28 Oκτωβρίου Συναξαριστής
Ἅγια Σκέπη Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν Βλαχέρνω καὶ ἡ ἐπέτειος τοῦ ΟΧΙ, Τερεντίου καὶ Νεονίλλης καὶ τὰ τέκνα αὐτῶν, Στεφάνου Σαββαΐτη, τῶν Ἁγίων
Τερεντίου, Ἀφρικανοῦ, Μαξίμου, Πομπηΐου, Φωκᾶ καὶ τῶν 36 σὺν αὐτῶν
Μαρτύρων, Φιρμιλιανοῦ καὶ Μελχιῶν, Φεβρωνίας, Κυριάκου Ἱερομάρτυρα,
Ἄννας τῆς μητέρας τοῦ Κυριάκου, Ἀθανασίου Πατριάρχη, τῶν Ἁγίων
Νεομαρτύρων Ἀγγελῆ, Μανουήλ, Γεωργίου καὶ Νικολάου, Ἀρσενίου
Ἀρχιεπισκόπου, Ἀβραμίου Ἐπισκόπου, Θεοφίλου Ἱερομάρτυρα, Abban, Lioba,
Διομήδους, Ἅγιος Δημήτριος Μητροπολίτης Ροστοβίας, Σύναξη της Παναγίας Ελευθερώτριας στην Αθήνα.
Ἅγια Σκέπη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν Βλαχέρνω καὶ ἡ ἐπέτειος τοῦ "ΟΧΙ"
Διαβάζουμε: «Τῇ αὕτῃ ἡμέρᾳ τὴν ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς Ἁγίας Σκέπης τῆς
Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας ἤτοι τοῦ ἱεροῦ
αὐτῆς Μαφορίου, τοῦ ἐν τῷ σορῷ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῶν Βλαχερνῶν, ὄτε ὁ Ὅσιος
Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλὸς κατεῖδεν ἐφηπλωμένην αὐτὴν ἄνωθεν καὶ
πάντας τοὺς εὐσεβεῖς περισκέπουσαν».
Λόγω τῶν πολλῶν θαυμάτων ἀπὸ τὴν
Παναγία, ποὺ ἀνέφεραν οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες στὸν Ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο
τὸ 1940, ἡ Ἱερὰ Συνοδὸς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ ἀπόφασή της τὸ
1952, καθιέρωσε νὰ ἑορτάζεται ἡ Ἅγια Σκέπη τῆς Θεοτόκου ἀντὶ γιὰ τὴν 1η
Ὀκτωβρίου, στὶς 28 Ὀκτωβρίου.
Ἡ ἑορτὴ τῆς Ἅγιας Σκέπης τῆς Θεοτόκου ἡ
ὁποία τελοῦνταν ἀπὸ παλαιότατων χρόνων τὴν 1η Ὀκτωβρίου, ἦταν ἀνάμνηση
τοῦ θαύματος τὸ ὁποῖο εἶδε ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας.
Ὅταν ἔφθασε στὸ θυσιαστήριο γονάτισε καὶ προσευχόταν γιὰ πολλὴ ὥρα,
κλαίγοντας καὶ παρακάλωντας τὸν Υἱό της γιὰ τὴν σωτήρια του κόσμου. Ὅταν
ὁλοκλήρωσε τὴν δέησή της, ἔβγαλε ἀπὸ τὸ κεφάλι της τὸ ἀστραφτερὸ
μαφόριο, ποὺ φοροῦσε καὶ μὲ μία κινήση τὸ ἅπλωσε σὰν σκεπὴ ἐπάνω ἀπὸ τὸ
ἐκκλησίασμα.
Ἔτσι ἁπλωμένο τὸ ἔβλεπε γιὰ ἀρκετὴ ὥρα ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας
μαζὶ μὲ τὸν Ἐπιφανιο, ποὺ τὸν συνόδευε. Ὅσο φαινόταν ἐκεῖ ἡ Θεοτόκος,
φαινόταν καὶ ἡ ἱερὴ ἐσθήτα νὰ σκορπίζει τὴ Χάρη της. Ὅταν ἐκείνη ἄρχισε
νὰ ἀνεβαίνει πρὸς τὸν οὐρανό, ἄρχισε καὶ ἡ Θεία Σκέπη νὰ συστέλλεται καὶ
σιγὰ – σιγὰ νὰ χάνεται. Τὸ ἱερὸ αὐτὸ μαφόριο ποὺ φυλασσόταν ἐκεῖ
συμβόλιζε τὴν Χάρη καὶ τὴν προστασία ποὺ παρέχει ἡ Παναγία στοὺς
πιστοὺς.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῆς
Σκέπης σου Παρθένε ἀνυμνοῦμεν τὰς χάριτας, ἣν ὡς φωτοφόρον νεφέλην
ἐφαπλοῖς ὑπὲρ ἔννοιαν, καὶ σκέπεις τὸν λαόν σου νοερῶς, ἐκ πάσης τῶν
ἐχθρῶν ἐπιβουλῆς· σὲ γὰρ σκέπην καὶ προστάτιν καὶ βοηθόν, κεκτήμεθα
βοῶντές σοι· δόξα τοῖς μεγαλείοις σου Ἁγνή, δόξα τῇ θείᾳ σκέπῃ σου, δόξα
τῇ πρὸς ἡμᾶς σου προμηθείᾳ Ἄχραντε.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὥσπερ νεφέλη ἀγλαὼς ἐπισκιάζουσα
Τῆς Ἐκκλησίας τὰ πληρώματα Πανάχραντε,
Ἐν τῇ πόλει πάλαι ὤφθης τῇ βασιλίδι.
Ἀλλ’ ὡς σκέπη τοῦ λαοῦ σου καὶ ὑπέρμαχος
Περισκέπασον ἡμᾶς ἐκ πάσης θλίψεως
Τοὺς κραυγάζοντας, χαῖρε Σκέπη ὁλόφωτε.
Μεγαλυνάριον.
