Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Νύσσης: δεύτερον ἐγκώμιον εἰς τόν Ἅγιον Στέφανον τόν πρωτομάρτυρα.

Επεδήμησε Χριστός τω κόσμω εις σωτηρίαν, και μετ’ αυτόν εβλάστησαν οι καρποί της Εκκλησίας. Έλαμψεν ο μάρτυς της αληθείας, και συνέλαμψαν οι μάρτυρες της μεγάλης οικονομίας. Ηκολούθησαν οι μαθηταί τω Διδασκάλω, τοις Κυριακοίς ίχνεσιν οδεύοντες˙ μετά Χριστόν οι Χριστοφόροι˙ μετά τον ήλιον της δικαιοσύνης οι φωστήρες της οικουμένης˙ και πρώτος μεν ημίν ο Στέφανος ήνθησεν, ουκ εκ των Ιουδαϊκών ακανθών πλακείς, άλλ’ εκ της εκκλησιαστικής ευθηνίας πρώτος καρπός τω Κυρίω προσενεχθείς. Ιουδαίοι μεν γαρ στέφανον εξ ακανθών πλέξαντες, τη κεφαλή του Σωτήρος επέθηκαν, αξίους της κακής γεωργίας αυτών τους καρπούς επιδειξάμενοι τω Δεσπότη του αμπελώνος, ως δια της προφητείας προανεφώνει, λέγων˙ «αμπελών Κυρίου Σαβαώθ, οίκος του Ισραήλ εστί, και ο άνθρωπος Ιούδα, νεόφυτον ηγαπημένον. Έμεινα του ποιησαι σταφυλήν, εποίησε δε ακάνθας».

Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος γιά τόν Πρωτομάρτυρα Στέφανο

 Ζώμεν επί της γης και δεν βλέπομεν τον Θεόν, ουδέ δυνάμεθα να ίδωμεν Αυτόν. Αλλ’ εάν το Πνεύμα το Άγιον έλθη εις την ψυχήν, τότε θα ίδωμεν τον Θεόν, ως είδεν Αυτόν ο Πρωτομάρτυς Στέφανος. Η ψυχή και ο νους Πνεύματι Αγίω αναγνωρίζουν αμέσως ότι Αυτός είναι ο Κύριος. Ούτως ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος Πνεύματι Αγίω ανεγνώρισεν εις το μικρόν βρέφος τον Κύριον, και ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής δια Πνεύματος Αγίου ωσαύτως εγνώρισε τον Κύριον και υπέδειξεν Αυτόν εις τον λαόν.