Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - Γνωρίζω έναν ιερέα εις τας Αθήνας.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΝΑΣ

«Γνωρίζω έναν ιερέα εις τας Αθήνας»

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

Μεταξύ των υπαρχόντων ιερέων υπάρχουσιν ακόμη πολλοί ενάρετοι και αγαθοί, εις τας πόλεις και εις τα χωρία.

Είναι τύποι λαϊκοί, ωφέλιμοι, σεβάσμιοι. Ας μην εκφωνούσι λόγους. Ηξεύρουσιν αυτοί άλλον τρόπον πώς να διδάσκωσι το ποίμνιον.

Γνωρίζω ένα ιερέα εις τας Αθήνας. Είναι ο ταπεινότερος των ιερέων και ο απλοϊκώτερος των ανθρώπων. Διά πάσαν ιεροπραξίαν αν τού δώσης μίαν δραχμήν, ή πενήντα λεπτά, ή μίαν δεκάραν, τα παίρνει. Αν δεν τού δώσης τίποτε, δεν ζητεί.
Διά τρεις δραχμάς εκτελεί παννύχιον Ακολουθίαν, Λειτουργίαν, Απόδειπνον, Εσπερινόν, Όρθρον, Ώρας, το όλον διαρκεί εννέα ώρας. Αν τού δώσης μόνο δύο δραχμάς, δεν παραπονείται. Κάθε ψυχοχάρτι, φέρον τα μνημονευτέα ονόματα των τεθνεώτων, αφού άπαξ τού το δώσης, το κρατεί διά πάντοτε. Επί δύο, τρία έτη εξακολουθεί να μνημονεύη τα ονόματα.
Εις κάθε προσκομιδήν μνημονεύει δύο ή τρεις χιλιάδας ονόματα. Δεν βαρύνεται ποτέ. Η προσκομιδή παρ’ αυτώ διαρκεί δύο ώρας. Η Λειτουργία αλλάς δύο. Εις την απόλυσιν της Λειτουργίας, όσα κομμάτια έχει εντός τού ιερού, από πρόσφορα ή αρτοκλασίαν, τα μοιράζει όλα εις όσους τύχουν. Δεν κρατεί σχεδόν τίποτε.

Ο Άγιος παπά-Νικόλαος Πλανάς. «Τό ἐξημερωθέν θηρίον» και «Παρόντες καί ἀπόντες ἐν τῆ λειτουργία». (Βίος και πολιτεία)

Τό ἐξημερωθέν θηρίον.
 

Εἰς τήν οἰκογένειαν πού συχνότατα ἐπήγαινε ὁ Παπποῦς, τόν χῶρο τους ἐντός τῆς αὐλῆς τόν εἶχε ἐνοικιάσει ἕνας τσαγγάρης κομμουνιστής, ἐκ τῶν σημαινόντων στελεχῶν. Τό μῖσος του πρός ὅλους, καί ἐξαιρετικῶς πρός τούς ἱερεῖς, δέν εἶχε ὅρια. Ἐκεῖ πού εἰργάζετο παραληροῦσε μονολογῶν, ἀπό ποῦ θ’ ἀρχίση μέ τήν παρέα του νά σφάζουν τούς παππάδες. 

Καί ἔλεγε: « Πρῶτα – πρῶτα, θά σφάξουμε τούς παππάδες τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς». 

Καί ἔλεγε συνέχεια καί γιά τούς ἄλλους. Ὅπως σᾶς εἶπα αὐτός εἰργάζετο ἐντός τῆς αὐλῆς. 

Ὁ Παπποῦς μέ τήν καλωσύνη του πῆγε κοντά του καί τοῦ λέγει: « Καλησπέρα, παιδί μου ». 

Ἐκεῖνος, χωρίς νά σηκώση τό κεφάλι του ἀπό τήν δουλειά του, κάτι μουρμούρισε. Τό ἄλλο Σάββατο πῆγε πάλι ὁ Παπποῦς: « Καλησπέρα, Λοῦκα μου ». 

Ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε «καλησπέρα», καί πάλι χωρίς νά σηκώσει τό κεφάλι του.