Ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου
(Λουκ. 2,22-40)
Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας
Καὶ Τοῦ δόθηκε τὸ ὄνομα Ἰησοῦς, ὅπως δηλαδὴ τὸ εἶχε ὀνομάσει ὁ ἄγγελος προτοῦ ἀκόμα συλληφθεῖ τὸ παιδὶ στὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του.
Καὶ ἡ παρουσίαση καὶ ἡ ἀφιέρωση αὐτὴ γινόταν σύμφωνα μὲ ἐκεῖνο ποὺ εἶχε γραφεῖ στὸ νόμο τοῦ Κυρίου, ὅτι κάθε ἀρσενικὸ παιδὶ ποὺ γιὰ πρώτη φορὰ ἀνοίγει τὴ μήτρα τῆς μητέρας του καὶ γεννιέται, δηλαδὴ κάθε πρωτότοκο καὶ πρωτογενές, πρέπει νὰ θεωρεῖται καὶ νὰ ὀνομάζεται ἀφιερωμένο στὸν Κύριο)» (Λουκ.2,22-23).
Ἐδῶ λοιπὸν μὲ αὐτὰ ποὺ ἀναγνώσαμε πρὶν λίγο, βλέπουμε ὅτι ὑποτασσόταν στοὺς νόμους τοῦ Μωυσῆ ἢ μᾶλλον βλέπουμε ὁ ἴδιος ὁ νομοθέτης καὶ Θεὸς νὰ ὑποτάσσεται ὡς ἄνθρωπος στοὺς δικούς Του νόμους.
Καὶ γιὰ ποιό λόγο τὸ κάνει αὐτό, θὰ μᾶς τὸ διδάξει ὁ σοφότατος Παῦλος: «Οὕτω καὶ ἡμεῖς, ὅτε ἦμεν νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἦμεν δεδουλωμένοι· ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν.
(Ἔτσι κι ἐμεῖς, οἱ Χριστιανοί, ὅταν ἤμασταν σὲ νηπιώδη πνευματικὴ κατάσταση, ἤμασταν ὑποδουλωμένοι κάτω ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου (δηλαδή κάτω ἀπὸ τὴ στοιχειώδη καὶ ἀνεπαρκῆ θρησκευτικὴ γνώση ποὺ ἔχει ὁ κόσμος τῶν ἀτελῶν καὶ παχυλῶν ἀνθρώπων).
Ὅταν ὅμως ἦρθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου ποὺ εἶχε ὁρίσει ἡ πανσοφία τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεὸς ἐξαπέστειλε τὸν Υἱό του, ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ γυναῖκα καὶ ἔζησε σύμφωνα μὲ τὶς διατάξεις τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου, γιὰ νὰ ἐξαγοράσει αὐτοὺς ποὺ βρίσκονταν κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου, ὥστε νὰ λάβουμε τὴν υἱοθεσία,που ὁ Θεός μας εἶχε ὑποσχεθεῖ)» (Γαλ.4,3-4).
Ὁ Χριστὸς λοιπὸν ἐξαγόρασε ἀπὸ τὴν κατάρα τοῦ νόμου ἐκείνους ποὺ ἦταν κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ νόμου, ἀλλὰ ὅμως δὲν τὸν εἶχαν ἀκόμη τηρήσει.
Καὶ τοὺς ἐξαγόρασε μὲ ποιόν τρόπο; Ἐκπληρώνοντάς τον.
Ἀλλὰ καὶ μὲ ἄλλον τρόπο. Γιὰ νὰ καταργήσει τὰ ἐγκλήματα τῆς παράβασης τοῦ Ἀδάμ, παρουσίασε τὸν ἑαυτό Του γιὰ χάρη μας εὐπειθῆ καὶ ὑπάκουο σὲ ὅλα στὸν Θεὸ καὶ Πατέρα Του.
Γιατί ἔχει γραφεῖ: «ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοί, οὕτω καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς τοῦ ἑνὸς δίκαιοι κατασταθήσονται οἱ πολλοί (διότι, ὅπως μὲ τὴν παρακοὴ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου (τοῦ Ἀδὰμ) ἔγιναν ἁμαρτωλοὶ καὶ ἔνοχοι τὸ πλῆθος τῶν ἀπογόνων τοῦ Ἀδάμ, ἔτσι καὶ μὲ τὴν τέλεια ὑπακοή, ποὺ ἔδειξε ὁ Ἕνας, ὁ Χριστός, στὸν Πατέρα, θὰ γίνουν δίκαιοι τὸ πλῆθος τῶν ὅσων πιστέψουν σὲ Αὐτόν)» (Ρωμ. 5,19).
Έθεσε λοιπὸν μαζὶ μὲ ἐμᾶς τὸν αὐχένα Του στὸ νόμο, κάνοντάς το καὶ αὐτὸ κατ’ οἰκονομία, γιατί ἔπρεπε νὰ ἐκπληρώσει ὅλον τὸν νόμο.
Ὅταν λοιπὸν ἦρθε ἡ ὀγδόη ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία συνηθιζόταν νὰ γίνεται ἡ περιτομὴ στὴ σάρκα, ὅπως ὅριζε ὁ νόμος, δέχεται τὴν περιτομὴ καὶ ὁ ἴδιος ποὺ ἔδωσε τὸν νόμο στὸν Μωυσῆ, καὶ πρὶν ἀπὸ αὐτὸν στὸν Ἀβραάμ.
Δέχεται ἐπίσης καὶ τὸ ὄνομα, δηλαδὴ τὸ ὄνομα Ἰησοῦς, τὸ ὁποῖο ἑρμηνεύεται «Σωτηρία τοῦ λαοῦ».
Γιατί ἔτσι θέλησε ὁ Θεὸς καὶ Πατέρας νὰ ὀνομάζεται ὁ Υἱός Του, ὁ ὁποῖος κατὰ σάρκα γεννήθηκε ἀπὸ γυναῖκα· γιατί τότε ἔγινε σωτηρία λαοῦ, καὶ ὄχι ἑνός, ἀλλὰ καὶ κάθε ἔθνους, καὶ ὅλης τῆς οἰκουμένης. Συγχρόνως δηλαδὴ μὲ τὴν τέλεση τῆς περιτομῆς, πῆρε καὶ τὸ ὄνομα.
Ἐμπρὸς λοιπὸν νὰ δοῦμε πάλι τί σήμαινε τὸ γεγονὸς αὐτό. Ὁ μακάριος Παῦλος εἶπε: «Ἡ περιτομὴ οὐδὲν ἐστι, καὶ ἡ ἀκροβυστία οὐδὲν ἐστιν (Τίποτε δὲν εἶναι ἡ περιτομὴ καὶ δὲν συντελεῖ σὲ τίποτε γιὰ τὴ σωτηρία μας, καὶ τίποτε ἐπίσης δὲν εἶναι ἡ ἀκροβυστία (ἡ μὴ περιτομή))» (Α΄Κορ. 7,19).
Ἄραγε ὁ τῶν ὅλων Θεὸς πρόσταξε μέσῳ τοῦ πάνσοφου Μωυσῆ νὰ τηρεῖται τὸ τίποτε, δηλαδὴ κάτι ποὺ σὲ τίποτε δὲν μᾶς ὠφελεῖ γιὰ τὴ σωτηρία μας, καὶ ἀπείλησε μάλιστα μὲ τιμωρία ἐκείνους ποὺ παραβαίνουν αὐτὴν τὴν ἐντολή;
Ναί, θὰ μποροῦσα νὰ πῶ. Γιατί ὅσον ἀφορᾶ τὴ φύση τοῦ πράγματος, δὲν εἶναι ἀπολύτως τίποτε· ὅμως ἔκρυβε μέσα του τύπο μυστηρίου.
Γιατί κατὰ τὴν ὀγδόη ἡμέρα ἀναστήθηκε ὁ Χριστὸς ἀπὸ τοὺς νεκροὺς καὶ μᾶς ἔδωσε τὴν πνευματικὴ περιτομή. Γιατί ἔδωσε ἐντολὴ στοὺς ἁγίους Ἀποστόλους καὶ τοὺς εἶπε: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πὰτρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Λοιπόν, πηγαίνετε τώρα καὶ διδάξατε σὲ ὅλα τὰ ἔθνη τὴν ἀλήθεια. Καὶ αὐτοὺς ποὺ θὰ πιστέψουν καὶ θὰ γίνουν μαθητές σας, βαπτίστε τους στὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος)» (Ματθ. 28,19).
Καὶ Αὐτοῦ πάλι προτύπωση ἦταν ἐκεῖνος ὁ ἀρχαῖος Ἰησοῦς, δηλαδὴ ὁ Ἰησοῦς του Ναυή, ὁ ὁποῖος μετὰ ἀπὸ τὸν Μωυσῆ ἔγινε ἀρχηγὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν· γιατί πρῶτα πέρασε τοὺς Ἰσραηλῖτες στὴν ἀπέναντι ὄχθη τοῦ Ἰορδάνη, καὶ ἔπειτα εὐθὺς ἀμέσως τοὺς ἔκανε τὴν περιτομὴ μὲ πέτρινα μαχαίρια.
Λοιπόν, ὅταν διαβοῦμε τὸν Ἰορδάνη, τότε ὁ Χριστὸς μᾶς περιτέμνει μὲ τὴ δύναμη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὄχι καθαρίζοντας τὴ σάρκα, ἀλλὰ ἀποκόπτοντας μᾶλλον τὸν μολυσμὸ τῆς ψυχῆς μας.
Τὴν ὀγδόη λοιπὸν ἡμέρα περιτέμνεται ὁ Χριστός, καὶ παίρνει, ὅπως εἶπα, τὸ ὄνομα, γιατί τότε ἀκριβῶς ἔχουμε σωθεῖ ἀπὸ Αὐτὸν καὶ μέσῳ Αὐτοῦ.
Γιατί λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Ἐν ᾧ καὶ περιετμήθητε περιτομῇ ἀχειροποιήτῳ ἐν τῇ ἀπεκδύσει τοῦ σώματος τῶν ἁμαρτιῶν τῆς σαρκός, ἐν τῇ περιτομῇ τοῦ Χριστοῦ, συνταφέντες αὐτῷ ἐν τῷ βαπτίσματι, ἐν ᾧ καὶ συνηγέρθητε διὰ τῆς πίστεως τῆς ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ τοῦ ἐγείραντος αὐτὸν ἐκ τῶν νεκρῶν (Ἔχοντας κοινωνία μαζὶ Του περιτμηθήκατε μὲ πνευματικὴ περιτομή, ποὺ δὲν γίνεται μὲ χέρι ἀνθρώπινο, ὅπως ἡ ἰουδαϊκὴ περιτομή, ἀλλὰ ἐνεργεῖται ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Καὶ ἡ περιτομὴ αὐτὴ συνίσταται στὴν ἀπέκδυση καὶ στὴν ἀποβολὴ τοῦ σώματος ποὺ ἦταν ὑποδουλωμένο στὶς ἁμαρτίες τῆς σαρκός.
Καὶ ἡ ἀπέκδυση αὐτὴ ποὺ ἔγινε ὄχι μὲ τὴν κατακοπῇ τοῦ σώματος, ἀλλὰ εἶναι ἡ περιτομὴ ποὺ λάβατε ἀπὸ τὸν Χριστό, ὅταν ἐνταφιαστήκατε μαζί Του στὸ βάπτισμα.
Καὶ δὲν ἐνταφιαστήκατε μόνο, ἀλλὰ καὶ ἀναστηθήκατε μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸ μυστηριακῶς διὰ τοῦ βαπτίσματος.
Καὶ ὅλα αὐτὰ ἔγιναν ἐπειδὴ πιστέψατε στὴν ἐνέργεια καὶ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ ὁ ὁποῖος Τὸν ἀνέστησε ἀπὸ τοὺς νεκρούς.
Πιστέψατε, δηλαδή, ὅτι ὁ Θεὸς μὲ τὴν ἴδια ἐνέργεια καὶ δύναμη θὰ ἀναστήσει καὶ ἐσᾶς ἀπὸ τοὺς νεκρούς)» (Κολ.2,11-12).
Ὥστε λοιπὸν ὁ θάνατός Του ἔγινε γιὰ χάρη δική μας, καθὼς καὶ ἡ ἀνάσταση καὶ ἡ περιτομή. Γιατί πέθανε, ὥστε ἐμεῖς ποὺ διὰ τοῦ βαπτίσματός μας πεθάναμε μαζὶ μὲ Αὐτόν, ποὺ πέθανε γιὰ τὴν ἁμαρτία, νὰ μὴ ζήσουμε ποτὲ πιὰ γιὰ τὴν ἁμαρτα.
Γι’ αὐτὸ ἔχει εἰπωθεῖ τὸ ἑξῆς: «εἰ γὰρ συναπεθάνομεν, καὶ συζήσομεν (ἄν πράγματι πεθάναμε μαζὶ Του διὰ τοῦ βαπτίσματος καὶ διὰ τῶν θλίψεων, ποὺ ὑποφέρουμε γι’ Αὐτόν, μαζί Του καὶ θὰ ζήσουμε στὴ μέλλουσα ζωή)» (Β΄Τιμ.2,11).
Λέγεται βέβαια ὅτι πέθανε γιὰ τὴν ἁμαρτία, ὄχι ἐπειδὴ ἁμάρτησε ὁ ἴδιος (γιατί λέγει τὸ Εὐαγγέλιο: «Ὃς ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ (Αὐτός δὲν ἔκαμε ποτὲ καμία ἀπολύτως ἁμαρτία· οὔτε δὲ καὶ στὸ στόμα του βρέθηκε ποτὲ δόλος ἢ ἔστω καὶ ὁ παραμικρότερος ἁμαρτωλὸς λόγος)» (Α΄Πέτρ. 2,22), αλλά ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς μου ἁμαρτίας.
Ὅπως ἀκριβῶς λοιπὸν πεθάναμε μαζὶ μὲ Αὐτὸν ποὺ πέθανε, μαζί Του καὶ θὰ ἀναστηθοῦμε (βλ. παραπάνω, Β΄Τιμ. 2,11).
Eπίσης, ἐπειδὴ ὁ Υἱὸς ἦρθε μαζί μας, ἂν καὶ ἦταν ἀπὸ τὴ φύση Του Θεὸς καὶ Κύριος τῶν ὅλων, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν περιφρονεῖ τὰ δικά μας μέτρα, ἀλλὰ μαζὶ μὲ ἐμᾶς ὑποτάχτηκε στὸν ἴδιο νόμο, ἂν καὶ ὁ ἴδιος ὡς Θεὸς ἦταν νομοθέτης.
Περιτέμνεται ὀκτὼ ἡμερὼν μαζὶ μὲ τοὺς Ἰουδαίους, γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώσει τὴ συγγένειά Του μὲ αὐτούς, ὥστε νὰ μὴν Τὸν ἀρνηθοῦν.
Γιατί ὁ Χριστὸς ἀναμενόταν ἀπὸ τὴ γενεά τοῦ Δαβίδ, καὶ τοὺς ἔδωσε τὴν ἀπόδειξη τῆς συγγένειάς Του μὲ αὐτόν.
Γιατί, ἐάν, μολονότι ἔλαβε τὴν περιτομή, καὶ πάλι ἔλεγαν «Τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν.
(Ἐμείς, ποὺ εἴμαστε σπουδασμένοι καὶ ἀναγνωρισμένοι ἄρχοντες τοῦ ἔθνους, ξέρουμε ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει μιλήσει στὸ Μωυσῆ καὶ σὲ κανέναν ἄλλον.
Αὐτός μᾶς εἶναι ἄγνωστος καὶ δὲν ξέρουμε ἀπὸ ποὺ εἶναι καὶ ἀπὸ ποῦ στάλθηκε)» (Ἰω.9,29), ἂν δὲν εἶχε περιτμηθεῖ σαρκικὰ καὶ δὲν τηροῦσε τὸν μωσαϊκὸ νόμο, θὰ εἶχε εὔλογη πρόφαση ἡ ἄρνησή τους.
Ἀλλὰ ὅμως μετὰ τὴν δική Του περιτομὴ ἔχει παύσει ἡ σαρκικὴ περιτομή, ἐπειδὴ εἰσάχθηκε σὲ ἐμᾶς αὐτὸ ποὺ ὑποδηλώνεται μὲ αὐτή, δηλαδὴ τὸ βάπτισμα· γι’ αὐτὸ ἐμεῖς δὲν περιτεμνόμαστε πιά.
Νομίζω βέβαια ὅτι ἡ περιτομὴ συμβολίζει τρία πράγματα. Ἕνα ὅτι σὰν κάποιο σημάδι καὶ σφραγῖδα ξεχωρίζει τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τοὺς διαχωρίζει ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα ἔθνη.
Δεύτερον, μέσα της προτυπώνει τη Χάρη καὶ τὴ δύναμη τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος· διότι, ὅπως ἀκριβῶς αὐτὸς ποὺ περιτεμνόταν, μὲ τὴ σφραγῖδα αὐτὴ ἐντασσόταν παλαιὰ στὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ, ἔτσι καὶ αὐτὸς ποὺ βαπτίζεται, τυπώνοντας μέσα του ὡς σφραγῖδα τὸν Χριστό, ἀναγράφεται στὴν υἱοθεσία τοῦ Θεοῦ.
Καὶ τρίτον, εἶναι σύμβολο τῶν προσερχόμενων στὴν πίστη μὲ τὴ χάρη, οἱ ὁποῖοι μὲ τὸν κοφτερὸ λόγο τῆς πίστεως καὶ μὲ κόπους ἀσκητικοὺς ἀποκόπτουν τὶς ἐπαναστάσεις τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν καὶ παθῶν καὶ τὰ ἀπονεκρώνουν,όχι κόβοντας τὸ σῶμα, ἀλλὰ καθαρίζοντας τὴν καρδιά, καὶ κάνοντας τὴν περιτομὴ ὄχι σύμφωνα μὲ τὸν νόμο,αλλά πνευματικὰ· καὶ ὅπως διαβεβαιώνει ὁ θεόπνευστος Παῦλος, ὁ ἔπαινος αὐτῶν δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη ἐπίκριση, ἀλλὰ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν οὐράνια ἀπόφαση (Ρωμ. 2, 28-29: «Οὐ γὰρ ὁ ἐν τῷ φανερῷ Ἰουδαῖος ἐστιν, οὐδὲ ἡ ἐν τῷ φανερῷ ἐν σαρκὶ περιτομή, ἀλλ᾿ ὁ ἐν τῷ κρυπτῷ Ἰουδαῖος, καὶ περιτομὴ καρδίας ἐν πνεύματι, οὐ γράμματι, οὗ ὁ ἔπαινος οὐκ ἐξ ἀνθρώπων, ἀλλ᾿ ἐκ τοῦ Θεοῦ.
(Διότι Ἰουδαῖος ἀληθινὸς καὶ ἄξιος τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ ἐξωτερικῶς φαίνεται ὡς Ἰουδαῖος, οὔτε ἀληθινὴ περιτομὴ εἶναι ἐκείνη, ποὺ ἔχει γίνει καὶ φαίνεται στὴ σάρκα.
Ἀλλὰ πραγματικὸς καὶ εὐάρεστος στὸν Θεὸ Ἰουδαῖος εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ μὲ τὸ ἄγνωστο στοὺς ἀνθρώπους καὶ κρυφὸ ἐσωτερικό του ποὺ εἶναι φανερὸ μόνο στὸν Θεό, λατρεύει καὶ ὑπακούει στὸν Θεό.
Καὶ ἀληθινὴ περιτομὴ εἶναι ἡ ἀποκοπὴ πάσης κακίας καὶ ἐνοχῆς ἀπὸ τὴν καρδιά, ἡ ὁποία γίνεται μὲ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὄχι μὲ τὴν τυπικὴ καὶ νεκρὴ πλέον διάταξη τοῦ μωσαϊκοῦ Νόμου, η ὁποία δὲν ἔχει τὴ δύναμη νὰ μεταβάλει τὴν καρδιά.
Αὐτὸς δέ, ὁ ἀληθινὰ γνήσιος Ἰουδαῖος θὰ λάβει τὸν ἔπαινό του, ὄχι ἐκ μέρους ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ὑπόκεινται σὲ πλάνη, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τόν Θεό)»).
Ἐνῷ λοιπὸν ὁ νόμος στρεφόταν ἐναντίον κάθε γυναίκας ποὺ γεννοῦσε ἀρσενικὸ ἢ θηλυκὸ καὶ ἦταν γενικότατη ἡ κατηγορία ποὺ ἔκανε σὲ μᾶς, ἐξαιρέθηκε ἀπὸ τὴν δυσφημία αὐτὴ ἡ ἁγία Παρθένος, ἀπὸ τὴν ὁποία λέμε ὅτι γεννήθηκε κατὰ σάρκα ὁ Χριστός.
Πρόσεχε, δηλαδή, ἂν θέλεις, τὴν ἀκρίβεια τοῦ νόμου. Γιατί λέγει: «Γυνή, ἥτις ἐὰν σπερματισθῇ καὶ τὲκῃ ἄρσεν, ἀκάθαρτος ἔστω (Γυναῖκα ποὺ θὰ μείνει ἐξ ἀνδρικοῦ σπέρματος ἔγκυος καὶ γεννήσει ἀρσενικὸ παιδί, ἂς εἶναι ἀκάθαρτη)» (Λευιτικόν, 12,2)· λέγει «ἡ γυναῖκα ποὺ ἐξ ἀνδρικοῦ σπέρματος θὰ μείνει ἔγκυος καὶ γεννήσει ἀρσενικὸ παιδὶ» καὶ ὄχι ἀδιακρίτως κάθε γυναῖκα. Ἐδῶ ὅμως τὸ θεϊκὸ σῶμα ἔλαβε τὴν ὑπόστασή Του ἀπὸ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, πλαστουργούμενο μὲ τρόπο ἀνέκφραστο μέσα στὴν ἁγία Παρθένο, καὶ μὲ μικρὴ μέριμνα ἀπὸ τοὺς νόμους τῆς φύσεως· γιατί δὲν εἶχε καμία ἀνάγκη ἀπὸ καταβολὴ ἀνδρικοῦ σπέρματος ὁ πρωτότοκος τῶν ἁγίων, ἡ ἀπαρχὴ ἐκείνων ποὺ ἔλαχαν νὰ λάβουν τὴν ἀναγέννηση ἀπὸ τὸν Θεὸ διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος· γιὰ αὐτοὺς ἔχει λεχθεῖ καθαρά: «Οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἐκ θελήματος σαρκός, οὐδὲ ἐκ θελήματος ἀνδρός, ἀλλ᾿ ἐκ Θεοῦ ἐγεννήθησαν.
(Αὐτοὶ δὲν γεννήθηκαν ἀπὸ γυναικεῖα αἵματα, οὔτε ἀπὸ σαρκικὴ ἐπιθυμία, οὔτε ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία κάποιου ἄνδρα, ἀλλὰ γεννήθηκαν ἀπὸ τὸν ἴδιο τόν Θεό)» (Ἰω, 1,13).
Διέφυγε λοιπὸν τὴν καταβοὴ ἐναντίον της ἀπὸ τὸν νόμο ἡ ἁγία Παρθένος, γιατί δὲν δέχθηκε καθόλου σπέρμα, ἀλλὰ γέννησε γιὰ χάρη μας τὸ Θεῖο Βρέφος μὲ τὴν ἐπενέργεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
Μετὰ τὴν περιτομή, περιμένει πάλι τὸν καιρὸ νὰ συμπληρωθεῖ γιὰ τὸν καθαρισμό, ὅπως ὅριζε ὁ Μωσαϊκὸς νόμος· καὶ ὅταν συμπληρώθηκαν οἱ ἡμέρες (καὶ ἡ συμπλήρωση τῶν ἡμερῶν ἦταν ἡ τεσσαρακοστὴ ἡμέρα), τότε ἀνεβαίνει στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ὁδηγεῖται μπροστὰ στὸν Πατέρα, ὡς ἄνθρωπος σὰν ἐμᾶς, ὁ Θεὸς Λόγος, ποὺ κάθεται μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα, καὶ ὁ ὁποῖος (Λόγος) διά τῆς τοῦ νόμου σκιᾶς ἀναγράφεται μεταξὺ τῶν πρωτοτόκων.
Γιατί ἅγια καὶ ἱερὰ γιὰ τὸν Θεὸ ἦταν καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν ἐνανθρώπηση τὰ πρωτότοκα, τὰ ὁποῖα πρόσφεραν σὲ Αὐτὸν ὡς θυσία σύμφωνα μὲ τὸν νόμο.
Πῶ πῶ μέγεθος οἰκον)].
Αὐτός ποὺ βρισκόταν στοὺς κόλπους τοῦ Πατέρα, ἐνώπιον τοῦ Ὁποίου τὰ πάντα προσάγονται μὲ τρόπο ποὺ ἁρμόζει σὲ δούλους, Αὐτὸς ποὺ δοξαζόταν μὲ τὶς λατρεῖες ἐκ μέρους ὅλων, ὅταν βρέθηκε στὰ ἀνθρώπινα μέτρα, προσφέρει θυσία σὲ Ἐκεῖνον ποὺ Τὸν γέννησε.
Τί παράδοξο πρᾶγμα ἀλήθεια! Ἡ ἀλήθεια ἔχει τηρήσει τοὺς τύπους τοῦ νόμου. Γιὰ ποιό λόγο; Γιατί καὶ νομοθέτης ἦταν ὡς Θεός, καὶ κάτω ἀπὸ τὸν νόμο ὡς ἄνθρωπος.
Καὶ τί λοιπὸν πρόσφερε; Ὡς πρωτότοκος καὶ ἀρσενικὸ παιδί, ἕνα ζευγάρι τρυγόνων καὶ δύο μικρὰ περιστέρια, σύμφωνα μὲ τὶς διατάξεις τοῦ νόμου.
Τί ὅμως θέλουν νὰ φανερώσουν αὐτά; Τὸ τρυγόνι εἶναι λαλίστατο μεταξὺ τῶν πτηνῶν, ἐνῷ τὸ περιστέρι εἶναι ζῶο ἤπιο καὶ πρᾶο. Τέτοιος ὑπῆρξε σὲ ἐμᾶς ὁ Δημιουργὸς καὶ Κύριος τῶν ὅλων, ὁ ὁποῖος ἔχει σὲ ὕψιστο βαθμὸ τὴν πραότητα, καὶ σὰν τρυγόνα κατέθελξε ὅλη τὴν οἰκουμένη καὶ μὲ τὴν ὡραιότατη φωνή(λόγο) Του γεμίζει τὸν δικό Του ἀμπελῶνα, δηλαδὴ ἐμᾶς ποὺ πιστέψαμε σὲ Αὐτόν.
Γιατί ἔχει γραφεῖ στὸ βιβλίο «Ἆσμα τῶν ἀσμάτων»: «Φωνὴ τῆς τρυγόνος ἠκούσθη ἐν τῇ γῇ ἡμῶν·αἱ ἄμπελοι κυπρίζουσιν (Ἡ φωνὴ τῆς τρυγόνος ἀκούστηκε στὴ χώρα μας· τὰ ἀμπέλια ἀνθίζουν)» (Ἄσμα Ἀσμάτων, 2,12-13).
Γιατί ἔχει μιλήσει σὲ ἐμᾶς ὁ Χριστὸς καὶ μᾶς ἔχει προσφέρει τὸ θεῖο καὶ εὐαγγελικὸ Του κήρυγμα, ποὺ εἶναι σωτηρία ὁλόκληρου τοῦ κόσμου.
Σφαζόταν βέβαια τρυγόνι καὶ περιστέρι, γιὰ νὰ δηλωθεῖ πάλι σὲ μᾶς μὲ τύπους Αὐτὸς ποὺ ὑπομένει θάνατο τῆς σάρκας Του γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου.
Γιατί Αὐτὸς εἶναι ἡ καλλίφωνη τρυγόνα, Αὐτὸς εἶναι ἡ ἁγνὴ περιστερά. Ἄρα λοιπὸν ὁ Χριστὸς πρόσφερε τὸν ἑαυτό Του σὲ ἕναν καιρὸ μαζὶ μὲ τοὺς τύπους καὶ τὴν ἀλήθεια ὡς ὀσμὴ εὐωδιαστή, γιὰ νὰ μᾶς ὁδηγήσει μὲ τὸν ἑαυτό Του στὸν Θεὸ καὶ Πατέρα, καὶ ἔτσι νὰ καταργήσει τὴν ἀποστροφὴ Του πρὸς ἐμᾶς καὶ ἐξ αἰτίας τῆς παράβασης τοῦ Ἀδάμ, καὶ ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτίας ποὺ τυράννησε ὅλους ἐμᾶς καὶ ἔτσι νὰ μᾶς καταστήσει ἄξιους τῆς πατρικῆς Του φροντίδας.
Γιατί ἐμεῖς ἤμασταν ἐκεῖνοι ποὺ παλαιὰ φωνάζαμε: «Ἐπίβλεψον ἐπ᾿ ἐμὲ καὶ ἐλέησόν με (Κύριε, ρῖξε εὐσπλαχνικὸ τὸ βλέμμα Σου πρὸς ἐμένα καὶ ἐλέησέ με)» (Ψαλμ.24,16), ὅπως λέγει ὁ Ψαλμωδός, ὁ ὁποῖος ἀλλοῦ λέγει: «Ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ δικαίους (Τὰ μάτια τοῦ Κυρίου στρέφονται με εὐμένεια πρὸς τοὺς δικαίους)» (Ψαλμ. 33,16).
Γιατί ὁ Κύριος δὲν ἔχει στραμμένο τὸ βλέμμα Του σὲ ἐκείνους ποὺ εἶναι ἔνοχοι ἁμαρτιῶν, ἀλλὰ στὸν πρᾶο καὶ ἥσυχο, ποὺ τρέμει τὰ θεϊκὰ Του λόγια.
Γιατί ἔπρεπε πρῶτα νὰ καθαριστοῦμε ἐμεῖς, καὶ ἔτσι νὰ γίνουμε ἄξιοι τῆς ἐπίβλεψης τοῦ Θεοῦ· αὐτὸ βέβαια τὸ ἔχουμε κερδίσει μὲ τὸν Σωτῆρα ὅλων Χριστό, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε ἀπὸ γυναῖκα καὶ ὑποτάχθηκε στὸν νόμο.
Ὅμως πρέπει πρῶτον νὰ ἐξετάσουμε γιὰ ποιόν ἔχει γραφεῖ τὸ «περὶ τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν (γιὰ τὸν καθαρισμὸ αὐτῶν)», δεύτερον γιὰ τὸ ὅτι ὁ Ἰησοῦς παρουσιάσθηκε στὸν Κύριο καὶ τρίτον τί σημαίνει τὸ ζεῦγος τῶν τρυγόνων καὶ τὰ δύο μικρὰ περιστέρια.
Γιατί ἐὰν κανεὶς νομίσει ὅτι τὸ «περὶ τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν (γιὰ τὸν καθαρισμὸ αὐτῶν)» λέγεται γιὰ τὴν ἁγία Θεοτόκο, ἢ γιὰ τὸν μακάριο Ἰωσὴφ ἢ γιὰ τὸν Κύριο, θὰ διαπράξει ἀσέβεια.
Καθ' ὅσον οὔτε ὁ Ἰωσὴφ ἦρθε σὲ σαρκικὴ ἐπαφὴ μὲ τὴν Παρθένο, οὔτε αὐτὴ συνέλαβε μὲ σαρκικὴ συνεύρεση, ὅπως οἱ ἄλλες γυναῖκες, γιὰ νὰ τὰ προσφέρουν αὐτὰ γιὰ τὸν καθαρισμό τους, ἀλλὰ συνέλαβε χωρὶς σπέρμα καὶ γέννησε μὲ ἁγνότητα.
Γιατί ὅπου δὲν ὑπάρχει συνεύρεση γυναίκας καὶ ἄνδρα, οὔτε ὕπνος καὶ ἡδονή, οὔτε σαρκικὴ ἕνωση καὶ συνουσία, ποιά ἀνάγκη καθαρισμοῦ ὑπάρχει;
Ἀλλὰ οὔτε γιὰ τὸν Κύριο εἰπώθηκε αὐτό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀναμάρτητος καὶ πάνω ἀπὸ κάθε καθαρότητα.
«καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν νὸμῳ Κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν (ἀνέβηκαν ἀκόμη στὸν ναὸ καὶ γιὰ νὰ προσφέρουν ὡς θυσία γιὰ τὸν καθαρισμό τους ἕνα ζεῦγος τρυγόνια ἢ δύο μικρὰ περιστέρια, ὅπως ὅριζε ὁ νόμος τοῦ Κυρίου γιὰ τοὺς φτωχούς, ποὺ δὲν εἶχαν τὴ δυνατότητα νὰ προσφέρουν γιὰ θυσία ἕνα ὁλόκληρο ἀρνί)» (Λουκ. 2,24).
Πάλι κατέβαλε στοὺς φοροεισπράκτορες τὸ δίδραχμο, ἂν καὶ βέβαια δὲν ὄφειλε νὰ τὸ καταβάλει, γιὰ τὸν λόγο ὅτι ἦταν πραγματικὰ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλὰ τὸ κατέβαλε ὅταν βρέθηκε κάτω ἀπὸ τὸν νόμο. Γιατί ἔπρεπε, ναὶ ἔπρεπε, νὰ ἐκπληρώσει τὸ σχέδιο τῆς οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ, τὴν ὁποία καταδέχθηκε γιὰ ἐμᾶς.
Αὐτὸν δηλαδὴ ἀκόμα καὶ κατὰ τὴν καταβολή τοῦ δίδραχμου θὰ Τὸν βροῦμε νὰ ἀναφέρεται ὡς Σωτῆρας καὶ ἐλευθερωτής.
Γιατί τὸ δίδραχμο ἦταν εἶδος νομίσματος, ποὺ εἶχε τὴν εἰκόνα τοῦ βασιλιᾶ καὶ καταβαλόταν σύμφωνα μὲ τὸν νόμο γιὰ δύο κεφάλια.
Πρόσεχε λοιπὸν πάλι καὶ στὸ δίδραχμο ὅτι ἀποτυπώνεται ὁ Χριστός. Γιατί αὐτὸς ποὺ εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ Πατέρα, ἡ σφραγῖδα τῆς ὑπόστασης Αὐτοῦ («ὃς ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ (Αὐτὸς εἶναι προαιωνίως ὁλόλαμπρη ἀκτινοβολία τῆς ἀπείρου δόξης τοῦ Πατρός, ἀκριβέστατο καὶ ἀπαράλλακτο καὶ ἐνυπόστατο ἀποτύπωμα τοῦ Πατρός, τῆς αὐτῆς οὐσίας καὶ ἀπείρου τελειότητας)» (Ἐβρ. 1,3), το νόμισμα ἀπὸ τὸν οὐρανό, πρόσφερε τὸν ἑαυτό Του ὡς ἀντίλυτρο γιὰ τοὺς δύο λαούς, δηλαδὴ τὸν λαὸ τῶν Ἰουδαίων καὶ τὸν λαὸ τῶν ἐθνικῶν.
«καὶ αὐτὸς ἐδέξατο αὐτὸν εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ (τότε κι ὁ Συμεῶν δέχθηκε τὸ παιδὶ στὴν ἀγκαλιά του καὶ δόξασε τὸν Θεό)» (Λουκ. 2,28).
Ὁδηγοῦνταν βέβαια στὸ ἱερὸ ὁ Χριστὸς ἐνῷ ἦταν βρέφος ἀκόμα μικρὸ καὶ θήλαζε, καὶ πρόσφερε αὐτὰ ποὺ ὅριζε ὁ νόμος, ἕνα ζευγάρι τρυγόνια καὶ δύο νεογέννητα περιστέρια.
Ἡ προσφορά τους συμβόλιζε τὴ σωφροσύνη καὶ τὴν πραότητα, ἀλλὰ καὶ τὴ διαφορὰ τοῦ βίου του, ἐπειδὴ ἦταν νομοθέτης καὶ τῶν δύο, τοῦ γάμου καὶ τῆς ἀγαμίας.
Θὰ μποροῦσες ὅμως νὰ πεῖς ὅτι τὰ περιστέρια συμβόλιζαν τοὺς ἀσκητὲς καὶ πνευματικότερους, ποὺ προτίμησαν τὸν μοναχικὸ βίο, ἐνῷ τὰ τρυγόνια ἐκείνους ποὺ φροντίζουν νὰ κάνουν παιδιὰ καὶ νὰ ρυθμίζουν προνοῶντας ὀρθὰ τὰ τοῦ οἴκου τους.
Ὁ μακάριος βέβαια Συμεῶν, ποὺ ἦταν προικισμένος μὲ προφητικὸ χάρισμα, Τὸν δέχεται στὴν ἀγκαλιά του, καὶ γεμᾶτος ἀπὸ οὐράνια χαρὰ δοξάζει τὸν Θεό, λέγοντας: «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, Δέσποτα.
(Τώρα, ἀφοῦ πλέον εἶδα τὸν Λυτρωτὴ τοῦ κόσμου, ἐλευθερώνεις ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ἐπιγείου ζωῆς ἐμένα τὸν δοῦλο σου, Δέσποτα, καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο πεθαίνω σύμφωνα μὲ τὸ λόγο ποὺ μοῦ εἶπες, ὅτι δὲν θὰ πεθάνω προτοῦ νὰ δῶ τὸν Χριστό)» (Λουκ. 2,29).
Ἀπὸ ποῦ τὸν ἀπελευθερώνεις; Ἀπὸ τὸ σκάμμα τῆς ζωῆς. Γιατί ἡ ζωὴ εἶναι λύτρα καὶ δεσμωτήριο. Γιατί ἦρθε Αὐτὸς ποὺ ἐπρόκειτο νὰ φέρει εἰρήνη στὸν κόσμο, Αὐτὸς ποὺ ἑνώνει τὸν οὐρανὸ μὲ τὴ γῆ, Αὐτὸς ποὺ κάνει τὴ γῆ οὐρανὸ μὲ τὴν εὐαγγελικὴ διδασκαλία.
«Ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοὶ μου τὸ σώτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν, φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ (καὶ μὲ ἐλευθερώνεις εἰρηνικὸ καὶ χωρὶς νὰ ἀνησυχῶ πλέον γιὰ τὴ λύτρωση τοῦ Ἰσραὴλ διότι εἶδαν τὰ μάτια μου τὸν ἐνανθρωπήσαντα Υἱό Σου, ὁ Ὁποῖος θὰ φέρει τὴ σωτηρία,την οποία ἑτοίμασες γιὰ νὰ γίνει φανερὴ ἐνώπιον ὅλων τῶν λαῶν καὶ νὰ εὐεργετηθοῦν μ’ αὐτὴν ὄχι μόνο οἱ Ἰουδαῖοι ἀλλὰ καὶ οἱ ἐθνικοί.
Καὶ θὰ εἶναι ἔτσι ὁ σαρκωμένος Υἱός Σου φῶς πνευματικό, ποὺ θὰ φανερώσει καὶ θὰ ἀποκαλύψει στὰ ἔθνη τὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ τὴν ἀληθινὴ ὁδὸ τῆς σωτηρίας˙ ἀλλὰ ὁ Υἱός Σου θὰ εἶναι καὶ δόξα τοῦ λαοῦ Σου Ἰσραήλ, ἀφοῦ ἀπὸ τὸν λαὸ αὐτὸ κατάγεται ὡς ἄνθρωπος καὶ ἀφοῦ τελικὰ καὶ ὁ Ἰσραὴλ ὡς σύνολο θὰ τὸν ἐγκολπωθεῖ ὡς σωτῆρα Του)» (Λουκ.2, 29-32).
Γιατί τὸ μυστήριο τοῦ Χριστοῦ εἶχε προετοιμασθεῖ καὶ πρὶν ἀπὸ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου, ἀλλὰ φανερώθηκε κατὰ τοὺς τελευταίους χρόνους τοῦ αἰῶνα.
Καὶ ἔγινε φῶς μέσα στὸ σκοτάδι γι’ αὐτοὺς ποὺ περιπλανῶνται καὶ ἔχουν πέσει κάτω ἀπὸ διαβολικὸ χέρι.
Γιατί ἔχουν κληθεῖ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ Πατέρα γιὰ νὰ γνωρίσουν τὸν Υἱό, ὁ ὁποῖος εἶναι φῶς ἀληθινό, ἀλλὰ καὶ «δόξα τοῦ Ἰσραήλ».
Γιατί, ἂν καὶ κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς ἔγιναν ὑβριστὲς καὶ ἀπείθαρχοι, καὶ ἔχουν γεμᾶτο ἀπὸ ἀνοησία τὸ μυαλό τους, ἀλλὰ ὅμως ἔχει σωθεῖ τὸ ὑπόλειμμα καὶ ἔχει δοξαστεῖ διαμέσου τοῦ Χριστοῦ («καὶ ἐὰν γένηται ὁ λαὸς Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ κατάλειμμα αὐτῶν σωθήσεται (ἀλλὰ καὶ ἐὰν ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς αὐξηθεῖ καὶ γίνει πολυάριθμος, ὅπως ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, θὰ καταστραφεῖ, καὶ μόνον ἕνα ὑπόλοιπο ἀπὸ αὐτὸν θὰ διασωθεῖ)» (Ἠσ.10,22)· «Ἡσαΐας δὲ κράζει ὑπὲρ τοῦ Ἰσραὴλ· ἐὰν ᾖ ὁ ἀριθμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ κατάλειμμα σωθήσεται: (Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἠσαΐας κράζει σχετικῶς μὲ τὸν Ἰσραηλιτικὸ λαὸ· "ἐὰν τὸ πλῆθος τῶν ἀπογόνων τοῦ Ἰσραὴλ εἶναι σὰν τὴν ἄμμο τῆς θαλάσσης, δὲν θὰ σωθοῦν ὅλοι, ἀλλὰ θὰ σωθεῖ τὸ ἐκλεκτὸν ὑπόλοιπο τῶν καλοπροαιρέτων")» (Ρωμ. 9,27)).
Ἀρχὴ βέβαια αὐτῶν ἔγιναν οἱ θεσπέσιοι μαθητὲς τῶν ὁποίων ἡ ἀκτινοβολία τῆς λαμπρῆς δόξας φωτίζει ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη.
Δόξα βέβαια τοῦ Ἰσραὴλ καὶ μὲ ἄλλη ἔννοια εἶναι ὁ Χριστός, γιατί προῆλθε ἀπὸ αὐτοὺς κατὰ σάρκα, ἂν καὶ ἦταν προαιώνιος Θεὸς ὅλων.
«Καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Συμεὼν καὶ εἶπε πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ· ἰδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσρὰὴλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον (καὶ ὁ Συμεῶν τοὺς εὐλόγησε καὶ εἶπε στὴ Μαρία τὴ μητέρα του: "Ἰδού, Αὐτὸς εἶναι προορισμένος νὰ γίνει αἰτία πτώσεως καὶ ἀναστάσεως πολλῶν στὸν Ἰσραήλ. Ὅσοι ἀπιστήσουν σὲ Αὐτόν, θὰ πέσουν καὶ θὰ χαθοῦν.
Ὅσοι ὅμως πιστέψουν, θὰ ἀναστηθοῦν, θὰ ἐλευθερωθοῦν ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ θὰ σωθοῦν. Θὰ εἶναι μάλιστα καὶ θαῦμα, ἀφοῦ στὸ πρόσωπο Του θὰ ἐμφανίζεται ἡ ἕνωση τῶν δύο φύσεων, τῆς θείας καὶ τῆς ἀνθρώπινης.
Ἀλλὰ τὸ θαῦμα αὐτὸ θὰ ἀποτελεῖ αἰτία διαφωνίας γιὰ τοὺς ἀπίστους. Κι ἐνῷ οἱ καλοπροαίρετοι θὰ ὁδηγοῦνται μ’ αὐτὸ στὴν πίστη καὶ θὰ σώζονται, οἱ ἀνειλικρινεῖς καὶ ἐγωιστὲς θὰ ἀπιστοῦν καὶ θὰ κατακρίνονται")» (Λουκ. 2,34) {Ἐρμηνευτική ἀπόδοση Παναγιώτου Τρεμπέλα}.
Τοποθετήθηκε βέβαια ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ Πατέρα ὁ Ἐμμανουὴλ στὰ θεμέλια τῆς Σιῶν, ἐπειδὴ ἦταν λίθος ἐκλεκτός, ἀκρογωνιαῖος, βαρύτιμος.
Ἀλλὰ ἐκεῖνοι ποὺ πίστεψαν σὲ Αὐτὸν δὲν ντροπιάστηκαν, ἐνῷ οἱ ἄπιστοι καὶ ποὺ δὲν μπόρεσαν νὰ δοῦν τὸ μυστήριο ποὺ κρυβόταν σ’ Αὐτόν, ἔπεσαν καὶ συντρίφθηκαν.
Γιατί εἶπε κάπου πάλι ὁ Θεὸς καὶ Πατέρας: «Ἰδοὺ ἐγὼ ἐμβαλῶ εἰς τὰ θεμέλια Σιὼν λίθον πολυτελῆ ἐκλεκτὸν ἀκρογωνιαῖον, ἔντιμον, εἰς τὰ θεμέλια αὐτῆς, καὶ ὁ πιστεύων ἐπ᾿ αὐτῷ οὐ μὴ καταισχυνθῇ.
(Ἰδού, ἐγὼ θὰ θέσω στὰ θεμέλια τῆς πνευματικῆς Σιῶν λίθο πολυτελῆ, ἐκλεκτό, ἀκρογωνιαῖο, πολύτιμο· καὶ ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος θὰ πιστέψει καὶ θὰ στηρίξει τὴν πεποίθησή του στὸν λίθο αὐτόν, δὲν θὰ ντροπιαστεῖ)» (Ἠσ. 28,16)· καὶ «Διότι περιέχει ἐν τῇ γραφῇ· ἰδοὺ τίθημι ἐν Σιὼν λίθον ἀκρογωνιαῖον, ἐκλεκτόν, ἔντιμον, καὶ ὁ πιστεύων ἐπ᾿ αὐτῷ οὐ μὴ καταισχυνθῇ. ὑμῖν οὖν ἡ τιμὴ τοῖς πιστεύουσιν, ἀπειθοῦσι δὲ λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας καὶ λίθος προσκόμματος καὶ πέτρα σκανδάλου. οἳ προσκόπτουσι τῷ λὸγῳ ἀπειθοῦντες, εἰς ὃ καὶ ἐτέθησαν.
(Διότι περιέχεται στὴν Ἁγία Γραφὴ ἡ θεόπνευστη αὐτὴ φράση: "Ἰδού, θέτω στὴν Σιῶν ἀκρογωνιαῖο, θεμελιακὸ λίθο, ποὺ θὰ βαστάζει καὶ θὰ συγκρατεῖ στερεὰ τὸ οἰκοδόμημα τῆς Ἐκκλησίας, λίθο ἐκλεκτό, πολύτιμο, καὶ ἐκεῖνος ποὺ πιστεύει καὶ στηρίζεται ἐπάνω σὲ αὐτὸν δὲν θὰ ντροπιαστεῖ".
Γιά σας, λοιπόν, ποὺ πιστεύετε στὸν Χριστό, ἐπιφυλάσσεται αὐτὴ ἡ τιμή. Γιὰ ἐκείνους ὅμως ποὺ ἀπειθοῦν κατὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐπαναστατοῦν, ἰσχύει ὁ ἄλλος λόγος τῆς Γραφῆς: "λίθο, τὸν ὁποῖον περιφρόνησαν καὶ ἀπέρριψαν ὡς ἀκατάλληλο οἱ οἰκοδομοῦντες, αὐτὸς ἔγινε κεφαλὴ γωνίας, ἀγκωνάρι θεμελιακὸ καὶ πολύτιμο γιὰ τὴν πνευματικὴ οἰκοδομή. Ἔγινε ὅμως καὶ λίθος, ἐπάνω στὸν ὁποῖο σκοντάφτουν οἱ ἄπιστοι, καὶ πέτρα, ἀπὸ τὴν ὁποία κρημνίζονται".
Αὐτοὶ σκοντάφτουν στὸν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, ἐπειδὴ ἀπειθοῦν καὶ ἐπαναστατοῦν ἐναντίον αὐτοῦ.
Σὲ αὐτὸ δὲ τὸ σκόνταμμα καὶ τὸ ὀλέθριο κρήμνισμα, προορίστηκαν ἀπὸ τὸν Θεό, σύμφωνα μὲ τὴν πρόγνωσή Του πρὸς τιμωρία τους, γιὰ τὴν διεστραμμένη καὶ κακὴ διάθεσή τους)» (Πέτρ. Α΄,2,6-8).
Ὅμως ἀσφάλισε ὁ προφήτης τοὺς Ἰσραηλῖτες λέγοντας: «Κύριον αὐτὸν ἁγιάσατε, καὶ αὐτὸς ἔσται σου φόβος. καὶ ἐὰν ἐπ᾿ αὐτῷ πεποιθὼς ἦς, ἔσται σοὶ εἰς ἁγιασμὸν καὶ οὐχ ὡς λίθου προσκόμματι συναντήσεσθε αὐτῷ, οὐδὲ ὡς πέτρᾳ πτώματος (Σεβαστεῖτε καὶ ὑπακοῦστε τὸν ἅγιο Κύριο, τιμῆστε Αὐτὸν· καὶ μόνον ὁ φόβος, ποὺ ἐμπνέεται ἀπὸ αὐτόν, ἂς εἶναι ὁ φόβος σας. Καὶ ἐὰν ἔχεις στηριγμένη τὴν πεποίθησή σου σὲ αὐτόν, θὰ εἶσαι ὡσὰν ἀφιερωμένος σὲ αὐτόν, ἀσφαλὴς ἀπὸ κάθε κίνδυνο, καὶ δὲν θὰ συναντήσετε στὸν δρόμο τῆς ζωῆς σας τὸν Θεὸ σὰν λίθο προσκόμματος, σὰν πέτρα ἐπὶ τῆς ὁποίας θὰ προσκρούσετε καὶ θὰ πέσετε)» (Ἠσ. 8,13-14).
Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ Ἰσραηλίτικος λαὸς τὸν Ἐμμανουήλ, ποὺ εἶναι Κύριος καὶ Θεός, δὲν Τὸν τίμησε, οὔτε καὶ θέλησε νὰ στηρίξει τὶς ἐλπίδες του σ’ Αὐτόν, προσκρούοντας ἐπάνω Του σὰν σὲ λίθο, ἐξ αἰτίας τῆς ἀπιστίας του, ἔπεσε καὶ συντρίφθηκε. Πολλοὶ ὅμως σηκώθηκαν, δηλαδὴ ἐκεῖνοι ποὺ ἀποδέχθηκαν στὴν πίστη σὲ Αὐτόν.
Ἤ, καὶ ὅπως γράφει καὶ ὁ σοφότατος Παῦλος: «Ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χρὶστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν (Ἐμείς ὅμως κηρύσσουμε σὲ ὅλο τὸν κόσμο τὸν Χριστό, ποὺ ἔχει σταυρωθεῖ.
Καὶ αὐτὸς ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστὸς καὶ σωτῆρας, γιὰ μὲν τοὺς Ἰουδαίους, ποὺ περίμεναν ἔνδοξο βασιλέα τὸν Μεσσία τους, εἶναι σκάνδαλο, ἐπάνω στὸ ὁποῖο σκοντάπτουν· ὅσο γιὰ τοὺς εἰδωλολάτρες εἶναι μωρία καὶ ἀδυναμία, ἀφοῦ τάχα δὲν κατόρθωσε νὰ ἀντιπαραταχθεῖ καὶ νὰ νικήσει τοὺς ἐχθρούς Του)» (Α΄Κορ.1,23).
Καὶ πάλι: «Ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δὲ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι (Διότι τὸ περὶ σταυροῦ θεῖο κήρυγμα σὲ ἐκείνους μέν, ποὺ ἀπιστοῦν καὶ ἐπιμένουν νὰ βαδίζουν τὸν δρόμο τῆς ἀπωλείας, φαίνεται καὶ θεωρεῖται μωρία· σὲ ἐμᾶς ὅμως, ποὺ τὸ δεχτήκαμε καὶ βρισκόμαστε στὸν δρόμο τῆς σωτηρίας, εἶναι, ὅπως καὶ ἡ προσωπική μας πεῖρα βεβαιώνει, δύναμη Θεοῦ)» (Α΄ Κόρ. 1,18). Γι’ αὐτὸ ὁ Κύριος θεωρεῖται ὡς σημεῖο ἀντιλεγόμενο.
«καὶ σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψὺχὴν διελεύσεται ῥομφαία» (λόγῳ μάλιστα τῆς ἀντιλογίας αὐτῆς, ἐπειδὴ εἶσαι μητέρα Του, θὰ διαπεράσει τὴν καρδιά σου μεγάλο καὶ ὀδυνηρὸ μαχαίρι θλίψεως καὶ ὀδύνης, ὅταν θὰ Τὸν δεῖς νὰ σταυρώνεται. Κι ἔτσι ἡ πτώση καὶ ἡ ἀνάσταση πολλῶν καθὼς καὶ ἡ ἀντιλογία γύρω ἀπὸ τὸ θαῦμα αὐτὸ θὰ γίνονται γιὰ νὰ ξεσκεπαστοῦν οἱ διαλογισμοὶ καὶ οἱ διαθέσεις πολλῶν καρδιῶν ποὺ ἔμεναν ἕως τώρα ἀπόκρυφες, καὶ θὰ φανερωθοῦν μὲ τὴν ἀπόρριψη ἢ ἀποδοχὴ τοῦ Μεσσία)» (Λουκ.2,35).
Καὶ γιὰ νὰ τὰ ποῦμε συντομότερα, λέμε ὅτι «ρομφαία» ἐδῶ νοεῖται, μὲ τὴ μορφὴ μάχαιρας, ὁ πειρασμός, ἢ καὶ τὸ ἴδιο τὸ πάθος, τὸ ὁποῖο προκάλεσε ἡ παραφροσύνη τῶν Ἰουδαίων στὸν Ἐμμανουήλ. Καὶ φαίνεται βέβαια ὅτι ἔτσι τὸ ἐννοοῦσε καὶ μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια τὸ εἶπε ὁ δίκαιος Συμεῶν, γιατί ἦταν σὰν νὰ κατασφαζόταν κατὰ κάποιο τρόπο μὲ ξίφος ἡ ἁγία Παρθένος βλέποντας νὰ σταυρώνεται Ἐκεῖνος ποὺ γεννήθηκε ὡς πρὸς τὴ σάρκα ἀπὸ αὐτή.
Τέτοιο νόημα εἶχε καὶ ἐκεῖνο ποὺ λέχθηκε ἀπὸ τὸν προφήτη Ζαχαρία: «Ῥομφαία ἐξεγέρθητι ἐπὶ τὸν ποιμένα μου» (Ὀξεία τοῦ Πάθους προσβολὴ ὑψώσου πρὸς τὸν Ποιμένα τῶν προβάτων μου)» (Ζαχ.13,7-μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα), δηλαδὴ ἂς πραγματοποιηθεῖ τὸ σωτήριο πάθος τοῦ Ποιμένα Χριστοῦ καὶ ἂς ἔρθει ὁ καιρὸς τῆς ἀνάδειξης τῶν ἀγαθῶν.
«Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι πληρούμενον σοφίας, καὶ χάρις Θεοῦ ἦν ἐπ᾿ αὐτό (Τὸ παιδὶ στὸ μεταξὺ μεγάλωνε στὸ σῶμα. Καὶ ἡ θεότητα, μὲ τὴν ὁποία ἦταν ἑνωμένο, ἐνίσχυε τὶς διανοητικὲς καὶ πνευματικὲς Του δυνάμεις.
Καὶ καθὼς ἡ ἡλικία του προχωροῦσε, ἐκδήλωνε σταδιακὰ τὴ σοφία ποὺ σὲ τέλειο βαθμό Τοῦ εἶχε μεταδώσει ἐξ ἀρχῆς ἡ θεία Του φύση.
Καὶ ἦταν πάνω Του ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία τὸ ἐνίσχυε σ’ ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ τὸ φύλαγε ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, διευθύνοντας τὴν ὁμαλὴ καὶ ἀπρόσκοπτη ἀνάπτυξή Του)» (Λουκ. 2,40).
Ὅταν λέγει ὅτι «τὸ παιδὶ μεγάλωνε καὶ δυνάμωνε πνευματικά, γεμίζοντας ἀπὸ σοφία καὶ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἦταν ἐπάνω Του», αὐτὰ πρέπει νὰ δεχθοῦμε ὅτι εἰπώθηκαν ὡς πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση Του. Καὶ πρόσεχε τὸ βάθος τῆς θείας οἰκονομίας: Ὑφίσταται ἀνθρώπινη γέννηση, ἂν καὶ ὁ Λόγος ὡς Θεὸς εἶναι χωρὶς ἀρχὴ καὶ τέλος.
Αὐξάνεται σωματικὰ Αὐτὸς ποὺ ὡς Θεὸς εἶναι παντέλειος, καὶ ἔχει μέλη αὐξανόμενα Αὐτὸς ποὺ εἶναι ἀσώματος.
Γεμίζει μὲ σοφία, Αὐτὸς ποὺ εἶναι ὁλόκληρη ἡ Σοφία. Καὶ τί ἄλλο νὰ προσθέσουμε σὲ αὐτά; Πρόσεχε μέσα ἀπὸ αὐτὰ Αὐτόν, ποὺ ἐνῷ ἔχει τὴν μορφὴ τοῦ Πατέρα εἶναι ὅμοιος μὲ ἐμᾶς, τὸν Πλούσιο ποὺ βρίσκεται σὲ πτωχεία, τὸν Ὑψηλὸ ποὺ ἐμφανίζεται μὲ ταπείνωση, Αὐτὸν ποὺ ἔχει ὅλο τὸ πλήρωμα τῆς θεότητας, στὰ λόγια νὰ τὸ ἔλαβε· ἔτσι ταπείνωσε τὸν ἑαυτό του ὁ Λόγος, ἐνῷ εἶναι Θεὸς (Φιλ.2,7: «Ἀλλ᾿ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβῶν, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος (Ἀλλά κένωσε τὸν ἑαυτό του συγκαλύπτοντας καὶ κρύβοντας γιὰ κάποιο διάστημα τὴ δόξα καὶ τὸ μεγαλεῖο τῆς θεότητός του. Πῆρε μορφὴ δούλου καὶ ἔγινε ὅμοιος μὲ τοὺς ἀνθρώπους)»).
Γιατί αὐτὰ ποὺ ἔχουν γραφεῖ γι’ Αὐτόν, δείχνουν καθαρὰ τὸν τρόπο τῆς ταπείνωσης. Γιατί δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ πάθει κάτι τέτοιο στὴ φύση Του ὁ Λόγος ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα, ἀλλὰ ὅταν ἔγινε σάρκα, δηλαδὴ ἄνθρωπος σὰν ἐμᾶς, τότε γεννιέται βέβαια ἀπὸ γυναῖκα ὡς πρὸς τὴ σάρκα, καὶ λέγεται ὅτι ὑπέμεινε τὰ ἀνθρώπινα.
Γιατί ἀσφαλῶς ἦταν ἱκανὸς ὁ Λόγος, ὄντας Θεός, ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὴ μήτρα νὰ ἀνεβάσει τὴ σάρκα Του στὸ μέτρο ἑνὸς τέλειου ἄνδρα, ἀλλὰ αὐτὸ δὲ θὰ ἦταν μακριὰ ἀπὸ τερατοποιία.
Γι΄ αὐτὸ παραχώρησε καὶ τὴ σάρκα Του νὰ ἀκολουθήσει τὶς ἀνθρώπινες συνήθειες καὶ τοὺς νόμους. Ἔτσι θὰ μποροῦσε νὰ λέγεται ὅτι προοδεύει στὴ σοφία, ὄχι δεχόμενος πρόσθετη σοφία, κατὰ τὸ ὅτι εἶναι Θεὸς αὐτὸς ποὺ εἶναι παντέλειος σὲ ὅλα καὶ δὲν ἔχει καθόλου ἀνάγκη ἀπὸ τὰ θεοπρεπῆ ἀξιώματα, ἀλλὰ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, μαζὶ μὲ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ σώματος ἐπεξέτεινε σιγά – σιγὰ σ’ αὐτὸ καὶ τὴν ἐκδήλωση τῆς σοφίας Του.
Μὲ τὴν ἡλικία βέβαια αὐξάνεται τὸ σῶμα, ἐνῷ μὲ τὴ σοφία προοδεύει ἡ ψυχή.
Γιατί ἡ θεότητα δὲν ἐπιδέχεται καμία ἐπιπλέον πρόοδο, ἀφοῦ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι τέλειος σὲ ὅλα.
Δικαιολογημένα βέβαια συνέδεσε μαζὶ μὲ τὴν αὔξηση τῆς ἡλικίας, καὶ τὴν προοδευτικὴ αὔξηση τῆς σοφίας· γιατί ἡ θεία φύση, ἀνάλογα μὲ τὸ μέτρο τῆς ἡλικίας τοῦ σώματος, ἀποκάλυπτε καὶ τὴ σοφία της.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
ἐπιμέλεια: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Ἐπιμέλεια πολυτονισμοῦ: Ἄκτιστον
ἐπιμέλεια: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Ἐπιμέλεια πολυτονισμοῦ: Ἄκτιστον
ΠΗΓΕΣ:
• Ἁγίου Κυρίλλου, ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματικὴ εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιον, Πανεπιστήμιο Αἰγαίου, ἐρευνητικὸ ἔργο «Οἱ δρόμοι τῆς πίστης: Ψηφιακὴ Πατρολογία»
(https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/09/commentarii-in-lucam .pdf,
σελ. 7-12)
• Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας Ἅπαντα τὰ ἔργα, πατερικὲς ἐκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμᾶς», ἐκδ. οἶκος «Τὸ Βυζάντιον»,Θεσσαλονίκη 2005, «Ὑπόμνημα εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν Α΄», σελ. 187- 203.
• Παν. Τρεμπέλα, Ἡ Καινὴ Διαθήκη μετὰ συντόμου ἑρμηνείας, ἐκδ. Ὁ Σωτήρ, Ἀθήνα 1997
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia Diathikh/Biblia/Palaia Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh Diathikh/Biblia/Kainh Diathikh.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου