Ο ΓΕΡΩΝ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
(1901-1966) (+23 Δεκεμβρίου)
(1901-1966) (+23 Δεκεμβρίου)
Ο αοίδιμος π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος είχε γεννηθεί στο χωριό Μαθία (Δράγκα) Πυλίας του νομού Μεσσηνίας. Στην Καλαμάτα, οπού μεταφέρθηκαν οι γονείς του, τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο. Από μαθητής γνωρίστηκε με τον ασκητή Ηλία Παναγουλάκη, ο όποιος εφάρμοζε στον εαυτό του αλλά και στους μαθητές του αυστηρή ασκητική ζωή. Συχνά επισκεπτόταν το ασκητήριο Παναγουλάκη και παρακολουθούσε το κήρυγμα του. Εκεί σύχναζαν και άλλοι νέοι, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο μετέπειτα γνωστός Ιεραπόστολος στην Αφρική π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος.
Τον Ιούλιο του 1924 εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Βελανιδιάς Καλαμάτας και πήρε το όνομα Ιωήλ. Δύο μήνες αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Μεσσηνίας Μελέτιο Σακελλαρόπουλο.
Στο μεταξύ πήρε το πτυχίο της Θεολογικής Σχολής Αθηνών και διορίστηκε καθηγητής, αφού προηγουμένως είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία
Επί 15 χρόνια δίδαξε σε σχολεία της Καλαμάτας, της Μεθώνης, της Αρτεμισίας αλλά και στην Καβάλα Όμως ή αυστηρή νηστεία, η σκληρή ασκητική ζωή, οι αγρυπνίες, η έντονη δραστηριότητα έφθειραν την υγεία του. Γι` αυτό και παραιτήθηκε από την Εκπαίδευση. Αφού υπηρέτησε για ένα χρονικό διάστημα ως εφημέριος και ιεροκήρυκας στον ναό του Αγίου Νικολάου Πευκακίων στην Αθήνα, επέστρεψε στην Καλαμάτα, για να μείνει μέχρι τα τέλη της ζωής του.
Ασκητικός και αφιλοχρήματος, ποτέ δεν τον τράβηξαν τα υλικά αγαθά. Η μοναχική αρετή της ακτημοσύνης ήταν νόμος απαράβατος για τον π. Ιωήλ. Από τα λίγα χρήματα πού έπαιρνε με τη μικρή σύνταξη του, κρατούσε ελάχιστα για το λιτό βίο του και τα υπόλοιπα τα μοίραζε στους ενδεείς η τα
χρησιμοποιούσε για την εκτύπωση των βιβλίων του.
Παρά το γεγονός ότι υπήρξε η πρώτη ιερατική προσωπικότητα στη Μητρόπολη της Μεσσηνίας, με πανελλήνια φήμη, εν τούτοις παρέμεινε ταπεινός, μακριά από θορύβους και διαφημίσεις. Ποτέ δεν επεδίωξε να καταλάβει επισκοπική έδρα Έλεγε ότι η Εκκλησία δεν έχει ανάγκη μόνο από στρατηγούς αλλά και από κατώτερους αξιωματικούς. Η εξαντλητική εργασία του ως ιεροκήρυκα και του ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥ, η καθημερινή μελέτη και συγγραφή μαζί με την αυστηρή ασκητική ζωή, κλόνισαν την ήδη κλονισμένη υγεία του. Προσβλήθηκε σοβαρά από πνευμονικό οίδημα και έμφραγμα μυοκαρδίου.
Παρά την κρίσιμη κατάσταση του ο π. Ιωήλ ήταν ήρεμος και συνεχώς ψέλλιζε: "Δόξα σοι ο Θεός, δόξα σοι ο Θεός". Το πρωί της 23ης Δεκεμβρίου του 1966, αφού διάβασε μόνος του τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως και κοινώνησε των Άχραντων Μυστηρίων, ειρηνικός, γαλήνιος παρέδωσε το πνεύμα του στα χέρια του Κυρίου, του οποίου πιστός και αφοσιωμένος λειτουργός υπήρξε σ όλη του τη ζωή. Η κηδεία του έγινε την άλλη ημέρα, παραμονή των Χριστουγέννων, με κάθε επισημότητα, χοροστατούντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, με τη συμμετοχή πολλών κληρικών και πλήθους πιστών.Με πόνο ψυχής, με δάκρυα στα μάτια, ο ορθόδοξος λαός της Καλαμάτας συνόδεψε στην τελευταία του κατοικία και αποχαιρέτισε τον πνευματικό του πατέρα Το σεπτό σκήνωμα του αναπαύεται κοντά στον Ιερό Ναό του Ησυχαστηρίου "ο προφήτης Ιωήλ", πού ίδρυσε στην Καλαμάτα, προσδοκώντας, όπως γράφεται στον τάφο του, Ανάστασιν νεκρών.
ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
Ο αείμνηστος π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος ήταν άνθρωπος με πλατιά μόρφωση, θεολογική, φιλοσοφική, εγκυκλοπαιδική. Και κριτικό μυαλό. Άριστος απολογητής των δογματικών αληθειών και της παραδόσεως της Ορθόδοξου Πίστεως, δόκιμος ερμηνευτής, συγγραφέας γόνιμος και αρκετά παραγωγικός, αναδείχθηκε ένας από τους πολυγραφότερους Έλληνες κληρικούς. Συνολικά τα βιβλία του υπερβαίνουν τα 40.Στη συγγραφική του εργασία τον είχε βοηθήσει πολύ και η γλωσσομάθεια του. Μόνος του, με τη μελέτη, είχε μάθει καλά τη γερμανική και τη γαλλική, καθώς και την αγγλική, την εβραϊκή και τη λατινική.
Ένα μεγάλο μέρος στο συγγραφικό του έργο κατέχουν τα απολογητικά θέματα, όπως: 1) "Χριστιανισμός - Λογική" (σε δύο τόμους), 2) "Υπάρχει ψυχή;" (Φυσιολογία - Ψυχολογία - Ψυχανάλυσης), 3) "Ό άνθρωπος κατάγεται από τον πίθηκο;" (Βιολογία - Παλαιοντολογία -Ψυχολογία), 4) "Ό Χριστός εις τον "Άδη" (υπάρχει κόλασης;), 5) "Το πρόβλημα τον Ιούδα", και αλλα.
Αλλά και ο αντιαιρετικός αγώνας τον είχε απασχολήσει, θεωρητικά και πρακτικά Τα βιβλία του "Διάλογος ορθοδόξου και ευαγγελικού", καθώς και "Διάλογος ορθοδόξου και χιλιοστών", είναι δείγματα δογματικής κατάρτισης και διαλεκτικής δεινότητας. Μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο είναι το ερμηνευτικό του έργο. Ερμήνευσε τα τέσσερα Ευαγγέλια, τις Πράξεις των Αποστόλων και την Αποκάλυψη. Εκείνο όμως πού τον επέβαλε στη συνείδηση του εκκλησιαστικού πληρώματος ήταν ο ερμηνευτικός υπομνηματισμός πού έκανε και στα 49 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.
Οι 26 τόμοι με τις επτά χιλιάδες σελίδες είναι ένας καταπληκτικός άθλος.
Για το έργο του αυτό δέχτηκε τα συγχαρητήρια και τις ευλογίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. O Αρχιμανδρίτης π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος ήταν ένας αληθινός πνευματικός οδηγός. Ήξερε να πλησιάζει τον καθένα και να διαλέγεται με τον διανοούμενο το ίδιο άνετα και φυσικά, όπως και με την απλή γυναίκα του λαού. Ως λειτουργός ήταν άριστος, με την υποδειγματική θεία Λειτουργία πού τελούσε και την τάξη και την ευπρέπεια πού επέβαλλε. Μεγάλο σε έκταση και σημαντικό σε πνευματικό βάθος ήταν το εξομολογητικό του έργο. Το κήρυγμα του απλό, ζωντανό, χωρίς πομπώδεις εκφράσεις, με παραδείγματα από τη ζωή, χριστοκεντρικό και αγιογραφικό, οικοδομούσε την ψυχή και την στήριζε πνευματικά. Γενικά, o μακαριστός Γέροντας π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος δεν ήταν μόνο ένας διακεκριμένος θεολόγος και φωτισμένος κληρικός, αλλά και μια ζωντανή πνευματική προσωπικότητα Μια αναγεννημένη ψυχή και μια μεγάλη καρδιά. Ένας Ορθόδοξος μαχητής πού αγωνιζόταν πάνοπλος στην πρώτη γραμμή της Εκκλησίας. Παράδειγμα ολοκληρωμένου ανθρώπου και κληρικού.
Να έχουμε την ευχή του.
ΔΙΑΛΟΓΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ
Τ0Υ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ –ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π.ΠΟΥΡΝΑΡΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟΝ: ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ (Μέρος Α΄)
Για να διαβάσετε όσα έχουν δημοσιευτεί πατήστε: Συζήτηση Ευαγγελικών Ορθοδόξων
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ
Τ0Υ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ –ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π.ΠΟΥΡΝΑΡΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟΝ: ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ (Μέρος Α΄)
Για να διαβάσετε όσα έχουν δημοσιευτεί πατήστε: Συζήτηση Ευαγγελικών Ορθοδόξων
Ὀρθόδοξος: Κύριε...ὡς πηγήν τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ τί δέχεσθε;
Εὐαγγελικός: Μόνο τήν Ἁγίαν Γραφήν ἤτοι τήν Παλαιάν καί Καινήν Διαθήκην, τόν γραπτόν λόγον τοῦ Θεοῦ.
Ὀρθόδοξος: ἀπορρίπτετε τήν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας;
Εὐαγγελικός: Βεβαίως, διότι ὁ Κύριος ρητῶς ὁμιλεῖ ἐναντίον αὐτῆς λέγων: «μάτην σέβονταί με διδάσκοντες διδασκαλίας και ἐντάλματα ἀνθρώπων»Ματθ. 15,9.
Ὀρθόδοξος: Γνωρίζεται ποιά εἶναι τά ἐντάλματα αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων; ......
Εὐαγγελικός: Πᾶσα παράδοσις, ἡ ὁποία εἶναι ἐκτός τοῦ Γραπτοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τῆς Ἁγ. Γραφῆς.
Ὀρθοδόξος: Νομίζω ὄχι. Ὁ Κύριος δύο στίχους προηγουμένως ὁρίζει τήν παράδοσιν ταύτην λέγων τά ἑξῆς: «ἠκυρώσατε τήν ἐντολήν τοῦ, Θεοῦ διά τήν Παράδοσιν ὑμῶν» Ματθ. 15,7. Ἐξ αὐτοῦ φαίνεται, ὅτι ἐκείνη ἡ Παράδοσις εἶναι «ἐντάλματα ἀνθρώπων» καί πρέπει νά ἀπορρίπτεται, ἡ ὁποία «ἀκυροῖ» ἤτοι ἀντιτίθεται ῥητῶς εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν.
Εὐαγγελικός: Παράδοσιν ἡ ὁποία συμφωνεῖ μέ τήν Ἁγίαν Γραφήν, δέχομαι καί ἐγώ. Ἀπορρίπτω παράδοσιν ἡ ὁποία δέν συμφωνεῖ μέ τήν Ἁγίαν Γραφή.
Ὀρθόξοδος: Ὁ Κύριος ὄμως ὄταν λέγῃ «ἠκυρώσατε» Ματθ.15, 9 «τήν ἐντολήν τοῦ Θεοῦ» ὁρίζει Παράδοσιν ἀπορριπτέαν ὄχι ἐκείνην ἡ ὁποία δέν συμφωνεῖ μέ τήν Ἁγία Γραφήν ἀλλά ἐκείνην ἡ ὁποία διαφωνεῖ, ἐκείνη ἡ ὁποία ἀντιτίθεται ῥητῶς εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν.
Εὐαγγελικός: Τό ἴδιον λέγω καί ἐγώ.
Ὀρθόδοξος: Ὄχι. Ἡ διαφορά τῶν ἐννοιῶν εἶναι λεπτότατη τό δέ βάθος πολύ σοβαρόν. Καί ἰδού. Ὁ Κύριος ἀπορρίπτει πᾶσαν Παράδοσιν ἡ ὁποία «ἀκυροῖ» ἀντιτίθεται ῥητῶς εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν. Σεῖς λέγετε ὅτι δέχεσθε πᾶσα Παράδοσιν, ἡ ὁποία συμφωνεῖ μέ τήν Ἁγίαν Γραφήν. Ἑπομένως πᾶσα Παράδοσις ἡ ὀποία δέν ἐμφαίνεται ῥητῶς ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ ἀλλά ὑπεμφαίνεται ἤ καί σιωπᾶται ὑπ’ αὐτῆς ἀπορρίπτεται ὑφ’ ὑμῶν. Κατά συνέπειαν ἀπορρίπτετε Παράδοσιν τήν ὁποίαν ὁ Κύριος δέν ἀπορρίπτει διά τοῦ Ματθ. 15,9.
Εὐαγγελικός: Οὔτω σκεπτόμενοι σεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι θεωρεῖτε τήν Παράδοσιν δευτέραν Ἁγίαν Γραφήν, συνέχειαν καί ἐπέκτασιν τῆς Γραφῆς.
Ὀθρθόδοξος: Βεβαίως.
Εὐαγγελικός: Πῶς θά ἀποδείξητε τοῦτο βάσει τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τήν ὁποίαν ἐθέσαμε ὡς κοινόν ἔδαφος συζητήσεως;
Ὀρθόδοξος: Ἔχω πέντε λόγους βάσει τῆς Ἁγίας Γραφῆς, οἱ ὁποῖοι ἀποδεικνύουσι, ὄτι ἡ ἱερά Παράδοσις εἶναι Δευτέρα Ἁγία Γραφή, διότι εἶναι ἰσόκυρος πρός αὐτήν.
Εὐαγγελικός: Ἀκούω τόν πρῶτον λόγον σας.
Ὀρθόδοξος: Ἀκούσατε: Ὁ Κύριος εἰς, τό Ματθ. 28,20 λέγει τά ἑξῆς εἰς τούς ἀποστόλους Του: «μεθ’ ὑμῶν εἰμί πᾶσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντέλειας τοῦ αἰῶνος». Ὁ Κύριος δημλώνει ἐνταῦθα, ὅτι θά εἶναι μαζί μέ τούς Ἀποσόλους Του μέχρις νά καταστραφῇ ὁ κόσμος. Ἀφοῦ ὁμιλεῖ ὁ Κύριος περί καταστροφῆς τοῦ κόσμου, ἀναφέρεται εἰς τήν ἐν τῇ γῇ συμπαράστασίν Του καί οὐχί τήν ἐν οὐρανοῖς. Οἱ Ἀπόστολοι ὅμως ἀργά ἤ γρήγορα θά ἀπέθνησκον. Μετά ποίων θά ἦτο ὁ Κύριος μετά τόν θανατόν των μέχρι τῆς «συντέλειας τοῦ αἰῶνος»τῆς καταστροφῆς τοῦ κόσμου τοῦτου; Ἀσφαλῶς μετά τῶν διαδόχων αὐτῶν. Καί σᾶς ἐρωτῶ, κύριε, ποῖοι εἶναι οἱ πραγματικοί διάδοχοι τῶν ἀποστόλων σεῖς οἰ Εὐαγγελιστές ἤ ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι;
Εὐαγγελικός: Ἡμεῖς οἱ Εὐαγγελικοί, διότι ἡμεῖς ἔχομεν τήν ἀλήθειαν.
Ὁρθόδοξος: Ὄχι, δέν ἔχετε σεῖς τήν ἀλήθειαν, διότι δέν ἔχετε τήν Ἀποστολικήν διαδοχήν τήν ὁποίαν ὑπεσχέθη ὁ Κύριος εἰς τούς Ἀποστόλους Του.
Εὐαγγελικός: Πῶς θά μᾶς τό ἀποδείξητε αὐτό;
Ὀρθόδοξος: Ἁπλούστατα : Ἐκ τῆς ἱστορίας εἶναι γνωστόν, ὅτι ἐσεῖς οἰ Εὐαγγελικοί ἀνεφάνητε ἐπί τῆς ἐποχῆς τοῦ Λουθήρου τό 1500 περίπου μ.Χ. Ἑπομένως ἐπί 1500 χρόνων δέν ὑπήρχετε. Ὁ Κύριος ὅμως δέν εἶπε «μεθ’ ὑμῶν ἔσομαι ἀπό τοῦ 1500 μ.χ. καί ἔπειτα», ἀλλά «μεθ’ ὑμῶν εἰμί πάσας τά ἡμέρας μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος». Θέτει τό ρῆμα εἰμί εἰς ἐνεστῶτα χρόνον καί οὐχί εἰς μέλλοντα «ἔσομαι» καί τονίζει «πάσας τάς ἡμέρας» διότι θέλει προφανῶς νά δηλώσῃ ὅτι ἡ Ἀποστολική διαδοχή ἤρχισε εὐθύς ἀμέσως ἀπό τήν Ἀποστολικήν ἐποχήν καί οὐχί βραδύτερον καί εἶναι ἐν συνεχείᾳ «πάσας τάς ἡμέρας» ἄνευ διακοπῆς. Ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι ἔχομεν τοιαύτην Ἀποστολικήν διαδοχήν, διότι ἐκεῖνα τά ὁποῖα πιστεύομεν, ἄρχονται -ὅπως θά ἀποδείξωμεν διά τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως- ἀπό τῆς Ἀποστολικῆς ἐποχῆς. Ἐκεῖνα τά ὁποῖα ὅμως σεῖς πιστεύετε, δέν ἔχουν Ἀποστολικήν διαδοχή, διότι ἀνεφάνητε, ὄπως εἴπαμεν, τό 1500 μ.χ. Ἐπομένως ἡμεῖς ἔχομεν τήν Ἀποστολικήν διαδοχήν, διότι ἡμεῖς ἔχομεν τήν ἀλήθειαν. Τότε θά εἴχετε σεῖς τήν ἀλήθειαν καί τήν Ἀποστολικήν διαδοχήν, ἐάν ὑποθέσωμεν, ὄτι ὁ Κύριος ἐπλανήθη κατά 1500 χρόνια θέσεις τήν Ἀποστολικήν διαδοχήν ἀπό τούς ἀποστόλους καί ὄχι ἀπό τοῦ 1500 ὄτε ἀνεφάνητε σεῖς, ὅπερ ἀσεβέστατον!
Εὐαγγελικός: Καί ἡμεῖς δεχόμεθα τήν Ἀποστολικήν διαδοχήν ἀρχομένην ἀπό τούς ἀποστόλους, ἀλλά δέν περιορίζομεν τήν πραγματικήν ἐκκλησίαν εἰς τήν Ὀρθόδοξον, τήν Καθολικήν, Διαμαρυρομένην. Ἡ ἐκκλησία δι’ ἡμᾶς εἶναι ἀόρατος καί περιλαμβάνει ὅλους τούς ἁγίους Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν ἀπό τῆς ἐποχῆς τῶν Ἀποστόλων μέχρι τέλους τῶν αἰώνων εἴτε ἀνήκουν εἰς τήν Α ἤ Β ὁρατήν ἐκκλησίαν.
Ὀρθόδοξος: Ξεφύγατε ἀπό τό θέμα μας. Παρεμβάλλετε τήν ἔννοιαν τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῷ ἡμεῖς ὁμιλοῦμεν περί Ἱερᾶς Παραδόσεως. Περί Ἐκκλησίας θά ὁμιλήσωμεν εἰς ἄλλην συζήτησιν. Τώρα δέν πρέπει νά ἐξερχώμεθα τοῦ θέματός μας. Εἰς ἄλλην συζήτησιν θά ὁμιλήσωμεν καί περί Ἐκκλησίας, ἄν αὔτη εἶναι μόνον ἀόρατος, ἀποτελεῖται μόνον ἀπό ἁγίους κ.λ.π. Τώρα εἰς τό θέμα μας. Ὁ λόγος μας εἶναι περί Ἱερᾶς Παραδόσεως.
Εὐαγγελικός: Θά ἤθελα νά μοῦ κάμετε τήν διάκρισιν Ἱερᾶς Παραδόσεως καί Ἐκκλησίας, ὤστε νά πεισθῶ, ὄτι αὐτά εἶναι δύο διάφορα πράγματα καί ἔχουν ἀνάγκην ἰδιαιτέρας ἕκαστον ἐξετάσεως.
Ὀρθόδοξος: Ἱερά Παράδοσις καί Ἐκκλησία δέν εἶναι δύο διάφορα πράγματα, ἀλλά δύο διάφοροι ὄψεις, ἔννοιαι ἑνός καί τοῦ αὐτοῦ πράγματος. Ὅπως ἕνας φακός εἶναι ἀμφίκυρτος ἀπό τήν μίαν ὄψιν, ἀμφίκοιλος ἀπό τήν ἄλλην εἶναι ὅμως ὁ ἴδιος φακός τό ἴδιο πρᾶγμα, οὕτω συμβαίνει καί εἰς τήν Ἱεράν Παράδοσιν καί τήν Ἐκκλησίαν.
Εὐαγγελικός: Ποῖοι εἶναι οἱ δύο διάφοροι αὖται ὄψεις τοῦ αὐτοῦ πράγματος;
Ὀρθόδοξος: Ἱερά Παράδοσις εἶναι τά πιστευόμενα, ἐκκλησία εἶναι οἱ φορεῖς τῶν πιστευομένων. Ἡ Ἱερά Παράδοσις ἀποτελεῖ τό ἀόρατον στοιχεῖον τῆς ἐν τῇ γῇ ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, Ἐκκλησία δέ εἶναι τό ὁρατόν στοιχεῖον τῶν πιστευόντων εἰς τό Χριστόν, τό ὁποῖον ἀποτελεῖται ἀπό ἀνθρώπους, διοικοῦντας και διοικουμένους.
Εὐαγγελικός: Ἐφ’ ὅσον οὕτω θέτετε σεῖς τά ὅρια Ἱερᾶς Παραδόσεως καί Ἐκκλησίας δέχομαι νά χωρίσω τό θέμα περί Ἐκκλησίας, ὥστε νά μή εἴμεθα ἐκτός θέματος. Ἄς συνεχίσωμεν τό περί Ἱερᾶς Παραδόσεως θέμα μας.
συνεχίζεται ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου