Σαν σήμερα γεννήθηκε (1921) και κοιμήθηκε (2009) ο Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός. Φωτογραφίες

Το 1946 έρχεται από την Κύπρο στο Άγιο Όρος, στη Σκήτη της Αγίας Άννας ο Γέροντας Ιωσήφ. Φωτογραφία που ήταν στο διαβατήριο του.

«Δος αίμα και λάβε Πνεύμα». Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

 Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

 «Δος αίμα και λάβε Πνεύμα», λέει ο Πέτρος ο Δαμασκηνός.

Ο δε άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής αναφέρει: «Εκείνος, που πιστεύει, φοβάται· και εκείνος ο οποίος φοβάται, ταπεινώνεται. Εκείνος δε, ο οποίος ταπεινώνεται, γίνεται πράος… Ο δε πράος τηρεί τις εντολές.
Και εκείνος που τηρεί τις εντολές, καθαρίζεται. Εκείνος δε, ο οποίος καθαρίσθηκε, φωτίζεται. Και εκείνος ο οποίος φωτίσθηκε, αξιώνεται να ενωθεί με τον Νυμφίο Λόγο μέσα στο μυστικό θάλαμο των Μυστηρίων» (Μαξίμου Ομολογητή, Τετρακόσια Κεφάλαια περί Θεολογίας, Εκατοντάς Α’, §16).

«Είναι στενή η πύλη και γεμάτη δυσκολίες η οδός που οδηγεί στη ζωή»(Ματ. 7,14), και επομένως οδυνηρός ο αγώνας για να απαλλαγούμε από τα πάθη, τα οποία εμποδίζουν το φωτισμό.

Απόγνωση, αποθάρρυνση και θάρρος. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

Στην πνευματική μας πορεία, υπάρχει κάτι που είναι ο μεγαλύτερος σκόπελος. Και είναι τόσο πολύ σημαντικό, γιατί αυτό, εάν το προσέξει ο άνθρωπος, πολλά κερδίζει. Εάν όμως δεν το προσέξει, πολύ ζημιώνεται. Ο σκόπελος αυτός λέγεται αποθάρρυνση, απογοήτευση και βρίσκεται μέσα στην πρακτική υφή της ζωής μας. Όπως και άλλες φορές είπαμε, οι αρχές και οι γραμμές βάσει των οποίων γίνεται το ξεκίνημά μας, είναι η ορθή πίστη και η αγαθή προαίρεση.
Η πρακτική όμως, η κατ’ ενέργειαν, η ενεργοποιός μερίδα του ανθρώπου, είναι εκείνη η οποία τον αποδεικνύει πιστό, δηλαδή επισφραγίζει την ομολογία του. Μέσα σε αυτή την πρακτική, ο άνθρωπος είτε προβιβάζεται και επιτυγχάνει, είτε υποβιβάζεται και χάνει. Το σημείο εκείνο το οποίο είναι τόσο επωφελές για μας, έγκειται σε τούτο, στο να μην χάνουμε το θάρρος μας, αλλά να συνεχίζουμε, παρ’ όλες τις δυσχέρειες και τις επιπλοκές που υπάρχουν μέσα στην ενεργητικότητα της πρακτικής.

Περί του πνευματικού πολέμου. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

 Θα ήταν ωφελιμώτερο να σιωπούσαμε μάλλον, για να μη διακόψουμε την κατανυκτική διάθεσι της ψυχής μας από την ωφελιμότατη ανάγνωση που προ ολίγου κάναμε στην τράπεζα από τον Συναξαριστή. Αλλά επειδή μας δόθηκαν μερικές αφορμές να εξηγήσουμε μερικά πράγματα από τη συνέχεια αυτών που διαβάσαμε, τα οποία μας απασχολούν συχνά στη ζωή μας, θα μιλήσουμε και πάλι.

Η ανάγνωση ήταν περί της θαυμάσιας οπτασίας του Γέροντα και Ηγουμένου Κοσμά Μοναχού, που είναι γνωστή σ’ όλη την ιστορία της Εκκλησίας μας.

Η μεγαλύτερη ευεργεσία του Θεού. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

   Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

 Η μεγαλύτερη ευεργεσία του πανάγαθου Δεσπότη προς την πεσμένη φύση μας δεν είναι άλλη από την μετάνοια. Χωρίς αυτή κανένας άνθρωπος  δεν θα κέρδιζε τη σωτηρία του, όσο τέλεια και αν είναι η κοσμοσωτήριος οικονομία. Δεδομένου ότι έχουμε «το λογισμό μας να είναι συνέχεια στο κακό από τη μικρή μας ηλικία»(βλ. Γεν. 8, 21), η ροπή προς την αμαρτία είναι πια φυσικό φαινόμενο, κανένας δεν μένει αναμάρτητος, «έστω και αν μία ημέρα είναι η ζωή του». Η μετάνοια στη φύση της είναι διπλή και έχει ευεργετικές και τις δύο ιδιότητές της στη διάρκεια όλης της ζωής μας. Η αρχική της μορφή είναι η μεταμέλεια για τα προηγούμενα σφάλματα, ενώ η επόμενη είναι η διόρθωση της λανθασμένης ενέργειας, η οποία πραγματοποίησε την παράβαση.

Κατά την πνευματική κρίση των Πατέρων μας ολόκληρη η ανθρώπινη δραστηριότητα πηγάζει από το νου.

Περί της αναστάσεως του Λαζάρου. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Περί της αναστάσεως του Λαζάρου

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Θά σας ενθυμίσω ένα ώραίο ρητό του μεγάλου μας πατρός Επιφανίου Επισκόπου Κύπρου, το όποιον έξεφώνησε κάποτε στην άρχή ενός λόγου του. «Προ έξ ήμερων του πάσχα, διά των πέντε αισθήσεων, τον τετραήμερον ο τριήμερος, ταις δυσί τον έναν χαρίζεται».
Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ο όποιος αποτελείωσε την αποστολή Του και θεράπευσε το πανανθρώπινο τραύμα και σε έξι ημέρες θα παρεδίδετο στα πανάχραντα Του πάθη, όπου θα έσφράγιζε την επιτυχία της σωτηρίας μας, έδειξε, σαν προοίμιο σε μας τους μαθητές Του και γενικά σε όλον τον κόσμο, ότι υπάρχει ανάσταση νεκρών και ότι Αυτός είναι όντως «η Ανά-στασις και η Ζωή».

Τι είναι η θεία Χάρη; Είναι δυνατόν να περι­γραφεί; Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Ό,τι ανήκει στην υπερφυσική θεία ιδιότητα δεν μπορεί ποτέ να περιγραφεί από τα δημιουργήματα. Αμυδρά και σκιωδώς κατανοείται από τον άνθρω­πο, γιατί το θείο είναι ακατάληπτο και απερίγρα­πτο.

Θεία Χάρη ονομάζουμε τη θεία δύναμη και ενέργεια με την οποία ο Θεός κατασκεύασε και συ­ντηρεί το σύμπαν. Χάρη ονομάζεται γιατί ακριβώς παρέχεται από τον Θεό δωρεάν.

Έλεγχος λογισμών και φυλακή αισθήσεων (Μνήμη Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου). Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Έλεγχος λογισμών και φυλακή αισθήσεων (Μνήμη Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου)

  Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Σήμερα πανηγυρίζει ένας εκ των γιγάντων της μοναστικής μας πολιτείας, ο Μέγας Σάββας, πού εδώ στο Άγιο Όρος δεν είναι και τόσο πολύ γνωστός. Αυτός ο μεγάλος φωστήρας, είναι για μάς η μεγαλύτερη παρηγοριά. Στο πρόσωπό του ευρίσκαμε τους κεντρικότερους παράγοντες της μοναχικής μας ιδιότητας. Μερικούς από αυτούς θα αναφέρωμε.
Εξεκίνησε μικρό παιδί αγαπήσας εξ ολοκλήρου τον Θεό. Εφήρμοσε το προφητικό, «Μακάριος ος αίρει ζυγόν εκ νεότητας αυτού».
 Οι γονείς του παρ όλο πού ήταν ευκατάστατοι, δεν τον εμπόδισαν να ακολουθήση τον μοναχισμό. Ήλθε στα μέρη της ανατολής ως μοναχός.
Εκράτησε την παιδαγωγία της νεαράς δοκιμαστικής ζωής άριστα, έως ότου κατέληξε στην Παλαιστίνη και προσελήφθη στην Λαύρα του Αγίου Ευθυμίου και υπό την πρόνοια των μεγάλων Πατέρων πού ήκμαζαν τότε στην ανατολή, ανεδείχθη όχι μόνο τέλειος μοναχός, αλλά και ένας μεγάλος αναμορφωτής του μοναχισμού.

Το πνευματικό ύψος της αποστολής του Ιερέα. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

  Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

 Ύστερα, δεν είμαστε κήρυκες και διδάσκαλοι κάποιας ανθρώπινης θεωρίας, κάποιου φιλοσοφικού ή κοινωνικού συστήματος, αλλά διδάσκουμε «το σοφό σχέδιο του Θεού, που εμεινε μυστικό και κρυμμένο από τους ανθρώπους» (Α’ Κορ. β’ 7).
 Αποκαλύπτουμε στους ανθρώπους το Θεό και το μυστήριο της σωτηρίας. Ευαγγελιζόμαστε τη δωρεά της Θείας Χάρης, την κατάργηση του θανάτου, την ανάσταση της θνητής μας φύσης, την κατάργηση της εξουσίας του διαβόλου και την αιώνια βασιλεία του Θεού που είναι το τέρμα κάθε πόθου, κάθε σκέψης και νοσταλγίας. Όλα αυτά αποτελούν το κύριο καθήκον του ιερέα. Το «ποίμαινε τα πρόβατά μου» και το «βόσκε τα αρνία μου», που λέχθηκε από το Χριστό στον Πέτρο (Ιω. κα’ 15-17), επαναλαμβάνεται στον κάθε ιερέα.

Το Ιερατικό χάρισμα και η ανθρώπινη ασθένεια. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

 Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

Και ναι μεν «δυνάμει» φορέσαμε την εικόνα του επουράνιου ανθρώπου (Α’ Κορ. ιε’ 49) αντί εκείνης του χοϊκού που πριν από το βάπτισμα φέραμε· αλλά το «δυνάμει» πρέπει να γίνει και «ενεργεία», για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. 

Ο Πανάγαθος Κύριός μας, αφού με το σταυρό Του μας χάρισε την ελευθερία και την είσοδο στην αιώνια ζωή, μας δίδαξε και την πρακτική οδό που πρέπει απαραίτητα να διανύσουμε για να επιτύχουμε την «επαγγελίαν». 

Ο Πανάρετός Του βίος αποτελεί το μέτρο και το κριτήριο, τον απαράβατο κανόνα ζωής των πιστών για όλες τις εποχές· είναι η λεγόμενη «πρακτική» που οι Πατέρες χαρακτηρίζουν σαν «θεωρίας επίβασιν».

Οδεύοντας προς την πνευματική ελευθερία. Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

 Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

Τονίσαμε πάρα πολύ τη σημασία όλων μας των κινήσεων, από σκέψεως μέχρις ενεργείας, ότι αποβλέπουν στη μετά του Θεού συνάντηση και κοινωνία. Αλλά και πάλι θα επανέλθουμε σ’ αυτό για να γίνει περισσότερο κατανοητό. Η κοινωνία και η ένωση με τον Θεό, -«εγώ και ο Πατέρας θα έλθουμε και θα κατοικήσουμε μαζί του»(Ιω. 14, 23)-, δεν γίνεται από εμάς, αν και ο άνθρωπος είναι συνεργός με την ολοκληρωτική ανταπόκρισή του στο θείο θέλημα.
Όμως, την πραγμάτωση και ενέργεια αυτής της κοινωνίας την κάνει ο Θεός, η οποία από τους Πατέρες ονομάζεται και απάθεια και θέωση.

Δύο μαρτυρίες για την πνευματική αγάπη του Γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινού

1. «Μπορεί παιδί μου εμείς νά ζούμε στο Άγιον Όρος αλλά οι κεραίες μας βλέπουν τι γίνεται στήν Αθήνα».

Τί νά εννοούσε ο μακαριστός Γέροντας Ιωσήφ όταν μού το έλεγε αυτό πρίν μερικά χρόνια;
Κάποτε η μητέρα μου έπαθε 3 εγκεφαλικά κατά διαστήματα. Στο τρίτο όμως πέθανε. Όμως συνέβη στο δεύτερο εγκεφαλικό ένα αξιοθαύμαστο γεγονός.
 Ήμουν στο νοσοκομείο μέ τα αδέλφιά μου. Ήμουν ανήσυχος. Είχα ένα μικρό κομποσχοινάκι στο χέρι μου και άρχισα νά λέγω τήν ευχή : «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ την μέ τίς ευχές του Γέροντα Ιωσήφ», «Υπεραγία Θεοτόκε ελέησέ την μέ τίς ευχές του Γέροντα Ιωσήφ».
Πήγαινα πάνω-κάτω στούς διαδρόμους του νοσοκομείου, μέ αγωνία και πόνο για τήν μητέρα μου. Πάντα έλεγα μέ τίς ευχές του Γέροντα Ιωσήφ.

Περί εκσαρκώσεως του Θεού Λόγον και περί φυλακής του προγράμματος (Εβδομάδα των Βαΐων). Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Περί εκσαρκώσεως του Θεού Λόγον και περί φυλακής του προγράμματος (Εβδομάδα των Βαΐων)

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Περισσότερο στον άνθρωπο χρειάζεται η καλή τοποθέτηση των πραγμάτων στις δύσκολες αυτές μέρες πού βρισκόμαστε· με περισσότερη σύνεση να ανταποκριθή, γιατί, όπως ακούσαμε και στην ανάγνωση της τράπεζας «διά το πληθυνθήναι την ανομία», κατά τον λόγο του Κυρίου, «ψυγήσεται η αγάπη των πολλών».
Η αγάπη είναι απόρροια του Θεού, ο όποιος αρέσκεται να καλήται ΑΓΑΠΗ ο ίδιος· «ο Θεός αγάπη έστί». Όταν φεύγει ο Θεός, οι άνθρωποι τότε μακράν της παρουσίας Του δυστυχούν. Απόδειξη ότι σήμερα «διά το πληθυνθήναι την ανομίαν» έψύγη η αγάπη και οι άνθρωποι είναι δυστυχείς. Ποιος τους κάνει δυστυχείς;
Αν έρμηνεύσωμε την ευτυχία βάσει των υλιστικών θεωριών, ότι δηλαδή αυτή βρίσκεται στην πλησμονή των υλικών αγαθών, τότε γιατί οι άνθρωποι είναι τόσο δυστυχείς, αφού ουδέποτε στην παγκόσμια ιστορία υπήρχαν τόσα πολλά αγαθά, όπως στην σημερινή εποχή;
Ουδέποτε στο παρελθόν ο άνθρωπος επέτυχε την συνάθροιση τόσων υλικών αγαθών όσων στις μέρες μας.

Ἱ. Μονὴ Βατοπαιδίου: Ὁ μακαριστὸς γέρων Ἰωσὴφ ἦτο ἀδιάλλακτος ἐναντίον τῶν ἐκτρώσεων

Ὁ Γέρων Ἰωσὴφ ἐβοήθει τοὺς πολυτέκνους καὶ ἐδίδασκε τὴν εὐλογίαν τῆς ἁρμονίας τοῦ γάμου καὶ τῆς τεκνογονίας 

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ Βατοπαιδίου εἰς ἀνακοίνωσιν, τὴν ὁποίαν ἐξέδωσεν ἐξ ἀφορμῆς «πληροφοριῶν» ὅτι δῆθεν ὁ μακαριστὸς Γέρων Ἰωσὴφ τῆς Ἱ. Μονῆς ἐτάσσετο ὑπὲρ τῶν ἐκτρώσεων, ὑπογραμμίζει τὰ ἀκόλουθα: «Ὁ μακαριστὸς Γέροντας Ἰωσήφ μοναχὸς μὲ τὰ λόγια του ἀλλὰ κυρίως μὲ τὸ παράδειγμά του μᾶς δίδασκε νὰ ὑπομένωμε μὲ σιωπὴ καὶ ταπείνωση κάθε πειρασμὸ καὶ κάθε δυσφήμιση καὶ συκοφαντία ἐναντίον μας.
Ὅταν ὅμως ἡ μομφὴ ἅπτεται τῆς ὀρθόδοξης πίστης μας τότε νὰ ἀπαντοῦμε ὅτι αἱρετικοὶ οὔτε εἴμαστε οὔτε ποτὲ χάριτι Χριστοῦ θὰ γίνωμε.

Το ίδιον θέλημα και η υπακοή (Μνήμη του Αγίου Ευθυμίου). Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός 

Οι αναγνώσεις των βίων δυο κορυφαίων Πατέρων, του Αγίου Παχωμίου και του Μεγάλου Ευθυμίου, μάς δίδουν αφορμή να σχολιάσωμε θέματα πού αφορούν το πρακτικό μας καθήκο. Θα ήθελα να σάς υπενθυμίσω ότι το Άγιο Όρος έχει σχέσι με τον Άγιο Ευθύμιο και γενικά με τους αγιοσαββίτες μοναχούς. Από αυτούς παρέλαβε η μονή Στουδίου το τυπικό της και το ίδιο τυπικό μετέφερε στον Αθωνα ο ιδρυτής της κοινοβιακής μορφής του μοναχισμού Άγιος Αθανάσιος, το οποίο και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Εκείνο πού έχει σημασία να προσέξωμε στον βίο και των δυο Πατέρων, είναι το ότι μάς συνιστούν την ακρίβεια της συνειδήσεως του πρακτικού μας καθήκοντος και ιδιαίτερα την αποφυγή του «ιδίου θελήματος».

Το θέλημα γίνεται με πολλούς τρόπους, αλλά οι κεντρικοί είναι δύο. Το ένα είναι το «εκ δεξιών». Χάριν δήθεν ευλαβείας κάνει κάποιος το θέλημά του. Το άλλο είναι το «εξ αριστερών». Χάριν της φιλαυτίας κάνει πάλι το θέλημά του. Και τα δυο είναι ολέθρια. Πιο επικίνδυνο όμως είναι το «εκ δεξιών». Το «εξ αριστερών» είναι καταφανές. Εκείνος πού κάνει το θέλημά του για ηδυπάθεια, έχει μαζί και την εντροπή. Εκείνος όμως πού κάνει το θέλημά του από τα δεξιά, είναι σχεδόν ανίατος, διότι είναι δύσκολο να τον πείσης ότι σφάλλει, καθ ην στιγμή στηρίζεται στο καύχημα ότι ευσεβεί, ότι αγωνίζεται. Είδατε στον βίο του Αγίου Παχωμίου τον αδελφό πού έκανε ιδιορυθμία εκ δεξιών;