Ἡ ἀρετή τῆς ἁγνότητος. Πατερικές διδαχές

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ μᾶς λέγει σχετικά μέ τήν ἀρε- τή τῆς ἁγνείας «Πολλοί λένε πώς ἡ ἀπελευθέρωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν δουλεία τῆς σάρκας καί πολύ περισσότερο ἡ ἀπαλλαγή του ἀπό πορνικούς λογισμούς καί πορνικά αἰσθήματα εἶναι ἀδύνατη, ἐπειδή τάχα πρόκειται γιά κατάσταση ἀφύσικη.
Ἀλλά ὁ πάνσοφος νομοθέτης Θεός γνωρίζει πολύ καλύτερα ἀπό μᾶς τό τί εἶναι δυνατό καί τί ἀδύνατο γιά τόν ἄνθρωπο. Καί ἀφοῦ Ἐκεῖνος νομοθέτησε τήν ἁγνεία τοῦ σώματος καί τῆς καρδιᾶς, ὁπωσδήποτε αὐτή εἶναι δυνατή.
Ὁ νομοθέτης Θεός εἶναι, ἐπίσης, δημιουργός τῆς φύσεως, καί γι᾽ αὐτό ἡ καρδιακή καί σωματική καθαρότητα δέν εἶναι ἀσυμβίβαστες μέ τήν φύση τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἁγνεία εἶναι ἀφύσικη γιά τήν φθαρμένη ἀνθρώπινη φύση, ὅπως αὐτή κατάντησε μετά τήν παράβαση τοῦ Ἀδάμ. Ἦταν, ὅμως, φυσική κατά τήν δημιουργία καί πρίν ἀπό τό προπατορικό ἁμάρτημα. Φυσική κατάσταση τῆς ψυχῆς μπορεῖ νά ξαναγίνει μετά τήν ἀνακαίνισή της μέ τήν πνευματική καλλιέργεια»1.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακoς στό κεφάλαιο Περί ἁγνείας μεταξύ τῶν ἄλλων λέγει «4. Κανείς ἀπό ὅσους ἤσκησαν τήν ἁγνεία ἄς μή θεωρῆ δικό του κατόρθωμα τήν ἀπόκτησί της. Διότι τό νά νικήση κανείς τήν φύσι του εἶναι ἀπό τά ἀνέλπιστα.
Ὅπου πραγματοποιήθηκε ἧττα τῆς φύσεως, ἐκεῖ φανερώθηκε ἡ παρουσία τοῦ ὑπερφυσικοῦ. Διότι χωρίς καμμία ἀντιλογία τό κατώτερο καταργεῖται ἀπό τό ἀνώτερο. Ἡ ἀρχή τῆς ἁγνείας εἶναι ἡ μή συγκατάθεσις στούς σαρκικούς λογισμούς. 23.
Σ᾽ ἐκείνους πού εἶναι ἔκδοτοι στίς ἡδονές παρατηρεῖται, ὅπως μοῦ διηγήθηκε κάποιος πού τά ἐδοκίμασε, μετά τήν ἀνάνηψί του, μία αἴσθησις ἔρωτος σωμάτων, καί ἕνα πνεῦμα γεμᾶτο ἀναίδεια καί ἀπανθρωπιά θρονιασμένο αἰσθητά στήν καρδιά.
Αὐτό τό πνεῦμα προξενεῖ στόν πολεμούμενο ἄνθρωπο πόνο στήν καρδιά πού τόν καίει σάν φλογερό καμίνι. Τόν κάνει ἐπίσης νά μή φοβῆται τόν Θεό, νά μή λογαριάζη καθόλου τήν μνήμη τῆς κολάσεως, νά βδελύσσεται τήν προσευχή, καί κατά τήν ὥρα τῆς διαπράξεως τῆς ἁμαρτίας, καί τά λείψανα ἀκό- μη τῶν νεκρῶν νά τά θεωρῆ σάν ξηρούς λίθους.
Καί ἄν ὁ Θεός δέν συντόμευε τόν χρόνο τῆς κυριαρχίας του, δέν θά σωζόταν καμμία ψυχή πού ἔχει ἐνδυθῆ τό πήλινο αὐτό σῶμα, τό ἀναμεμειγμένο μέ αἷμα καί ρυπαρό χυμό. Καί πῶς μπορεῖ νά εἶναι διαφορετικά, ἀφοῦ κάθε πρᾶγμα ἀναζητεῖ μέ σφοδρότητα ὅ,τι τοῦ εἶναι συγγενικό»2.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τονίζει σχετικά μέ τήν ἁγνότητα «Ὁ φιλάνθρωπος Κύριος, ἐπειδή δηλαδή περιβαλλόμαστε ἀπό σάρκα καί ἀναγκαζόμαστε νά πολεμᾶμε πρός ἀόρατες δυνάμεις, μᾶς κατα- σκεύασε καί ἀόρατα ὅπλα, ὥστε μέ τή δύναμη αὐτῶν νά νικᾶμε τήν φύση τῶν ἀντιπάλων. Ἔχοντας λοιπόν ἐμπιστοσύνη στήν δύναμη τῶν ὅπλων, ἄς πράττουμε ὅ,τι μποροῦμε καί θά μπορέσουμε ἐνισχυόμενοι ἀπό τήν πνευματική αὐτή πανοπλία νά κατασυντρίψουμε τήν ὄψη τοῦ διαβόλου.
Γιατί δέν μπορεῖ οὔτε τήν ἀστραπή αὐτῶν νά ὑποφέρει, ἀλλά ἐάν ἐπιχειρήσει νά σταθεῖ ἀπέναντί μας ἀμέσως τυφλώνεται. Πράγματι ὅπου βρίσκεται ἡ σωφροσύνη καί ἡ σεμνότητα καί πλῆθος ἄλλων ἀρετῶν ἐκεῖ ἁπλώνεται ἐν ἀφθονίᾳ καί ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»3.

Ὁ Μέγας Βασίλειος σέ ὁμιλία του στούς ψαλμούς σημειώνει γιά τήν ἀρετή τῆς ἁγνότητας «Ὄχι ὅσες ἀναγκάστηκαν νά φυλάξουν παρθενία, οὔτε ἐκεῖνες πού ἀπό λύπη ἤ ἀνάγκη ἀκολούθησαν τό σεμνό βίο, ἀλλά ὅσες μέ εὐφροσύνη καί ἀγαλλίαση χαίρονται γι᾽ αὐτό τους τό κατόρθωμα, αὐτές θά ὁδηγηθοῦν στόν Βασιλέα, καί θά ὁδηγηθοῦν ὄχι σέ ὁποιοδήποτε τόπο, ἀλλά στόν Ναό τοῦ Βασιλέα»4.

Ὁ ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σύρος σέ λόγο παραινετικό λέγει γιά τήν ἁγνό- τητα « Ὦ ἁγνότητα, πού κατοικεῖς στίς ψυχές τῶν πράων καί ταπεινῶν, καί τούς κάνεις ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Ὦ ἁγνότητα, πού ἀνθίζεις σάν ρόδο ἀνάμεσα στήν ψυχή καί στό σῶμα, καί γεμίζεις ὅλο τόν οἶκο μέ εὐωδία! Ὦ ἁγνότητα, πού εἶσαι πρόδρομος καί σύνοικος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Ὦ ἁγνότητα, πού ἐξιλεώνεις τόν Θεό καί ἀπολαμβάνεις τήν πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεών του, καί γι᾽ αὐτό σέ εὐγνωμονοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι! Αὐτήν ἀγάπησαν οἱ Ἅγιοι. Αὐτή ἀγάπησε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής· καί ἐπειδή τήν ἀγάπησε, ἀξιώθηκε νά γείρει στό στῆθος τοῦ ἐνδόξου Κυρίου. Ὦ ἁγνότητα, πού δέν ἀπέκτεισες βραβεῖα μόνο μ΄ αὐτούς πού ἔμειναν γιά πάντα παρθένοι, ἀλλά καί μέ τούς ἔγγαμους! Αὐτήν λοιπόν ἄς ἀγαπήσουμε, γιά νά κάνουμε νά χαρεῖ τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, πού κατοικεῖ μέσα μας. Σ᾽ αὐτό ἀνήκει ἡ δόξα, στούς αἰῶνες. Ἀμήν»5.

1. Ἁγ. Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ Ἀσκητικές ἐμπειρίες Β΄ Ἐκδ. Ἱ. Μ. Παρακλήτου σελ. 63.
2. Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου Κλῖμαξ Ἐκδ. Ἱ. Μ. Παρακλήτου σελ. 194.
3. Ροδόσταγμα Χρυσοστομικῆς σοφίας Ἐκδ. Φωτοδότες τόμ. Α΄ σελ. 162
4. Βασιλειανό Ἀποθησαύρισμα Ἐκδ. Φω- τοδότες σελ. 72.
5. Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ἔργα τόμ. Γ΄ σελ. 172

  Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 2031 18 Ἰουλίου 2014