Σκέπης
σου τρυγῶντες τὰς δωρεάς, καὶ τὰς καθ’ ἑκάστην, Θεονύμφευτε παροχάς,
ὑμνοῦμεν Παρθένε, τὴν σὴν μεγαλωσύνην, τὴν πρὸς ἡμᾶς σου πρόνοιαν,
μεγαλύνοντες.
Οι Άγιοι Τερέντιος και Νεονίλλη οι σύζυγοι και τα παιδιά τους Σάρβηλος, Νίτας, Ιέραξ, Θεόδουλος, Φώτιος, Βήλη και Ευνίκη
Ήταν
μια πραγματική "κατ' οίκον εκκλησία". Οικογένεια αληθινά χριστιανική,
με μια ψυχή, με μια καρδιά και το ίδιο φρόνημα. Όταν άρχισε ο διωγμός
κατά των χριστιανών, ειδοποίησαν τους δύο συζύγους ότι κινδυνεύουν να
συλληφθούν. Τότε ο Τερέντιος και η Νεονίλλη αναρωτήθηκαν να φύγουν
μακριά, προκειμένου να προστατέψουν τα παιδιά τους, ή να μείνουν και να
περιμένουν με γενναιότητα οποιοδήποτε μαρτύριο; Οι πέντε γιοι και οι
δύο θυγατέρες τους έδωσαν αποφασιστική απάντηση. Γιατί να φύγουν; Ο
διωγμός είχε εξαπλωθεί παντού.
Έπειτα, η αναχώρησή τους θα ενέσπειρε
τον πανικό στους εκεί χριστιανούς. Και το σπουδαιότερο, η Εκκλησία δεν
ενισχύεται από φυγάδες, αλλά από μάρτυρες και αθλητές. Έτσι, όλη η
οικογένεια αποφάσισε
να μείνει σταθερή στην απόφαση της. Και όλοι μαζί, αφού ομολόγησαν το Χριστό, πέθαναν με αποκεφαλισμό.
Απολυτίκιο. Ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Νόμω φύσεως, συνδεδεμένοι, κράτος πίστεως, ενδεδυμένοι, μαρτυρίου την
οδόν διηνύσατε, συν Νεονίλλη θεόφρον Τερέντιε, και η των Παίδων υμών
επτάς ένθεος. Και νυν άφεσιν, αιτήσασθε παμμακάριστοι, τοις μέλπουσιν
υμών την θείαν άθλησιν.
Όσιος Στέφανος ο Σαββαΐτης
Λόγιος μοναχός ο όσιος Στέφανος στη Λαύρα του αγίου Σάββα, έζησε τον 8ο
αιώνα μ.Χ. Η ασκητική του ζωή, συνοδευόταν από μεγάλη αγάπη στη μελέτη
και από την αξιόλογη επιδεξιότητα της Ιερής ποίησης. Αγαπούσε τους
αγώνες για την ορθόδοξη αλήθεια, και πρόθυμα μετείχε στον πόλεμο κατά
των αιρέσεων.
Συχνά απέφευγε κάθε λογής ανθρώπινης επικοινωνίας και
ζούσε εντελώς μόνος σε διάφορα ερημικά μέρη. Εκεί αγαπούσε να παρατηρεί
τη φύση και να μεταρσιώνεται με την προσευχή. Επίσης χάιδευε τα ελάφια,
που τον πλησίαζαν συναισθανόμενα και αυτά την αγαθότητα και την παιδική
αφέλεια της ψυχής του.
Τέλος ο ερημοπολίτης Στέφανος ο Σαββαΐτης,
βάσταξε και τα βάρη του επισκόπου, μετά από επίμονες παρακλήσεις. Πέθανε
διδάσκοντας και οικοδομώντας το λαό με το χρηστό, άμεμπτο και
φιλάνθρωπο παράδειγμα του. (βλέπε και στις 13 Ιουλίου όπου
επαναλαμβάνεται η μνήμη του).
Ἀπολυτίκιον Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Στέφος εἴληφας, τῆς εὐδοκίας, στέφος γεγονός, τῆς Ἐκκλησίας, ἐπωνύμως
παναοίδιμε Στέφανε, σὺ γὰρ ἐνθέοις στεφόμενος χάρισι, δι’ εὐσέβειας
ποικίλως διέπρεψας. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι
ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ’.
Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ, εὐσεβείας Διδάσκαλε καὶ σεμνότητος, τῆς Οἰκουμένης ὁ
φωστήρ, τῶν Μοναζόντων θεόπνευστον ἐγκαλλώπισμα, Στέφανε σοφέ, ταῖς
διδαχαῖς σου πάντας ἐφώτισας, λύρα τοῦ Πνεύματος. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ
Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.
Καταφυτεύσας ἀρετῶν τὸν παράδεισον, καὶ καταρδεύσας ταῖς ῥοαῖς τῶν
δακρύων, ὡς τῆς ζωῆς Πανένδοξε τοῦ ξύλου τυχῶν, σῶσον ἰκεσίαις σου, ἐκ
φθορᾶς τὴν σὴν ποίμνην, ῥύσαι περιστάσεως τοὺς θερμῶς σε τιμῶντας, σὲ
γὰρ προστάτην μέγιστον Σοφέ, πάντες ἐν πίστει καὶ πόθῳ κεκτήμεθα.
Οι Άγιοι Τερέντιος, Αφρικανός, Μάξιμος, Πομπηΐος, Φωκάς και άλλοι 36 Αφρικανοί Μάρτυρες
Μαρτύρησαν τον 3ο αιώνα μ.Χ. επί αυτοκράτορας Δεκίου. Συνελήφθησαν και
υπέστησαν σειρά βασανιστηρίων, χωρίς να ανακαλέσουν την ομολογία της
χριστιανικής τους πίστης. Τότε διέσχισαν τις σάρκες τους με πυρωμένα
σιδερένια νύχια και στο τέλος τους αποκεφάλισαν.
Οι Όσιοι Φιρμιλιανός Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας και Μελχίων Πρεσβύτερος Αντιοχείας
Και οι δύο αγωνίστηκαν κατά των αιρετικών. Τον Φιρμιλιανό αναφέρει με
στοργή ο Μέγας Βασίλειος. Σε Σύνοδο, που ο Αρχιεπίσκοπος αυτός συγκάλεσε
στο Ικόνιο, αποφασίστηκε να βαπτίζονται οι αιρετικοί, που ήθελαν να
προσέλθουν στην αληθινή Εκκλησία.
