότι ἄλλη λύσις, ἄλλος δρόμος σωτηρίας δὲν ὑπάρχει.
«Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήση τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψὺχὴν αὐτοῦ; Ἡ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;». Στοὺς δύο αὐτοὺς στίχους μᾶς ἐξηγεῖ ὁ Κύριος πόσο μεγάλη σημασία ἔχει ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
Δηλαδὴ σὰν νὰ μᾶς λέει: Μὴ νομίσετε ὅτι εἶναι μικρὸ πρᾶγμα νὰ χάσει κανεὶς τὴν ψυχή του, νὰ χάσει τὴν αἰώνια ζωή.
Διότι τί θὰ ὠφελήσει τὸν ἄνθρωπο, ἐὰν κερδίζοντας ὅλα τὰ ἀγαθὰ καὶ τὴν δόξα τοῦ κόσμου, αὐτὸ θὰ ἔχει σὰν ἀποτέλεσμα νὰ χάσει τὴν αἰώνια ζωή; Δὲν ὑπάρχει κανένα πρᾶγμα στὸν κόσμο αὐτόν, κανένα ἀγαθὸ τῆς παρούσης ζωῆς ποὺ νὰ ἔχει τόσο μεγάλη ἀξία, ὥστε νὰ τὸ ἀνταλλάξει μὲ τὴν αἰώνια ζωή.
Ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μᾶς δὲν ἐξαγοράζεται μὲ κανένα ἀντάλλαγμα τοῦ παρόντος κόσμου. Μόνον ὁ Χριστὸς μᾶς ἐξαγόρασε μὲ το πολύτιμο αἷμα του ἀπὸ τὸν αἰώνιον θάνατον, σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ Παύλου «Ἠγοράσθητε γὰρ τιμῆς» (Α Κορ.6,20).
Ἐὰν δηλαδὴ εἴχαμε μὶὰ ζυγαριὰ καὶ στὴν μία πλευρὰ τοποθετούσαμε ὅλες τὶς χαρές, τὴν δόξα καὶ τὸν πλοῦτο τοῦ κόσμου καὶ στὴν ἄλλη τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας, τότε θὰ βλέπαμε ὅτι ἡ ζυγαριὰ κλείνει πρὸς τὸ μέρος τῆς ψυχῆς.
Καὶ τοῦτο διότι ἡ ἐνδεχόμενη ἀπώλειά της εἶναι ὁριστικὴ καὶ ἀμετάκλητη. Καὶ αὐτὸ τὸ ἀμετάκλητο ἐκμηδενίζει ὁλοσχερῶς τὸ κέρδος ὁλοκλήρου τοῦ κόσμου. Οἱ χαρὲς τοῦ κόσμου εἶναι πρόσκαιρες, ἐνῷ ἡ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς εἶναι αἰώνια. Μήπως διαθέτουμε καὶ δεύτερη ψυχή, γιὰ νὰ τὴν ἀνταλλάξουμε μὲ τὴν πρώτη;
Ἂς ἀγωνιστοῦμε λοιπόν, ἀγαπητοὶ μου ἀδελφοί, νὰ βάλουμε σὲ πράξη ὅλα τὰ παρὰ πάνω, διότι δὲν ἀρκεῖ μόνον ἡ θεωρητικὴ γνώση, ἀλλὰ χρειάζεται καὶ ἡ ἔμπρακτη ἐφαρμογή. Καθὼς παλεύει κανεὶς μὲ τὸν παλαιὸν ἄνθρωπο, αἰσθάνεται μέσα του νὰ προβάλλει ἰσχυρὴ ἀντίδραση.
Τότε ἐπαληθεύεται αὐτὸ πὸὺ λέει ὁ Παῦλος: «βλέπω δὲ ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί μου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ του νοός μου καὶ αἰχμαλωτίζοντά με ἐν τῷ νὸμῳ τῆς ἁμαρτίας τῷ ὄντι ἐν τοῖς μέλεσί μου. Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! τὶς μὲ ρύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου;».
Ἂς ἀξιοποιήσουμε τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες τῶν νηστειῶν, τὶς ὁποῖες ἡ εὐσπλαχνία τοῦ Κυρίου μᾶς χαρίζει, πρὸς τὸν σκοπὸν αὐτὸν «ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν» (Ἐβρ.12,2), θωρακιζόμενοι μὲ τὸ ἀήτητον τρόπαιον, τὸ ἀκαταμάχητο ὅπλο, τὸν ζωηφόρον σταυρὸν τοῦ Κυρίου. Ἀμήν.
Διαβάστε καὶ ἀκοῦστε περισσότερα πατῶντας: Κυριακή Γ΄ Νηστειῶν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου