Ἡ ἐ­πι­στο­λὴ τοῦ Ἰ­ω­άν­νη Γ΄ Δού­κα Βα­τά­τζη προς τον Πάπα (σὲ νε­ο­ελ­λη­νι­κὴ ἀ­πό­δο­ση)

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ

Ἐρευνώντας τὸν βίο καὶ τὰ κατορθώματα τοῦ Ἁγίου Αὐτοκράτορα Ἰωάννη Γ΄ Δούκα Βατάτζη, βρίσκουμε πολλὲς ἐνέργειές του οἱ ὁποῖες εἶναι ἄξιες ἀναφορᾶς  καὶ ἀ­πο­τε­λοῦν ἀ­ξι­ο­μνη­μό­νευ­τες ἱ­στο­ρι­κὲς πα­ρα­κα­τα­θῆ­κες. 

Συγ­κε­κρι­μέ­να θὰ ἤ­θε­λα νὰ στα­θῶ στὸν ξεκάθαρο χα­ρα­κτή­ρα καὶ τὴ Ρω­μαί­ϊκη λε­βεν­τιά του, τὰ ὁ­ποῖα ἐμ­φα­νῶς δι­α­κρί­νον­ται ἐ­ξε­τά­ζον­τας ὅ­λη τὴν ἱ­στο­ρι­κή του πο­ρεί­α ὡς Αὐ­το­κρά­το­ρα. 

Δι­ευ­κρι­νι­στι­κὰ θὰ πρέ­πει νὰ ἀ­να­φέ­ρω ὅ­τι ὁ Ἰ­ω­άν­νης Βα­τά­τζης, ὁ ὁ­ποῖ­ος κα­τά­γε­ται ἀ­πὸ τὸ Δι­δυ­μό­τει­χο, (1) ὑ­πῆρ­ξε Αὐ­το­κρά­το­ρας τῆς Ρω­μα­νί­ας (1222–1254) μὲ ἕ­δρα τὴ Νίκαια τῆς Μι­κρᾶς Ἀ­σί­ας τὴν ἐ­πο­χὴ ὅ­που ἡ Βα­σι­λί­δα τῶν πό­λε­ων εἶ­χε πέ­σει στὰ χέ­ρια τῶν Φράγ­κων ἀ­πὸ τὸ 1204. Στὰ 32 χρό­νια ποὺ βα­σί­λευ­σε πο­λέ­μη­σε ἐ­ναν­τί­ον Φράγ­κων καὶ Βουλ­γά­ρων καὶ κα­τά­φε­ρε νὰ ὀρ­θώ­σει καὶ νὰ ἰσχυροποι­ή­σει τὸ κρά­τος τῶν Ρω­μαί­ων. 

Ο Ιωάννης Βατάτζης διδάσκει. Γεώργιος Παπαθανασόπουλος

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

  Στις 4 Νοεμβρίου τιμάται από την Εκκλησία η μνήμη του αυτοκράτορα Ιωάννη Βατάτζη, του επικαλουμένου ελεήμονα. Είναι ο μόνος αυτοκράτορας, που ανακηρύχθηκε άγιος για την ίδια τη ζωή του και  όχι για κάποιο ή κάποια σημαντικά γεγονότα που επιτέλεσαν οι άλλοι άγιοι αυτοκράτορες, όταν ήσαν στην εξουσία. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, το 1204, η  έδρα της αυτοκρατορίας μεταφέρθηκε στη Νίκαια. Ο Ιωάννης Βατάτζης διακυβέρνησε την αυτοκρατορία από το 1222 έως το 1254 ή 1255.
    Επί των ημερών του η αυτοκρατορία ήταν σε δυσχερέστατη κατάσταση. Αιχμάλωτη η Βασιλεύουσα, η οικονομία σε περίσταση, λυσσαλέα η επιθετικότητα του Πάπα και των Φράγκων σε βάρος των Ελλήνων Ορθοδόξων, δυσχερείς οι σχέσεις με τις άλλες ελληνικές εστίες αντίστασης κατά των Λατίνων, δηλαδή με την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας και το Δεσποτάτο της Ηπείρου, επικίνδυνοι γείτονες οι Σελτζούκοι… Σ’ αυτήν την κρίσιμη για τον Ελληνισμό κατάσταση ο Βατάτζης πέτυχε:

04 Νοεμβρίου, μνήμη και του ευσεβεστάτου βασιλέως Ιωάννου Βατάτζη του ελεήμονος

04 Νοεμβρίου, μνήμη και του ευσεβεστάτου βασιλέως Ιωάννου Βατάτζη του ελεήμονος

 Του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου
Τη Δ. του αυτού μηνός «Νοεμβρίου», ο Άγιος και ευσεβέστατος βασιλεύς Ιωάννης δουξ ο Βατάτζης και ελεήμων, εν ειρήνη τελειούται.

Κάτω βασιλεύς ων το πριν, στεφηφόρε,
Άνω βασιλεύς νυν εδείχθης ω κλέους.

Ούτος ο φιλόχριστος βασιλεύς Ιωάννης, πατρίδα μεν είχεν το Διδυμότειχον, εις την μεγαλόπολιν Αδριανούπολιν, προγόνους δε τους πρώτους της βασιλικής Συγκλήτου, διότι ο παππούς αυτού, ο Κωνσταντίνος ο Βατάτζης λεγόμενος, ήτο στρατοπεδάρχης του βασιλέως Μανουήλ του Κομνηνού, εν έτει 1143. Αφού δε απέθανον οι γονείς του βασιλέως τούτου, έμεινε πολύ πλούτος εις αυτόν, τον οποίον διεμοίρασεν εις πτωχούς και εξώδευσεν εις αφιερώματα θείων ναών και εκκλησιών.