Ἑτοιμάζου Βηθλεέμ, ἤνοικται πᾶσιν ἡ Ἐδέμ. Λάμπρου Σκόντζου

«Ἑτοιμάζου Βηθλεέμ, ἤνοικται πᾶσιν ἡ Ἐδέμ»

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητοῦ

Ἡ ἐνανθρώπιση τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ κορυφαῖο γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας. Εἶναι ἡ δεύτερη ἐπέμβαση τοῦ θείου Δημιουργοῦ στὴν κτιστὴ δημιουργία. Ἡ σάρκωση τοῦ Λόγου ἔγινε γιὰ τὴν ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου, τὴν χριστοποίησή του καὶ ἐν τέλει τὴν θεοποίησή του.
Ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν κόσμο «καλὸν λίαν» (Γέν.1,31), μὲ προεξάρχοντα τὸν ἄνθρωπο, ὡς τὴν κορωνίδα καὶ τὸ ἐπιστέγασμα τῶν κτισμάτων Του.
Ἡ θεία δημιουργία, σύμφωνα μὲ τοῦ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, δὲν εἶναι ἀποτέλεσμα ἀνάγκης ἀπὸ μέρους τοῦ ἀπόλυτα ἀπαθοῦς Θεοῦ, ἀλλὰ γιὰ νὰ μοιραστεῖ τὴ δική Του μακαριότητα μὲ ἄλλα ὄντα καὶ κυρίως τὶς ἄϋλες ἀγγελικὲς δυνάμεις καὶ τὸν ἄνθρωπο.
Ὁ κτιστὸς κόσμος εἶναι ἡ ὑπέρτατη ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.
Ἰδιαιτέρως ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ ἀποδέκτης τῆς Θείας ἀγάπης, διότι αὐτὸς μόνος χαρακτηρίζεται ὡς υἱός Του, ἔχοντας τὴν υἱοθεσία Του, καὶ γι’ αὐτὸ ὑπῆρξε καρπὸς ξεχωριστοῦ τρόπου δημιουργίας, σὲ σχέση μὲ τὰ ἄλλα δημιουργήματα.
Τόσο οἱ ἀγγελικὲς δυνάμεις, ὅσο καὶ ὁ ἄνθρωπος, πλάστηκαν ἐλεύθερα ὄντα, δηλαδὴ πρόσωπα, οἱ ὁποῖοι, ὄχι μόνον ἦταν συγκεφαλαίωναν τὴν ἄλογη καὶ ἀπρόσωπη κτίση, ἀλλὰ καλοῦνταν νὰ τὴν «λογοποιήσουν» καὶ νὰ τὴν «προσωποποιήσουν».
Ὅμως ἡ ἐλεύθερη ἐπιλογή τους νὰ γίνουν φορεῖς τοῦ κακοῦ καὶ ἀρνητὲς τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ ἐπέσουν, ἔφεραν τρομερὴ ἀναστάτωση στὸν κτιστὸ κόσμο καὶ ἀνέστειλαν τὴν προοπτικὴ τῆς θεοποιήσεώς του.
Ἡ ἀνταρσία τοῦ Ἑωσφόρου καὶ τῶν ἀγγέλων του, καὶ ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου, ὑπέταξε ὄχι μόνο τοὺς ἰδίους στὴ φθορά, ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρη τὴν πλάση, ἡ ὁποία «συστενάζει καὶ συνωδίνει» (Ρώμ.8,22).
Οἱ ἄνθρωποι «πάντες γὰρ ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Ρώμ.3,23), ποὺ σημαίνει ὅτι τὸ φρικτὸ καὶ μοιραῖο γεγονὸς τῆς πτώσεως ἀπομάκρυνε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ Θεὸ καὶ τοῦ στέρησε τὴν ὑπέρτατη δωρεὰ τῆς κοινωνίας μαζί Του.
Στερημένος τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ ὁ πτωτικὸς ἄνθρωπος περιέπεσε στὴν κατάσταση τῆς ἔσχατης δυστυχίας καὶ κακοδαιμονίας, διότι ἡ εὐτυχία καὶ ἡ πηγὴ τῶν ἀγαθῶν εἶναι μόνον ὁ «Πατὴρ τῶν φώτων» (Ἴακ.1,16). Ἀντίθετα ἡ πηγὴ τῆς δυστυχίας, τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου εἶναι ὁ διάβολος καὶ ἡ ἁμαρτία.
Παρὰ τὴν ἀνταρσία τοῦ πλάσματός Του ὁ Θεὸς δὲν ἄφησε τὸ ἀγαπημένο Τοῦ πλάσμα. Ποιός θὰ μποροῦσε νὰ τὸ σώσει; Ἀσφαλῶς Αὐτὸς ποὺ τὸ εἶχε δημιουργήσει, ὁ Λόγος Του, διὰ τοῦ Ὁποίου «πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χὼρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν» (Ἰωάν.1,3).
Ἡ προαιώνια Θεία Βουλὴ εἶχε ἀποφασίσει νὰ ἐπιτελέσει τὴ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ κόσμου ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ.
«Ἰδών ὁ Κτίστης ὀλλύμενον, τόν ἄνθρωπον χερσίν ὃν ἐποίησε, κλίνας οὐρανούς κατέρχεται· τοῦτον δέ ἐκ Πάρθένου, θείας ἁγνῆς, ὅλον οὐσιοῦται, ἀληθείᾳ σαρκωθείς· ὅτι δέδόξασται», τονίζει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τῶν Χριστουγέννων.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε πὼς «ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἀρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῶ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβῶν, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Φιλιπ.2,6-8).
Ὕστερα ἀπὸ προετοιμασία πολλῶν αἰώνων «ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου» καὶ «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον ἵνα τους ὑπὸ νόμον ἐξαγοράση, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν.  ὥστε οὐκέτι εἰ δοῦλος, ἀλλ’ υἱὸς καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ» (Γάλ.4,4-7).
Ὁ προαιώνιος Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ «σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάρητος καὶ ἀληθείας» (Ἰωάν.1,14).
Ὁ ἄπειρος Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος προκειμένου νὰ λυτρώσει τὸν ἄνθρωπο «ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ». Γιὰ νὰ εἶναι «ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἕν καὶ τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας, τὴν ἔχθραν, ἐν τῇ σαρκὶ αὐτοῦ τὸν νόμον τῶν ἐντολῶν ἐν δόγμασι καταργήσας, ἵνα τους δύο κτίση ἐν εὐατὼ εἰς ἕνα καινὸν ἄνθρωπον ποιῶν εἰρήνην, καὶ ἀποκταλλάξη τοὺς ἀμφοτέρους ἐν ἑνὶ σώματι τῷ Θεῷ διὰ τοῦ σταυροῦ, ἀποκτείνας τὴν ἔχθραν ἐν αὐτῷ» (Ἐφ.2.13-16).
Στὸ θεανδρικὸ πρόσωπο τοῦ σαρκωμένου Λόγου ἔγινε ἡ καταλλαγὴ μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου καὶ ἡ ἄρση τῶν ὀλέθριων συνεπειῶν τῆς πτώσεως.
Ἡ πρόσληψη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἀπὸ τὸν Λόγο ἀποτελεῖ τον μόνο δυνατὸ τρόπο τῆς σωτηρίας μας, διότι αὐτὴ ἀναδημιουργήθηκε στὸ θεναδρικὸ πρόσωπό Του.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς τονίζει σχετικὰ πὼς ὁ Ἐνανθωπήσας Λόγος τοῦ Θεοῦ «Μεταλαμβάνει τοῦ χείρονος, τῆς ἡμετέρας φύσεως, ἵνα δι’ ἑαυτοῦ καὶ ἐν ἑαυτῷ ἀνακαινίση μὲν τὸ κατ’ εἰκόνα, καὶ καθ’ ὁμοίωσιν, διδάξη δὲ καὶ ἡμᾶς τὴν ἐνάρετον πολιτείαν, ταύτην δι’ ἑαυτοῦ ποιήσας ἡμῖν εὐεπίβατον, καὶ τὴ τῆς ζωῆς κοινωνία ἐλευθερώση τῆς φθορᾶς, ἀπαρχὴ γενόμενος τῆς ἡμῶν ἀναστάσεως, καὶ τὸ συντριβὲν καὶ ἀχρειωθὲν σκεῦος ἀνακαινίση, ἵνα τῆς τυραννίδος τοῦ διαβόλου λυτρώσηται, πρὸς θεογνωσίαν ἡμᾶς καλέσαι, καὶ νευρώση, καὶ παιδεύση δι’ ὑπομονῆς καὶ ταπεινώσεως καταπαλαίειν τὸν τύραννον» (Ἔκδ. Ὄρθ. Πίστεως 4,4.P.G.94,1108C).
Ἐπίσης ὁ Μ. Ἀθανάσιος τόνισε πὼς «Αὐτὸς ἐστι Θεὸς σαρκοφόρος καὶ ἡμεῖς ἄνθρωποι πνευματοφόροι.  
Αὐτὸς ὁ ἀληθινὸς καὶ φύσει Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοὺς πάντας φορεῖ, ἵνα οἱ πάντες τὸν ἕνα φορέσωμεν Θεὸν» (ΒΕΠΕΣ 33,226).
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης τόνισε πὼς «Νῦν ὁ ἐπουράνιος καὶ ἡμῖν ἐπουρανίους ἐποίησεν» (Γρήγ. Νύσσης, P.G.46,681D).
Τέλος ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τονίζει πὼς «Τό μέν, καταβῆναι δεῖ Θὲόν πρός ἡμᾶς, τό δέ, ἡμᾶς ἀναβῆναι, καί οὕτω γενέσθαι κοινωνίαν Θεοῦ πρός ἀνθρώπους, τῆς ἀξίας συγκιρναμένης. ῞Ἕως δ᾿ ἂν ἑκάτερον ἐπί τῆς ἰδίας μένῃ, τό μέν, περιωπῆς, τό δέ, ταπεινώσεως, ἄμικτος ἡ ἀγαθότης καί τό φιλάνθρωπον ἀκοινώνητον» (Λόγ. εἰς τήν Πεντηκοστήν).

Ἔχουμε λοιπὸν μαζί μας τὸν Ἐμμανουὴλ «ὃ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός» (Μάτθ.2,23), ποὺ σημαίνει πὼς ἀπὸ τὴν ἁγία καὶ εὐλογημένη ἡμέρα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ ὁ Θεὸς εἶναι μαζὶ μᾶς «πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ.28,20), προσφέροντας τὴν ὑπέρτατη δωρεὰ τῆς ἀπολυτρώσεως σὲ ὅσους τὴν ἀποζητοῦν μὲ ταπείνωση καὶ εἰλικρίνεια.
Τὰ ἐρεβώδη σκότη τῆς προχριστιανικῆς ἐφιαλτικῆς περιόδου τα διάλυσε ὁ νοητὸς Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, ὁ ὁποῖος εἶναι «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον» (Ἰωάν.1,9).
Ὁ ἀντίδικος διάβολος νικήθηκε κατὰ κράτος καὶ τὸ ἔργο του συντρίφτηκε.
Κατὰ συνέπεια δὲ δικαιολογεῖται στοὺς πιστοὺς κανενὸς εἴδους κατήφεια καὶ ἀπαισιοδοξία, διότι μᾶς χαρίστηκε καὶ πάλι ἡ Ἐδέμ, τὴν ὁποία εἴχαμε ἀπολέσει.
Τώρα ἔχουμε ἀνάμεσά μας «Παιδίον νέον τὸν προαιώνων Θεόν», τὸ Ὁποῖο μᾶς ἀνέσυρε ἀπὸ τὴν ἄβυσσο τῆς ἀπώλειας καὶ μᾶς προορίζει νὰ γίνουμε κατὰ χάριν θεοί, σύνθρονοι τῆς ἀρρήτου μεγαλειότητας Του! Δόξα σ’ Αὐτόν!