Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Β΄ Μέρος 2ο Κεφάλαιο 1ον. «Οι αληθινοί προσκυνηταί...»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

∆εύτερο Μέρος

Ο καλός αγών

«Οι αληθινοί προσκυνηταί...»[1]

Μερικοί λένε: «Σ΄ αυτόν τόν Ναό τόν μικρό, τόν κατανυκτικό, ζώ τήν Θεία Λειτουργία· στον μεγάλο Ναό δέν τήν ζώ.  Αν είναι κανένα εξωκλήσι σοβατισμένο άσπρο, δέν νιώθω τίποτε· αν όμως είναι άγιογραφημένο, έχη καλό τέμπλο κ.λπ., έκεϊ ζω την Θεία Λειτουργία!». 

Αυτά είναι γιά έναν άνθρωπο πού δέν έχει όρεξη νά φάη και του βάζεις λίγο αλάτι, λίγο πιπέρι, γιά νά του ερθη ή όρεξη. 

 - Δηλαδή, Γέροντα, αυτά δέν παίζουν κάποιο ρόλο; Δέν βοηθούν; 

 - Ναί, δέν λέω, βοηθούν και αυτά, αλλά νά μη σκαλώνη κανείς σ' αυτά. Διαφορετικά, μέ μαγικό τρόπο θά ζητά ό άνθρωπος νά ζήση τόν Χριστό. Θά ζητά κελλί σκοτεινό, κανδήλι μέ χαμηλό φως, κατανυκτικό Ναό. Χωρίς αυτά δέν θά μπορή νά προσευχηθή. Ή στό τραίνο βρίσκεται ή στην σπηλιά ή στον δρόμο, νά είναι το Ιδιο γι' αυτόν. Ό Θεός τόν κάθε άνθρωπο τόν έχει κάνει και ένα εκκλησάκι [2] και μπορεί νά το φέρνη παντού μαζί του. 

Όλοι ψάχνουν τήν ανάπαυση, αλλά ή ανάπαυση έρχεται άπό μέσα μας. Και αυτοί οι καημένοι πού πάνε άπό προσκύνημα σέ προσκύνημα ψάχνουν νά βρουν τόν Χριστό, ενώ ό Χριστός είναι κοντά τους. Και ενώ μπορούν νά Τόν βρουν χωρίς κόπο, κουράζονται και τελικά δέν Τόν βρίσκουν.

"Ένας σωστός πνευματικός άνθρωπος δέν αναπαύεται νά γυρίζη και νά βλέπη διάφορα αξιοθέατα. Αυτό είναι γιά όσους υποφέρουν, γιά νά ξεχνούν λίγο τήν στενοχώρια τους. Ένας πνευματικός άνθρωπος πού έχει τήν θεία παρηγοριά δέν τά χρειάζεται αυτά. Και αν δέν έχη τήν θεία παρηγοριά

μέσα του, τότε δέν διαφέρει άπό τόν κοσμικό. Οι βλέψεις του και τά ενδιαφέροντα του θά είναι πάλι κοσμικά· δέν θά είναι πνευματικά. Πάλι θά κοιτάζη πώς νά άναπαυθή μέ κάτι το κοσμικό.

Πολλοί έρχονται στό Άγιον Όρος, επισκέπτονται διάφορους Πατέρες, ενθουσιάζονται μέ αυτά πού ακούν άπό τόν καθένα, τά ερμηνεύουν μέ τόν δικό τους τρόπο, τά μπλέκουν και λένε κιόλας: «Πολύ καλά περάσαμε». Ένώ, αν επισκέπτονταν έναν Πατέρα, τόν συμβουλεύονταν και προσπαθούσαν νά εφαρμόσουν ό,τι τους είπε, θά είχαν θετική βοήθεια. Τώρα αυτό πού κάνουν είναι ένας πνευματικός τουρισμός· χάνουν τις ώρες τους, ταλαιπωρούνται άσκοπα και δέν ωφελούνται. 

Πόσο ξεκούραστο θά ήταν, άν στέκονταν σε έναν Πατέρα και έφήρμοζαν ό,τι άκουσαν! Διότι τότε θά ένιωθαν τήν εσωτερική ξεκούραση, ενώ τώρα γυρίζουν άπό τόπο σε τόπο και ξεκουράζονται άπό τά πράσινα τοπία τού Αγίου Όρους σάν κοσμικοί. Είναι και μερικοί πού λένε: «Θά πάω στην μία Παναγία, θά πάω στην άλλη Παναγία!». Ή Παναγία είναι μία. Δέν είναι ότι το κάνουν άπό ευλάβεια, άλλα γιατί θέλουν νά βγουν έξω, νά ξεσκάσουν. 'Από έκει νά καταλάβης ότι οί άνθρωποι δέν έχουν ηρεμία. Άν δέν έχη κανείς ευλάβεια, ταπείνωση, καί μέσα στο Κουβούκλιο τού Παναγίου Τάφου νά τόν βάλης, 

τίποτε δέν θά δη. Ένώ, άν έχη ευλάβεια, καί στον Γολγοθά μπορεί νά δή τό Άγιο Φώς. 

Κάποτε ένας δόκιμος άπό τήν Ιερά Μονή τού Αγίου Σάββα πήγε τό Μέγα Σάββατο νά πάρη Άγιο Φώς άπό τόν Πανάγιο Τάφο γιά τό μοναστήρι του - υπάρχει συνήθεια νά στέλνουν τά γύρω μοναστήρια μοναχούς, γιά νά πάρουν τό Άγιο Φώς. Αυτός έκανε μιά πονηριά· επειδή φορούσε ράσα, παραμέρισε τους κοσμικούς καί μπήκε μπροστά. Ύστερα, όταν ήρθαν κάποιοι κληρικοί, τόν παραμέρισαν αυτόν, επειδή ήταν κανονισμένο ποιος θά καθήση έδώ, ποιος έκει. Τότε τά έβαλε μέ τόν εαυτό του ό δόκιμος: «Βρέ ταλαίπωρε αμαρτωλέ, χαμένε άνθρωπε, μέ όλα τά χάλια σου προχώρησες καί μπροστά; Νά τσακιστής νά φύγης από έδώ. Ούτε μέσα στον Ναό δέν είσαι άξιος νά μείνης». Τά πίστευε αυτά πού έλεγε. Βγήκε λοιπόν έξω άπό τόν Ναό καί παρακαλούσε τόν Χριστό: «Χριστέ μου, Σέ παρακαλώ, ας μέ ανεχθής νά πάω σέ κανένα άλλο προσκύνημα». Καί πήγε μετά πιο πάνω στον Γολγοθά. Έκει έλεεινολογούσε πάλι τόν εαυτό του: «Άκούς, νά κάνω τέτοια πονηριά! Επειδή φοράω ράσα, παραμέρισα εγώ ό ελεεινός τους άλλους πού είναι καλύτεροι από μένα...». 

Και ενώ έλεεινολογούσε τόν εαυτό του, βγήκε σέ μιά στιγμή άπό τόν Άγιο Γολγοθά, σάν αστραπή, ένα δυνατό φώς πού τόν διέλυσε. Τότε ό καημένος είπε: «Κατέβηκε το Άγιο Φώς». Πήγε, πήρε Άγιο Φώς μέ τό φαναράκι του άπό 'κεί και έφυγε. 

  - Γέροντα, δηλαδή δεν βοηθούν τά προσκυνήματα πού γίνονται λ.χ. στους Αγίους Τόπους; 

  - Κοίταξε νά σού πώ. Σήμερα, αν πάς, γιά νά ώφεληθής λίγο, πρέπει νά βλαφθής πολύ μέσα στά τραίνα, στά αεροπλάνα, στά ξενοδοχεία. Όλα έχουν κοσμικοποιηθή. Τί θά ώφεληθή κανείς, αν πάη σέ έναν πνευματικό χώρο καί δή καί μιά μεγάλη κοσμική αταξία;  Πρέπει νά είναι πολύ δυνατός, γιά νά τά αξιοποίηση όλα προς τό καλό. Καί έκει στά προσκυνήματα αυτός πού μιλάει καί εξηγεί, όταν πηγαίνουν μέ γκρουπ, είναι καλύτερα σέ μερικές περιπτώσεις νά μή μιλάη. Γιατί δεν λέει μέ ευλάβεια λ.χ. «αυτή είναι ή Γεθσημανή, εδώ είναι ό Πανά- γιος Τάφος κ.λπ.», άλλα αρχίζει βρρρρ: «Έδώ είναι αυτό, έκει είναι τό άλλο, τώρα θά πάμε στην Βηθλεέμ, όπου ήρθαν οί Μάγοι άπό τήν Περσία», καί σιγά-σιγά πάει τους προσκυνητές στό... Κουβέιτ! 

Έτσι δέν αφήνει καί έναν πού διάβασε Άγια Γραφή καί ξέρει ότι έδώ είναι ό Πανάγιος Τάφος, εκεί ή Γεθσημανή κ.λπ. νά συγκεντρωθή καί νά προσευχηθή. Αυτά χρειάζονται μόνο σέ έναν πού δέν διάβασε Αγία Γραφή, άλλα όσοι πάνε γιά προσκύνημα στους Αγίους Τόπους έχουν διαβάσει Αγία Γραφή. 

Αντί δηλαδή νά βοηθηθούν οί άνθρωποι, ζαλίζονται. Έν τω μεταξύ φεύγουν αμέσως άπό τό ένα προσκύνημα καί πάνε στό άλλο, καί ούτε κάν ποτίζει μέσα τους αυτό πού ακούν. Άλλο είναι, όταν κανείς πηγαίνη προσκύνημα μέ πνευματική συντροφιά καί πνευματικό συνοδό και εχη κάνει προηγουμένως και μια ανάλογη προετοιμασία. 

Έλεγε μιά Φαρασιώτισσα πού έμενε στα Γιαννιτσά: «Χατζήδες είναι αυτοί; Σε μισή ώρα πάνε στά Ιεροσόλυμα καί σε μισή ώρα γυρνάνε! Χατζήδες είναι;». Παλιά οι καημένοι έμεναν στά προσκυνήματα καί έκαναν αγρυπνίες, γιά νά ωφελούνται πνευματικά, αλλά καί γιά νά μήν κάνουν έξοδα μένοντας σέ ξενοδοχεία, καί τά χρήματα τά έδιναν ελεημοσύνη. Καί αν κανείς δεν είχε καμμιά πνευματική αλλοίωση, όταν επέστρεφε, τοϋ έλεγαν: «Σκόρδο πήγες, κρεμμύδι γύρισες». 

Ό Άγιος Αρσένιος πήγαινε κάθε δέκα χρόνια στά Ιεροσόλυμα καί βάδιζε πέντε μέρες μέ τά πόδια μέχρι τήν Μερσίνα, γιά νά πάρη το καράβι. 

Σήμερα σπάνια νά βρής τέτοιες περιπτώσεις. Θυμάμαι, είχε έρθει στό Καλύβι ένας Ρώσος άπό τό Βλαδιβοστόκ, απέναντι άπό τήν Ιαπωνία. Είχε τάξει νά πάη στους Αγίους Τόπους μέ τά πόδια. "Οταν πήγε νά πάρη ευλογία άπό τόν Δεσπότη του, εκείνος τοϋ είπε: «Δεν είσαι καλά, πού θά πάς μέ τά πόδια». Γι' αυτό πήγε στό Μοναστήρι τοϋ Ζαγκόρσκ στην Μόσχα καί πήρε ευλογία άπό έναν Στάρετς. Ξεκίνησε άπό έκεί τό Πάσχα μέ τά πόδια καί έφθασε στά Ιεροσόλυμα τόν Όκτώβριο. Εβδομήντα χιλιόμετρα τήν ήμερα βάδιζε. Ήρθε μετά καί στό Άγιον Όρος μέ τά πόδια καί θά ξαναπήγαινε στά Ιεροσόλυμα. Είχε πραγματικό θειο έρωτα. Ζούσε σέ άλλον κόσμο. Ήξερε λίγα ελληνικά καί συνεννοούμασταν. «Νόμιζα, μου είπε, ότι θά είναι έκεί ό Αντίχριστος, γιά νά μαρτυρήσω, νά μου κόψη τό κεφάλι, άλλα δέν ήταν! Τώρα πού θά ξαναπάω στά Ιεροσόλυμα, θά βάλω μιά μετάνοια στον Πανάγιο Τάφο καί γιά σένα, καί εσύ νά μνημονεύης τό όνομα μου». 

Σηκώθηκε επάνω καί έκανε μιά μετάνοια, γιά νά μου δείξη πώς θά κάνη, καί χτύπησε τό κεφάλι του πάνω σέ μιά πέτρα. Έβλεπες μιά φλόγα μέσα του. Ένώ άλλοι, έτσι όπως πάνε στους Άγιους Τόπους γιά τουρισμό και χωρίς ευλάβεια, είναι καλύτερα νά μην πάνε. Πόσο έντονη είναι ή παρουσία του Χρίστου στους Αγίους Τόπους! Στον δρόμο λ.χ. πού πάει κανείς προς τόν Γολγοθά αισθάνεται μιά αλλοίωση. Και νά μην ξέρη που πηγαίνει, άν περπατήση εκεί, συγκλονίζεται. 'Έχει και μιά πινακίδα πού γράφει στά Λατινικά «via Dolorosa»[3]. 

Και στον Πανάγιο Τάφο βλέπεις διάφορους ανθρώπους· μιά ποικιλία. Άλλοι είναι κληρικοί, άλλοι κοσμικοί, άλλοι ντυμένοι σεμνά, άλλοι άσεμνα, άλλοι μέ μακριά ρούχα, άλλοι μέ κοντά, άλλοι σχεδόν χωρίς ρούχα, άλλοι κουρεμένοι, άλλοι με μαλλιά μακριά... Διάφορος κόσμος, διάφορες μόδες, διάφορες φυλές, άπό διάφορα δόγματα - άλλος Ρωμαιοκαθολικός, άλλος Αρμένιος, άλλα όλοι πηγαίνουν και προσκυνούν έκεϊ! Μού έκανε εντύπωση! Είναι συγκινητικό. 

Άλλα πρέπει να τα μελετά κανείς όλα αυτά με καλό λογισμό, για να συγκινήται και να τόν ανεβάζουν πνευματικά. 

  - Γέροντα, όταν κανείς δέν έχη επιθυμία νά πάη, είναι έλλειψη ευλάβειας;

  - Όχι. Έγώ δέν έχω πάει ούτε σέ όλα τά μοναστήρια τού Αγίου Όρους ούτε σέ πολλά προσκυνήματα. Δέν πήγα λ.χ. στον Άγιο Ιωάννη τόν Ρώσο αυτό όμως δέν σημαίνει ότι δέν εύλαβουμαι τόν Άγιο. Καλά είναι νά έχουμε την ευλάβεια γιά έναν Άγιο σέ ένα προσκύνημα, άλλα νά μην τρέχουμε, γιά νά πάμε. Νά πηγαίνουμε, όταν δοθή κάποια ευκαιρία ή όταν ύπαρξη κάποιος λόγος. Σημασία έχει αυτό πού είπε ό Χριστός στην Σαμαρείτιδα: «Οι αληθινοί προσκυνηταί προσκυνήσουσι τω Πατρί έν πνεύματι και άληθεία». 

1  ‘Ιω. 4, 23.
2  Βλ. Α΄ Κορ. 3, 16 και 6, 19.
2  Οδός οδύνης

Απόσπασμα από τις σελίδες  101 -106  του βιβλίου:

        ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ  Β΄              ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ

               ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ

       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
              ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