Ή Αγία Φεβρωνία
Η Αγία Φεβρωνία ήταν κόρη του βασιλιά του Βυζαντίου Ηρακλείου (610 - 641 μ.Χ.). Αφού έζησε με πνεύμα Θεού, απεβίωσε ειρηνικά.
Ο Άγιος Κυριάκος ο Ιερομάρτυρας
Ο Άγιος αυτός αφού φανέρωσε τον Τίμιο Σταυρό στην Αγία Ελένη, κατόπιν αναδείχτηκε επίσκοπος Ιεροσολύμων.
Όταν το 361 μ.Χ. ο Ιουλιανός ο Παραβάτης εκστράτευσε κατά των Περσών και
πέρασε από την Ιερουσαλήμ, έμαθε για τον Κυριάκο και αφού τον κράτησε
τον ανάγκαζε να θυσιάσει στα είδωλα. Αλλά ο Κυριάκος, όχι μόνο δεν
θυσίασε αλλά και ήλεγξε τον Ιουλιανό. Τότε αυτός του έκοψε το δεξί χέρι.
Κατόπιν έχυσε καυτό μολύβι στο στόμα του και τον έβαλε να πλαγιάσει σε
χάλκινο πυρακτωμένο κρεβάτι. Έπειτα τον έβαλαν μέσα σ' ένα καζάνι, που
ήταν γεμάτο με βραστό λάδι. Εκεί τον κάρφωσαν με ακόντιο και έτσι
μαρτυρικά, αλλά ένδοξα παρέδωσε το πνεύμα του.
Η Αγία Άννα μητέρα του Αγίου Κυριάκου
Η αγία Άννα, μητέρα του Αγίου Κυριακού, όταν έμαθε τα μαρτύρια του γιου
της, έτρεξε να τον δει και να τον ενθαρρύνει. Τότε συνελήφθη και αυτή,
και αφού την κρέμασαν από τις τρίχες της κεφαλής της, την έκαψαν ζωντανή
με αναμμένες λαμπάδες.
Ο Όσιος Αθανάσιος ο Α’ Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης
Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη της Θράκης, από τους ευσεβείς γονείς Γεώργιο
και Ευφροσύνη. Το πρώτο του όνομα ήταν Αλέξιος και ήταν άνθρωπος
μεγάλης εγκράτειας και σωφροσύνης. Ασκήτευσε στο Άγιο Όρος και στο
μοναστήρι του Γάνου.
Πατριάρχευσε δύο φορές. Την πρώτη φορά διαδέχτηκε
τον Γρηγόριο, τον Κύπριο (1289-1293) και τη δεύτερη φορά (1303-1311) τον
Ιωάννη IB'. Κατόπιν αποσύρθηκε του θρόνου και μόνασε σε κάποια Μονή,
όπου απεβίωσε ειρηνικά σε ηλικία 100 χρονών. Τη βιογραφία του συνέγραψε ο
Ιωάννης Καλόθετος, σύγχρονος του Γρηγορίου Παλαμά και η μετάφραση αυτής
έγινε από τον Αγάπιο Λάνδο στον "Νέο Παράδεισο".
Οι Άγιοι Νεομάρτυρες Αγγελής, Μανουήλ, Γεώργιος και Νικόλαος "εκ Μελάμπων Κρήτης"
Όλοι
γεννήθηκαν στο χωριό Μέλαμπες Ρεθύμνου Κρήτης, από γονείς ευσεβείς
χριστιανούς. Ο Αγγελής και ο Μανουήλ ήταν γνήσια αδέλφια, γιοι του
Ιωάννη Ρετζέπη. Ο Γεώργιος ήταν γιος του Κωνσταντίνου Ρετζέπη. Ο
Νικόλαος ήταν γιος κάποιου άλλου Ιωάννη Ρετζέπη.
Όλοι δηλαδή ήταν από
την ίδια οικογένεια, πλούσιοι, διακεκριμένοι για την ανδρεία τους,
έγγαμοι με παιδιά και απολάμβαναν όλα τα προνόμια των Μωαμεθανών, διότι
υποκρίνονταν τους Τούρκους. Το 1821 όμως, συντάχθηκαν με τους
χριστιανούς και πολέμησαν γενναία για την ελευθερία της Πατρίδας.
Όταν
επέστρεψαν στη γενέτειρα τους και πήγαν να πληρώσουν τους καθιερωμένους
φόρους στους εντεταλμένους Τούρκους, τους κατάγγειλαν σαν αποστάτες του
Μουσουλμανισμού στον Μεχμέτ Πασά του Ρεθύμνου. Συλλήφθηκαν και
οδηγήθηκαν δεμένοι στην πόλη αυτή.
Επειδή όμως δεν υπέκυψαν στις
κολακείες των τυράννων και έμειναν σταθεροί στην πίστη, βασανίστηκαν με
τον πιο φρικτό τρόπο. Τελικά στις 28-10-1824 τους αποκεφάλισαν μπροστά
στη "Μεγάλη Πόρτα" του Ρεθύμνου. Οι τρεις κάρες απ' αυτούς τους
Νεομάρτυρες, φυλάσσονται στον Ναό των τεσσάρων μαρτύρων στο Ρέθυμνο.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’.
Της Κρήτης γεννήματα και Λάμπης θρέμματα, τους τετραρίθμους Νεομάρτυρας
ανευφημήσωμεν, Γεώργιον, Αγγελήν, Μανουήλ και Νικόλαον, ούτοι γαρ δια
πίστιν του Κυρίου σφαγέντες, το αίμα αυτών εθελουσίως εν τη Ρεθύμνη
εξέχεαν, διό και παρρησίαν έχοντες προς Χριστόν, πρεσβεύουσιν αεί, υπέρ
των ψυχών ημών.
Ο Άγιος Αρσένιος Αρχιεπίσκοπος Σερβίας
Ο
Άγιος Αρσένιος επίσκοπος Πεκίου γεννήθηκε στο Σρεμ..Εκάρη μοναχός στην
Μονή Ζίτσης υπό την πνευματική καθοδήγηση του Αγίου αρχιεπισκόπου
Σάββα(+14 Ιανουαρίου).Χάρη στην αυστηρή μοναστική ζωή του ο Άγιος Σάββας
τον όρισε ηγούμενο της μονής.
Μετά την εισβολή των Ούγγρων στην Σερβία ο Άγιος Σάββας τον έστειλε νοτιότερα για να βρει ένα πιο ασφαλές μέρος για την έδρα της Αρχιεπισκοπής.
Ο Άγιος Αρσένιος διάλεξε το Πέκιο όπου έχτισε έναν ναό αφιερωμένο στους Αγίους Αποστόλους.
Πριν φύγει για τα Ιεροσόλυμα ο Άγιος Σάββας τον όρισε ως διάδοχό του.
Το 1223 ο Άγ.Σάββας εκοιμήθη στο
Τίρνοβο.Κατόπιν προτροπής του Αγίου Αρσενίου ο ηγεμόνας Άγιος
Βλάντισλαβ (+24 Σεπτεμβρίου) έφερε το άφθαρτο σώμα του στην Σερβία.
Το 1256 εκοιμήθη ο Άγιος Αρσένιος.Η μνήμη του τιμάται στις 28 Οκτωβρίου.
Ο Άγιος Αβράμιος επίσκοπος Εφέσου
Ο Άγιος Αβράμιος ακολούθησε τον μοναχικό βίο και έγινε Μητροπολίτης
Εφέσου μετά το 533 μ.Χ. Ταυτίζεται με τον ομώνυμο Αββά, που αναφέρεται
από τον Ιωάννη Μόσχο (P.G. 87, 2956), των Μονών Αβρααμιτών
(Κωνσταντινούπολη) και Βυζαντίων (Ιεροσόλυμα). Με το όνομα του σώθηκαν
δύο ομιλίες, «εἰς τὸν Εὐαγγελισμόν» και «εἰς τὴν Ὑπαπαντήν» που
εκδόθηκαν το 1913 μ.Χ. από τους Μ. Kraschaninnikov και Μ. Jugie και
έχουν μεγάλη σπουδαιότητα για τις πατρολογικές σπουδές.
Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Θεόφιλος, της Λαύρας των Σπηλαίων Κιέβου (Ρώσος Δια Χριστόν σαλός)
Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Θεόφιλος, της Λαύρας των Σπηλαίων Κιέβου έζησε σαν
Δια Χριστόν σαλός. Δεν έχουμε άλλες λεπτομέρειες για τον βίο του Αγίου.
Ο Άγιος Abban (Ιρλανδός)
Λεπτομέρειες για τη ζωή αυτού του αγίου της ορθοδοξίας, μπορεί να βρει ο
αναγνώστης στο βιβλίο "Οι Άγιοι των Βρετανικών Νήσων", του Χριστόφορου
Κων. Κομμοδάτου, επισκόπου Τελμησσού, Αθήναι 1985.
Η Αγία Lioba (Βρετανίδα)
Η οσία Λαϊόβα ήταν ανιψιά του αγίου Βονιφατίου (βλέπε 5 Ιουνίου) και
πήγε στη Γερμανία μαζί με τριάντα ακόμη Βρετανίδες μοναχές, σταλμένες
από την πριγκίπισσα Τέλτα, ηγουμένη της μονής του Βίνμπουρν για να
βοηθήσει στην εξάπλωση της χριστιανικής πίστεως στα γερμανικά φύλα. Η
Οσία Λαϊοβα κοιμήθηκε το 782 μ.Χ.
Λεπτομέρειες για τη ζωή αυτής της Αγίας της ορθοδοξίας, μπορεί να βρει ο
αναγνώστης στο βιβλίο "Οι Άγιοι των Βρετανικών Νήσων", του Χριστόφορου
Κων. Κομμοδάτου, επισκόπου Τελμησσού, Αθήναι 1985.
Ο Άγιος Διομήδης
Τούτο προϋποθέτει γονείς όχι μονάχα χριστιανούς άλλα και βαθιά πιστούς.
Σε κάποια ευκαιρία η Θεία Πρόνοια, που όλα τα παρακολουθεί και όλα τα φροντίζει, έφερε έτσι τα πράγματα, ώστε ο μεγάλος της Λευκουπόλεως (Λευκωσίας) επίσκοπος Τριφύλλιος, να συναντήσει και να γνωρίσει το παιδί.
Η εκτίμηση του αγίου από την πρώτη στιγμή υπήρξε τόση, ώστε χωρίς κανένα ενδοιασμό τον κάλεσε κοντά του κι ανέλαβε αυτός μαζί με τον δάσκαλο του, τον επίσκοπο της Τριμυθούντος, τον άγιο και θαυματουργό Σπυρίδωνα, τη συνέχιση του έργου των ευσεβών γονιών.
Κοντά στους δύο αυτούς κολοσσούς της αρετής και ξεχωριστούς της Εκκλησίας εργάτες, ο φλογερός νέος μεγαλώνει και συνεχίζει με αδιάπτωτο ενδιαφέρον τον αγώνα του και με τη χάρη του Θεού κατορθώνει να γίνει πιστό αντίγραφο τους.Πόσα χρόνια έζησε ο όσιος που μελετούμε δεν γνωρίζουμε. Ο άγιος Νεόφυτος μας λέγει μονάχα πως όλη η ζωή του φλογερού ασκητή υπήρξε μια ζωή αρετής και καλοσύνης και προσφοράς για τη δόξα του Χριστού.
Όταν πέθανε, οι πιστοί που τον ακολουθούσαν μαζί με τους μαθητές του - κι ήσαν αυτοί πολλοί - κήδεψαν με δάκρυα το σώμα του πνευματικού τους πατέρα εκεί στη σπηλιά κι απάνω από αυτήν έκτισαν αργότερα μια εκκλησία και γύρω πολλά δωμάτια.
Σ' αυτά ένας μεγάλος αριθμός από εκλεκτές ψυχές είχε μαζευτεί και ζούσε μ' ευλάβεια και φόβο Θεού την αγγελική ζωή. Ο πόθος των ασκητών να έχουν μια εικόνα, που να τους θυμίζει τον δάσκαλο τους, τους οδήγησε ύστερα από μερικά χρόνια να στείλουν στην Κωνσταντινούπολη ένα αδελφό της Μονής, για να βρει κάποιο ζωγράφο, που να τους φτιάξει μια τέτοια εικόνα.
Ο μοναχός πήγε στην Πόλη. Βρήκε πράγματι ένα εξαίρετο ζωγράφο και του ανακοίνωσε τον σκοπό της επίσκεψης του. Ο ζωγράφος σαν άκουσε τον μοναχό είπε με απορία: «Μάρτυρα Διομήδη, ἐπίσταμαι. Ὅσιον Διομήδη ὅμως οὔτε γινώσκω, οὔτε ἰστορῆσαι ἰκανῶ». (Μάρτυρα Διομήδη γνωρίζω. Όσιο Διομήδη όμως ούτε ξέρω ούτε μπορώ να ζωγραφίσω).
Με πόνο ο μοναχός άκουσε την άρνηση του ζωγράφου σε όλα τα παρακάλια του. Λυπημένος έφυγε για το δωμάτιο του. Στην προσευχή η θεοφιλής εκείνη ψυχή, τη θερμή κι επίμονη, ζητάει την παρηγοριά της. Τα λόγια του Κυρίου «αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμίν, ζητεῖτε, καὶ εὐρήσετε, κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑμὶν πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται». (Ματθ. ζ' 7-8) προβάλλουν συνέχεια στη σκέψη του. Μ' όλη του την καρδιά ποθεί να μη γυρίσει στην Κύπρο με αδειανά τα χέρια. Θέλει να βρει μια εικόνα του προστάτη της Μονής του Αγίου. Γι' αυτό προσεύχεται.
Όλη νύχτα προσεύχεται και ζητάει τη βοήθεια του Θεού. Κι η βοήθεια προσφέρεται.
Την ίδια νύχτα στον ύπνο του ζωγράφου παρουσιάζεται ο άγιος Διομήδης και του λέει: «Γιὰ ἰδές, ζωγράφε, αὐτόν, ποὺ λέγεις πὼς δὲν ξέρεις. Ἄκουσε τὸν μοναχὸ καὶ ζωγράφισέ του αὐτὸν ποὺ σοῦ ζητεῖ».
Μόλις τα είπε αυτά χάθηκε από μπροστά του εκείνος που του μιλούσε. Ο ζωγράφος, που ξύπνησε, σηκώθηκε αμέσως από το κρεβάτι, κι αφού έκανε την προσευχή του και ζήτησε από τον άγιο Διομήδη συγχώρηση για την προηγούμενη άρνηση του, κάθισε κι άρχισε να ζωγραφίζει. Σαν τέλειωσε την εικόνα, την πήρε και την τοποθέτησε στο δωμάτιο, που είχε και τις άλλες τελειωμένες εικόνες.
Ύστερα από λίγες μέρες ξαναήρθε και πάλι ο γνωστός μοναχός κι άρχισε να τον παρακαλεί να του κάμει τη χάρη να του φτιάξει την εικόνα που του ζητούσε. Στην παράκληση του ο ζωγράφος τον έστειλε στο δωμάτιο και του είπε να μαζέψει τις εικόνες. Εκείνος μόλις μπήκε κι είδε την εικόνα του οσίου, την αναγνώρισε και γεμάτος χαρά την πήρε και την έφερε στον ζωγράφο, βεβαιώνοντας τον πως η εικόνα που έφτιαξε απέδιδε θαυμάσια τη μορφή του οσίου. Ο ζωγράφος τότε απεκάλυψε στον μοναχό το όνειρο του και με δάκρυα κι οι δύο τους δοξολόγησαν τον Θεό για τη χάρη που δίνει στους εκλεκτούς του.
Πολλά θαύματα έκανε ο Όσιος Διομήδης. Και σε παλαιότερες εποχές, μα και στην εποχή του αγίου Νεοφύτου που τον εγκωμιάζει.
Η περιγραφή αυτή της ζωής του αγίου Διομήδη, όπως μας δίνεται από τον άγιο Νεόφυτο τον Έγκλειστο, παρουσιάζει μερικά ερωτηματικά σχετικά με το πότε έζησε ο όσιος. Σαν λάβουμε υπόψη ότι οι αραβικές επιδρομές στο νησί της Κύπρου άρχισαν περί τα μέσα του έβδομου αιώνα μ.Χ. και κράτησαν μέχρι τα μέσα του δέκατου μ.Χ., τότε γίνεται φανερό, πως ο όσιος μας δεν είναι δυνατό να υπήρξε μαθητής του αγίου Τριφυλλιού, ο οποίος έζησε πολύ ενωρίτερα, τον πέμπτο περίπου αιώνα μ.Χ. Εκείνο που συνδέει τους δύο αγίους, Τριφύλλιο και Διομήδη, είναι αυτό που αναφέρει κάποιος άλλος χρονογράφος, που μας λέγει πως σε μια από τις αραβικές επιδρομές, οι Σαρακηνοί ανέσκαψαν και τον τάφο του αγίου Τριφυλλίου, που βρισκόταν στο κοιμητήριο που ήταν κοντά στο ναό της Οδηγήτριας με την ελπίδα να βρουν κάποιο θησαυρό κι έβγαλαν από μέσα ακέραιο κι ευωδιάζον το ιερό λείψανο. Γεμάτοι αγριότητα απέκοψαν το κεφάλι και, ω του θαύματος! Από τον λαιμό έτρεξε άφθονο αίμα, που κατατρόμαξε τα ανθρωπόμορφα εκείνα τέρατα.
Τη σκηνή αυτή παρακολουθούσε κάποιος ασκητής που ασκήτευε σε μια σπηλιά κοντά στο προάστιο της Λευκωσίας, τον Λευκομιάτη, ο άγιος Διομήδης. Εκμεταλλευόμενος ο ασκητής τη σύγχυση των τυμβωρύχων, άρπαξε την ιερά κεφαλή του αγίου Τριφυλλίου κι έτρεξε να τη μεταφέρει στο ασκητήριό του. Κάποιος όμως τον αντελήφθη και τον πρόδωσε και 500 Σαρακηνοί περίπου τον καταδίωξαν.
Αυτό το περιστατικό είναι ότι συνδέει τους δυο αγίους Τριφύλλιο και Διομήδη.
Σημείωση: Ο Παρισινός Κώδικας 1589 φ. 91α αναφέρει την μνήμη του Οσίου Διομήδη στις 29 Οκτωβρίου ως εξής: «Τῇ αὑτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Διομήδους, μαθητοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Τριφυλλίου ἐπισκόπου Λευκωσίας».
Άγιος Δημήτριος Μητροπολίτης Ροστοβίας
Ο ἐν Αγίοις Πατὴρ ἡμῶν Δημήτριος, βλαστὸς οἰκογενείας Κοζάκων, γεννήθηκε τὸ 1651 στὸ Μακάροβο, σαράντα χιλιόμετρα ἀπὸ τὸ Κίεβο.
Στὸ ἅγιο Βάπτισμα ἔλαβε τὸ ὄνομα Δανιήλ. Ο πατέρας του, Σάββας Τουπτάλα, ἦταν στρατιωτικὸς καὶ ἀπουσίαζε συχνά· ἔτσι, τὴν μόρφωση τοῦ παιδιοῦ ἀνέλαβε κυρίως ἡ μητέρα του, ἡ ὁποία τοῦ ἐνεφύτευσε τὰ σπέρματα τῶν εὐαγγελικῶν ἀρετῶν.
Σὲ ἡλικία ἕνδεκα ἐτῶν, ὁ Δανιὴλ εἰσῆλθε στὴν νεοπαγῆ Ιερατικὴ Σχολὴ τοῦ Κιέβου, τῆς ὁποίας ὁ Σχολάρχης ̓Ιωαννίκιος Γολιατόφσκυ ἦταν λαμπρὸς ἱεροκήρυκας καὶ ἔνθερμος ὑπέρμαχος τῆς ̓Ορθοδοξίας.
Χάρις στὸν ̓Ιωαννίκιο, ὁ μελλοντικὸς ̔Ιεράρχης ἀξιώθηκε νὰ ἀναπτύξει τὸ ἀξιοθαύμαστο χάρισμα του νὰ ἐξηγεῖ τὶς ῞Αγιες Γραφές· ἐπίσης, εὐαισθητοποιήθηκε στὴν ἀνάγκη διδαχῆς τοῦ πληρώματος τῆς ̓Εκκλησίας.
Μερικὰ χρόνια ἀργότερα, ὅταν ἦταν δεκαεπτὰ ἐτῶν, τὸ 1668, εἰσῆλθε στὴν ̔Ιερὰ Μονὴ τοῦ ̔Αγίου Κυρίλλου, ὅπου τὴν 9ην ̓Ιουλίου ἔλαβε στὴν μοναχική του κουρὰ τὸ ὄνομα Δημήτριος, πρὸς τιμὴν τοῦ Θεσσαλονικέως Μεγαλομάρτυρος.
̓Εκτὸς ἀπὸ τὰ διακονήματα τῆς Μονῆς, τὰ ὁποῖα ἐκτελοῦσε μὲ ὑποδειγματικὴ ὑπακοή, ὁ νέος διακρίθηκε γιὰ τὴν ἀσκητική του ζωή, τὴν πραότητα καὶ τὴν ταπείνωση, ἐξ αἰτίας τῶν ὁποίων θαυμαζόταν από τούς Γέροντες, ἐπὶ πλέον δὲ κατώρθωσε νὰ ὁλοκληρώσει τὶς σπουδές του καὶ νὰ ἀρχίσει τὸ συγγραφικό του ἔργο.
Χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος τὴν 23η Μαΐου 1675 από τόν ̓Αρχιεπίσκοπο Λάζαρο Μπαράνοβιτς τοῦ Τσερνιγκὼφ καὶ τὸ 1677 διωρίσθηκε απ’ αυτόν ̔Ιεροκήρυκας στὴν ἕδρα του.
Εν συνεχείᾳ, ἀνέλαβε καθήκοντα διοικήσεως διαφόρων ̔Ιερῶν Μονῶν, παρὰ τὴν θέληση του, ἐφ ̓ ὅσον μοναδική του ἐπιθυμία ἦταν νὰ ζεῖ στὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἡσυχία.
Δύο φορὲς ἐπιχείρησε νὰ παραιτηθεῖ, ἀλλὰ τὸ ἐγχείρημα ἀπέτυχε καὶ οἱ φίλοι του, μεταξὺ αὐτῶν καὶ ὁ μετέπειτα ῞Αγιος Θεοδόσιος τοῦ Τσερνιγκώφ, κατώρθωσαν τελικὰ νὰ τὸν ἀποτρέψουν.
Εξ αιτίας τῶν εἰσβολῶν Τατάρων, Λιθουανῶν καὶ Πολωνῶν, πολλὰ ἐκκλησιαστικὰ συγγράμματα, ὅπως οἱ Βίοι τῶν ̔Αγίων, εἶχαν καταστραφεῖ.
̔Ο ̓Αρχιμανδρίτης Βαρλαὰμ τῆς ̔Ιερᾶς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου ἀναζητοῦσε ἕνα πρόσωπο ἱκανὸ νὰ ἀναλάβει τὸ τεράστιο ἔργο τῆς συλλογῆς, ἐπιμελείας καὶ ἐκδόσεως τοῦ ἁγιολογικοῦ ὑλικοῦ.
Τότε, στράφηκε στὸν Δημήτριο, ξακουστὸ ἤδη ὡς συγγραφέα ψυχωφελῶν ἔργων.
Δέος κατέλαβε τὸν ταπεινόφρονα ̓Ασκητὴ ἐνώπιον τοῦ βάρους τοῦ ἐγχειρήματος καὶ προσπάθησε νὰ ἀποποιηθεῖ τὴν μεγάλη αὐτὴ εὐθύνη. Φοβούμενος ὅμως μήπως ὑποπέσει στὸ σφάλμα τῆς παρακοῆς καὶ γνωρίζοντας τὶς ἀδήριτες ἀνάγκες τῆς ̓Εκκλησίας, ὑπετάγη τελικὰ στὸ πιεστικὸ αἴτημα τῶν ἀνωτέρων του καὶ ἐγκαταστάθηκε στὴν ̔Ιερή Λαύρα τοῦ Κιέβου.
Επὶ μίαν εἰκοσαετία, 1684-1705, ὁ ῞Αγιος Δημήτριος ἀφιέρωσε ὅλες τὶς δυνάμεις του στὸ ἱερὸ αὐτὸ ἔργο. ̓Εκτὸς ἀπὸ τὸν χρόνο τῆς προσευχῆς στὸν Ναὸ καὶ κατὰ μόνας, ἀφιέρωνε τὸν ὑπόλοιπο χρόνο στὴν σύνταξη τῶν βίων τῶν ̔Αγίων.
Ζοῦσε μὲ τοὺς ̔Αγίους, βίωνε τὸν βίο τους, ὑπέφερε μαζί τους τὰ βασανιστήρια τους καὶ μελετοῦσε έως τὴν παραμικρὴ λεπτομέρεια ὅλα τὰ σχετικὰ τεκμήρια.
Σέ ἀνταμοιβὴ τῆς ἀγάπης του αὐτῆς πρὸς τοὺς ̔Αγίους, ὁ Θεὸς τοῦ χάριζε συχνὰ ὁράματα.
῎Ετσι, τὴν 10η Αὐγούστου 1685, εἶδε σὲ ἐνύπνιο τὴν ̔Αγία Μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα, τὴν ὁποία ἰδιαιτέρως εὐλαβεῖτο.
Τὴν 10η Νοεμβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους, παρουσιάσθηκε στὸν Δημήτριο ὁ ῞Αγιος Μάρτυς ̓Ορέστης, τοῦ ὁποίου τὸν βίο εἶχε συντάξει ἐκείνη ἀκριβῶς τὴν ἡμέρα, καὶ τοῦ εἶπε:
– « ̔Υπέφερα περισσότερες βασάνους γιὰ τὸν Χριστὸ ἀπὸ ὅσες μνημονεύεις».
Τότε, τοῦ ἔδειξε μία βαθειὰ πληγὴ στὴν ἀριστερή του πλευρά, λέγοντας:
– « ̓Ιδού, διὰ σιδήρου ἐγένετο τοῦτο».
Κατόπιν, ἅπλωσε τὸν δεξιό του βραχίονα καὶ τοῦ ἔδειξε τὶς φλέβες, οἱ ὁποῖες εἶχαν κατακοπεῖ στὸ ὕψος τοῦ ἀγκῶνα, συμπληρώνοντας:
– «Νά, αὐτὲς κατεκόπησαν».
῞Υστερα, τοῦ ἔδειξε ἀνάλογες πληγὲς στὸν ἀριστερὸ βραχίονα, ἐπαναλαμβάνοντας τὰ ἴδια λόγια, μετὰ δὲ τοῦ ἔδειξε τὶς πληγὲς στὰ γόνατα, λέγοντας:
– «Ταῦτα ἀπεκόπησαν».
̓Εν συνεχείᾳ, στάθηκε ὄρθιος καὶ καταλήγοντας, τοῦ εἶπε:
– «Βλέπεις, λοιπόν, ὅτι ὑπέστην περισσότερα μαρτύρια ὅσων μνημονεύεις!».
̔Ο ῞Αγιος Δημήτριος ἐκείνη τὴν στιγμὴ σκέφθηκε, ὅτι ἦταν ὁ ῞Αγιος ̓Ορέστης τῶν ̔Αγίων Πέντε Μαρτύρων, τῶν ὁποίων ἡ μνήμη τιμᾶται τὴν 13η Δεκεμβρίου, ὁ δὲ Μάρτυς ἀπάντησε στὸν λογισμό του:
– «Δὲν εἶμαι ὁ ̓Ορέστης τῶν ̔Αγίων Πέντε Μαρτύρων, ἀλλὰ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τιμᾶται σήμερα καὶ τοῦ ὁποίου τὸν βίο μόλις συνέταξες».
Κατά τὸ ἔτος 1701, σὲ ἡλικία 50 ἐτῶν, ὁ ῞Αγιος Δημήτριος ἐξελέγη ̓Επίσκοπος τῆς Μητροπόλεως Σιβηρίας καὶ Τομπόλσκ καὶ χειροτονήθηκε στὴν Μόσχα. Λόγῳ τῆς εὐθραυστης ὑγείας του καὶ τῆς θεοφιλοῦς ἐπιθυμίας του νὰ συνεχίσει καὶ ὁλοκληρώσει τὴν συγγραφὴ τῶν βίων τῶν ̔Αγίων, στενοχωρήθηκε καὶ ασθένησε βαριά.
Τότε, τὸν ἐπισκέφθηκε ὁ Τσάρος Πέτρος Αʹ καὶ τοῦ ὑποσχέθηκε, ὅτι θὰ διορισθεῖ σὲ πλησιέστερη ̓Επισκοπή. Πράγματι, τοῦ ἀνατέθηκε ἡ Μητρόπολη Ροστοβίας [=Ροστώφ] καὶ ̓Ιαροσλαβίας [=Γιαροσλάβ] τὸ 1702, ὅπου σὲ ὅραμα πληροφορήθηκε ὅτι ἐκεῖ θὰ ἐκμετρήσει τὸ ζῆν [=αποβιώσει].
̓Επέλεξε ἕνα τόπο γιὰ τὸ μνῆμα του στὴν ̔Ιερὰ Μονὴ ̔Αγίου ̓Ιακώβου καὶ ἀναφώνησε:
– « ̓Ιδού, ἡ ἀνάπαυσις μου, ὧδε κατοικήσω εἰς αἰῶνα αἰώνων».
Τὸ 1705 ὡλοκλήρωσε τὴν σύνταξη τοῦ μνημειώδους ἔργου του Βίοι ̔Αγίων (Τσέτι-μηνέϊ), τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ τὴν καρδιὰ τοῦ ὀγκώδους γραπτοῦ ἔργου του. «Γιὰ νὰ συντάξει τὰ ̔ ̔Τσέτι-μηνέϊ ̓ ̓ χρησιμοποίησε τὸ ἔργο τοῦ Μητροπολίτου Μόσχας Μακαρίου († 1564), [τὰ βυζαντινὰ Μηνολόγια, ἰδίως τοῦ ̔Αγίου Συμεὼν τοῦ Μεταφραστοῦ, ὡς καὶ τίς Χρονογραφίες], ἀλλὰ καὶ δυτικές συλλογές…
Η γλῶσσα του εἶναι εύκολα ἀφομοιώσιμη, έτσι τὰ ̔ ̔Τσέτι-μηνέϊ ̓ ̓ γνώρισαν μεγάλη κυκλοφορία στη Ρωσία, όπως μαρτυροῦν οι πολλές ἐπανεκδόσεις, καὶ διαδραμάτισαν σπουδαῖο μέρος στὴν ρωσικὴ εὐλάβεια».
Εφ’ εξής, ἀφιερώθηκε στὴ μέριμνα γιὰ τὸ πνευματικό του ποίμνιο. ̓Αγωνίσθηκε σκληρὰ γιὰ νὰ ἐπανορθώσει τὸν θρησκευτικὸ βίο καὶ τὰ ἤθη τῶν συγχρόνων του, τὰ ὁποῖα βρῆκε σὲ πολὺ δυσάρεστη κατάσταση.
Συνέταξε πολλὰ ψυχωφελῆ ἔργα καὶ ἵδρυσε τὸ 1702, στὸ Ροστώβ, μία ̔Ιερατικὴ Σχολὴ γιὰ τοὺς γιοὺς τῶν ̔Ιερέων, στὴν προσπάθεια του νὰ ἐξυψώσει τὸ διανοητικό, πνευματικὸ καὶ ἠθικὸ ἐπίπεδο τοῦ Κλήρου· ἀνέλαβε ὁ ἴδιος μεγάλο μέρος τῆς διδασκαλίας, ἀλλὰ δυστυχῶς, λόγῳ τῶν ἐλλιπῶν οἰκονομικῶν μέσων, ἡ Σχολὴ ἔκλεισε τὸ 1706.
Οἱ μεγάλες ὑλικὲς δυσκολίες τῆς Μητροπόλεως ὀφείλονταν οὐσιαστικά στὴν κυβερνητικὴ πολιτική, ἡ ὁποία ἐπεδίωκε νὰ περιορίσει τὶς οἰκονομικὲς δυνατότητες τῆς ̓Εκκλησίας.
Συνέγραψε ἐπίσης πολλὰ ἔργα γιὰ νὰ ἐπαναφέρει τοὺς σχισματικοὺς Παλαιοπίστους στοὺς κόλπους τῆς ̓Εκκλησίας, ἀποδεικνύοντας σ’ αὐτούς, ὅτι τὸ πνεῦμα καὶ τὸ βαθύτερο νόημα τῆς Παραδόσεως εἶναι σημαντικώτερα ἀπὸ τὶς ἐξωτερικὲς τυπικὲς λεπτομέρειες· ἐκτὸς ἀπὸ τὰ πολυάριθμα σχετικὰ κηρύγματά του, συνέγραψε ἕνα εἰδικὸ ἔργο, ἀφιερωμένο στὴν κριτικὴ τῆς διδασκαλίας τῶν Σχισματικῶν: «῎Ερευναι περὶ τῆς Πίστεως τοῦ Μπρὺνσκ (περιοχῆς, ὅπου ζοῦσαν πολυάριθμοι Παλαιόπιστοι)» (1709).
Παρὰ τὶς συχνὲς ἀσθένειες, ἀκολουθοῦσε αὐστηρὸ κανόνα στὴν ζωή του καὶ ποτὲ δὲν ἐγκατέλειψε τὴν ἀδιάλειπτη προσευχή.
Μέσῳ τῆς ὑποδειγματικῆς του βιοτῆς, δίδασκε στὸ ποίμνιο του, τὴν ἀγάπη τῆς νηστείας καὶ τῆς προσευχῆς, καθὼς καὶ τὴν συμπόνια καὶ φιλευσπλαγχνία πρὸς ὅλους, δικαίους καὶ ἁμαρτωλούς.
̔Ο ῞Αγιος Δημήτριος προεῖδε τὴν ἐκδημία του τρεῖς ἡμέρες νωρίτερα. ̓Αφοῦ μὲ ἐδαφιαία μετάνοια ζήτησε ἀπὸ τοὺς Κληρικοὺς καὶ τοὺς ψάλτες νὰ τὸν συγχωρήσουν, περιωρίσθηκε στὸ κελλί του μὲ διάπυρη τὴν προσευχὴ στὰ χείλη. Τὴν ἑπομένη, τὸ πρωῒ τῆς 28ης ̓Οκτωβρίου 1709, βρέθηκε σὲ στάση γονυκλισίας νὰ ἔχει παραδώσει τὸ πνεῦμα του στὸν Κύριο.
Τὰ ἱερὰ Λείψανα τοῦ ̔Αγίου βρέθησαν ἄφθορα κατὰ τὸ ἔτος 1752 καὶ ἐπιτέλεσαν πλεῖστες ἰάσεις.
̔Η Ρωσικὴ ̓Εκκλησία προέβη στὴν ἐπίσημη ἀναγνώριση του πολὺ σύντομα, τὸ 1757.
Σύναξη της Παναγίας Ελευθερώτριας στην Αθήνα
Το Ιερό Προσκύνημα και Καθίδρυμα Παναγία η Ελευθερώτρια βρίσκετε στην Πολιτεία (Κοκκιναράς) και πανηγυρίζει τη 28η Οκτωβρίου.
Πληροφορίες ἀπό Saint.gr greekdownloads.wordpress.com καί Μέγα Συναξαριστή (synaxarion.gr)
Ἀναδημοσίευση ἀπό Ἀναβάσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου