«Περί Ευχαριστίας ώς θυσίας και Ιερωσύνης». Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων. Θέμα 4ον. Γ΄ Μέρος. Αρχ. Ιωήλ Γιαννακόπουλου

Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων
Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Γιαννακοπούλου
Εκδόσεις Πουρνάρα – Θεσσαλονίκη 

ΘΕΜΑ 4ον:  «Περί Ευχαριστίας ώς θυσίας και Ιερωσύνης» Γ΄ Μέρος (σελίδων 61-74)

Εὐαγγελικός: Ἐνταῦθα τό «ἐστίν» ἔχει ἀλληγορικήν ἔννοιαν καί σημαίνει συμβολίζει.  Αὐτό ἐξάγεται ἐκ τοῦ ἑξῆς: Ὁ Κύριος λέγει ἀλλοῦ: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή...». Ἐνταῦθα προφανῶς πρέπει τό εἰμί νά ληθφθῇ ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοία, διότι ὁ Κύριος δέν ἦτο ἄμπελος ἀλλά ἄνθρωπος. Ἑπομένως πρέπει νά σημαίνῃ ἐγώ συμβολίζω ἄμπελον ἀληθινήν.  Κάτι παρόμιον γίνεται καί ἐδῶ «τοῦτο ἐστί» =τοῦτο συμβολίζει τό σῶμα μου.

Ὀρθόδοξος:  Κάθε ἄλλο!  Εἰς οὐδεμίαν γλῶσσαν τό ρῆμα εἰμί λαμβάνεται ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ.
  Καί ἐν τῷ ἀναφερθέντι χωρίῳ τῆς ἀμπέλου δέν πρέπει νά ληφθῇ ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ το εἰμί ἀλλά ἡ ἄμπελος, διότι ὁ Κύριος ἦτο πράγματι ἡ πνευματική ἐκείνη ἄμπελος, τῆς ὁποίας γεωργός ἦτο ὁ Θεός.

Εὐαγγελικός: Ἔχω καί μίαν ἄλλην ἀντίρρησιν: Ἦτον ἀλλος ὁ Κύριος ὁ ὁποῖος ἔδιδε τό μυστήριον καί ἄλλος ὁ εἰς τό ποτήριον καί εἰς τόν ἄρτον, ἦσαν δύο; Καί δεύτερον ὁ Κύριος ἀκόμη δέν ἐσταυρώθη, πῶς δίδει τώρα τό αἷμα Του καί τό σῶμα Του πραγματικῶς, ὄπως νομίζετε ἐσεῖς οἱ ὀρθόδοξοι;

Ὀρθόδοξος: Ὁ Κύριος ὀμιλεῖ ῥητῶς λέγων: «Τό σῶμα μου τό ὑπέρ ὑμῶν κλώμενον τό αἶμα μου τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον, διδόμενον».  Αἱ μετοχαί αὗται εἶναι ἐνεστῶτος χρόνου ὁμιλοῦσιν ἑπομένως
περί παρούσης θυσίας κατά τήν ὥραν ἐκείνην κατά συνέπειαν ὁμιλοῦσαν περί θυσίας πρό τῆς τοῦ Γολγοθᾶ.  Πῶς ὅμως ἐγινε τοῦτο εἶναι ἀκατάληπτον εἰς τήν ἀνθρώπινην διάνοιαν, εἶναι ὅμως γεγονός, διότι τό λέγει ὁ Κύριος ῥητῶς. Ὡς πρός τό ἄλλο ζήτημα, ὄτι εἶναι δύο οἱ Κύριοι ἕνας ὁ διδούς καί ἔτερος ὁ διδόμενος δέν εἶναι λόγος νά ἀρνηθῶμεν τόν δεύτερον ἐφ’ ὅσον ὁμιλεῖ καί περί τούτου ῥητῶς ὁ Κύριος. Ἄλλως τε ὄπως δυνάμεθα ἀπό μίαν λαμπάδα νά ἀνάψωμεν ἄλλην λαμπάδα χωρίς νά μειωθῇ τό φῶς τῆς πρώτης λαμπάδος, οὔτω καί ὀ Κύριος δίδει τόν ἑαυτό Του εἰς τόν ἄρτον καί οἶνον χωρίς νά χάνῃ ὁ ἴδιος τήν ὑπόστασίν Του.

Εὐαγγελικός: Ὁ λόγος βεβαίως τοῦ Κυρίου εἶναι ὑπεράνω τῆς ἀνθρωπίνης λογικῆς.  Ἡ ἀνθρωπίνη λογική πρέπει νά ὑποτάσσεται εἰς τήν ἐντολήν τοῦ Κυρίου εἴτε αὕτη ἐννοεῖ ταύτην εἴτε ὄχι.

Ὀρθόδοξος: Θά σοῦ ἐπιστήσω καί κάπου ἀλλοῦ τήν προσοχήν σου. Ὁ Κύριος παραδίδων τό Μυστήριον τῆς Θείας Εὑχαριστίας δέν εἶπεν «ὁ ἄρτος οὗτος εἶναι τό σῶμα μου καί ὁ οἶνος οὗτος εἶναι τό αἶμα μου» ἀλλά ἀορίστως εἶπεν δεικνύων μόνον τά προκείμενα «τοῦτο ἐστί τό σῶμα μου τοῦτο ἐστί τό αἶμα μου». Ἐχρησιμοποίησε τήν ἀντωνυμίαν «τοῦτο»δεικνύων τόν ἄρτον καί τόν οἶνον, διότι ὁ ἄρτος δέν ἦτο ἄρτος καί ὁ οἶνος δέν ἦτο οἶνος. Ἄν ἔλεγε ὁ ἄρτος οὖτος εἶναι τό σῶμα ἵσως εἴχετε δικαιλογίαν τινά, ὅτι ὁ ἄρτος καί ὁ οἶνος εἶναι πράγματι ἄρτος καί οἶνος, διότι ἔτσι ὀνομάζει αὐτά ὁ Κύριος. Ἐπειδή ὅμως παραλείπει ὁ Κύριος νά ὀνομάσῃ αὐτά ἄρτον καί οἶνον ἀλλά ὀνομάζει αὐτά σῶμα καί αἷμα του, δέν νομίζετε, ὄτι ἐθεώρει ταῦτα πραγματικῶς ὡς σῶμα του καί αἷμα του;
Εὐαγγελικός: Ἡ παρατήρησις αὕτη εἶναι βεβαίως ἀξιοσημείωτος, διότι εἰς τό στόμα τοῦ Κυρίου δέν ὑπάρχει ἡ λέξις αὕτη ἄρτος καί οἶνος ἀλλά σῶμα καί αἷμα του. Ἐν τοῦτοις δέν πείθομαι ἀπολύτως.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἴδωμεν καί κἄτι ἄλλο. Ὁ Κύριος κατά τόν Λουκᾶν 22, 20 λέγει τό ἐξῆς κατά τόν Μυστικόν δεῖπνον «Τοῦτο τό ποτήριον, ἡ Καινή Διαθήκη ἐν τῷ αἴματί μου τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενο». Ὁ δέ Ματθαῖος προσθέτει καί τό «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν»26, 27. Ὁμοίως ὁμιλεῖ καί ὁ Μᾶρκος 14, 24.  Ἡ φράσις «ἡ Καινή Διαθήκη ἐν τῷ αἵματί μου» εἶναι ὁμοία μέ τήν φράσιν  τοῦ Μωϋσέως, ὁ ὁποῖος ραντίζων τόν λαόν διά τοῦ αἵματος τῶν ζῳων ἔλεγεν: «Ἰδού τό αἷμα τῆς Διαθήκης» ἐξόδ. 24, 8.  Τό «αἷμα» λοιπόν «τῆς Διαθήκης» τοῦ Μωϋσέως καί «ἡ Διαθήκη ἐν τῷ αἵματί μου» τοῦ Κυρίου εἶναι ἐκφράσεις ὅμοιαι δηλοῦσαι τήν θυσίαν ἐν αἵματι. Ἑπομένως ὅπως αἷμα ἐπεσφράγισεν τήν Παλαιάν Διαθήκην ἔτσι καί τό «ποτήριον» -λαμβάνεται τό περιέχον ἀντί τοῦ περιεχομένου- ἤτοι τό ἐντός τοῦ ποτηρίου εἶναι τό αἷμα τοῦ Κυρίου διά τοῦ ὁποίου αἵματος θά ἐπισφραγισθῇ ἡ Καινή Διαθήκη.
Εὐαγγελικός:  Θά μοῦ ἐπιτρέψητε νά ἔλωθμεν καί εἰς ὅμοια ἄλλα συμπληρωματικά χωρία τοῦ Ἀποστόλου Παῦλου.  Οὗτος, λέγει εἰς τήν Α΄ Κορινθίους ἐπιστολήν 11, 25.  «Τοῦτο τό ποτήριον ἡ Καινή Διαθήκη ἐστί ἐν τῷ ἐμῷ αἵματι΄τοῦτο ποιεῖτε, ὁσάκις ἐάν πίνητε, εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν». Ἐξ αὐτοῦ φαίνεται, ὄτι τό ποτήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι ἀναμνηστικόν τοῦ Κυριακοῦ Δείπνου.  Πᾶν πρᾶγμα ἀναμνηστικόν προϋποθέτει, ὅτι λείπει τό πραγματικόν ἄρα τόν ἐντός τοῦ ποτηρίου περιεχόμενον», ὁ οἶντος, εἶναι ἀναμνηστικός τοῦ αἴματος τοῦ Κυρίου καί οὐχί πραγματικόν αἶμα.
Ὀρθόδοξος: Ὁ Κύριος νομίζω, ὅτι χωρίζει τά πράγματα.  Λέγει πρῶτον τί εἶναι τό ἐν τῷ ποτηρίῳ περιεχόμενον καί δεύτερον ὁρίζει πρός τίνα σκοπόν θά γίνηται ἡ χρῆσις του. Ὡς πρός τό πρῶτον ὁρίζει ῥητῶς «τοῦτο τό ποτήριον ἐστίν ἡ Καινή Διαθήκη».  Δέν λέγει «τό ποτήριον τοῦτο εἶναι ἀναμνηστικόν τῆς νέας Διαθήκης μου συναφθείσης ἐν Γολγοθᾷ διά τοῦ αἵματός μου». Ἑπομένως εἶναι σαφής ἡ δήλωσις τοῦ Κυρίου ὡς πρός τό περιεχόμενον ὅτι εἶναι τό αἷμα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὡς πρός τό δεύτερον. Τήν χρῆσιν του, ὁρίζει ταύτην λέγων ὡς ἀναμνηστικήν. Ἁλλο λοιπόν τί εἶναι ἔνα πρᾶγμα καί ἄλλο πρᾶγμα ποιός εἶναι ὀ σκοπός του. Ὁ ἄρτος λ.χ. εἶναι ἀλεῦρι, νερό, φωτιά, ζύμη. Ἡ χρῆσις εἶναι ὡς τροφή. Οὕτω  καί ἐπί τῆς θείας εὐχαριστίας.  Αὕτη εἶναι σῶμα καί αἷμα τοῦ Κυρίου-ἰδού τό περιεχόμενον- καί δίδεται πρός ἀνάμνησιν τοῦ Χριστοῦ-ἰδού ἡ χρῆσις.

Εὐαγγελικός: Μά εἶναι δυνατόν ἕνα πρᾶγμα νά εἶναι πραγματικόν καί ἀναμνηστικόν; Τό ἀναμνηστικόν τίθεται, ὅταν λείπῃ τό πραγματικόν. Ὅταν ὑπάρχῃ τό πραγματικόν, εἶναι περιττόν τό ἀναμνηστικόν.

Ὀρθόδοξος: Ἡ Θεία Εὐχαριστία ἐπειδή προσφέρεται ἀναιμάκτως ἤτοι οὐχί ὡς κρέας μέ αἷμα ἀλλά ὑπό τήν μορφήν ἄρτου καί οἴνου ἔχει ἀμφότερα τά χαρακτηριστικά εἶναι δηλαδή πραγματικήν καί ἀναμνηστική.  Εἶναι ἀναμνηστική ἡ θυσία αὕτη, διότι ἔχει μορφήν ἄρτου καί οἴνου, καί διά τούτων ἀναμιμνησκόμεθα τήν θυσίαν τοῦ Γολγοθᾶ εἶναι δέ πραγματική, διότι ῥητῶς ὁμολογεῖται ὑπό τοῦ Κυρίου, ὄτι εἶναι τό σῶμα καί αἵμα Του.

Εὐαγγελικός: Δέν γνωρίζω κατά πόσον ἔχετε δίκαιον εἰς τόν συνδυασμόν αὐτόν τοῦ ἀναμνηστικοῦ καί πραγματικοῦ ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ.  Πάντως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐπιστολῇ 11,27 ὀνομάζει ἄρτον καί οἶνον τά συστατικά τῆς Θείας Εὐχαριστίας λέγων: «ὥστε ὅς ἄν ἐσθίη τόν ἄρτον τοῦτον ἤ πίνῃ τό ποτήριον ἀναξίως ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος καί τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου». Ἑπομένως πρέπει νά ἐκληφθῇ ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ τό σῶμα καί αἷμα.

συνεχίζεται ....