1) «Ή αμαρτία μου ενώπιον μου εστί διαπαντός» 2) «Μετάνοια αναγκαστική » 3) «Ή μετάνοια φέρνει τήν Θεία παρηγοριά ». Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Γ΄ Μέρος Τρίτο . Κεφάλαιο 5ον

Λόγοι Γ΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ" 
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΜΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Ή μετάνοια εχει μεγάλη δύναμη

«Ή αμαρτία μου ενώπιον μου εστί διαπαντός»[1] 

- Γέροντα, βοηθάει νά σημειώνη κανείς τά σφάλματα του, γιά νά μήν τά ξεχάση, μέχρι νά τά έξομολογηθή;

- Όταν έχω πονέσει πραγματικά γιά ένα σφάλμα πού έκανα, δέν μπορώ νά τό ξεχάσω. Μέ ελέγχει ή συνείδηση μου, πονάει ή ψυχή μου καί τό θυμάμαι συνέχεια. Όσο διάστημα μεσολαβεί μέχρι νά τό εξομολογηθώ, τόσο τό σφάλμα δουλεύει μέσα μου, κεντάει τήν καρδιά μου, καί ελέγχομαι. Υποφέρω δηλαδή, αλλά καί ανταμείβομαι από τόν Θεό ανάλογα.
Όταν όμως κάνω ένα σφάλμα καί δέν τό ξανασκέφτωμαι, τότε τό σφάλμα δέν μέ κεντάει καθόλου· τό ξεχνάω καί μένω αδιόρθωτος. Γι' αυτό μερικοί, ενώ τούς κάνεις παρατήρηση γιά ένα σφάλμα πού έκαναν, γελάνε, σάν νά μή συμβαίνη τίποτε.
Αυτό έχει αναίδεια, αδιαφορία- είναι κάτι τελείως σατανικό. Είδες τί λέει ό Δαβίδ; ­Τήν ανομίαν μου εγώ αναγγελώ καί μεριμνήσω υπέρ της αμαρτίας μου[2] καί ­ή αμαρτία μου ενώπιον μου έστι διαπαντός[3]. Παρόλο πού ό Θεός τόν είχε συγχωρήσει, εκείνος από φιλότιμο πάλι μέσα του πονούσε, γι' αυτό δεχόταν συνέχεια θεία παρηγοριά.

Άλλοι πάλι χάνονται μέ συνεχείς διαγνώσεις τού εαυτού τους. Σημειώνουν- σημειώνουν σχολαστικά τά σφάλματα τους, δήθεν γιά νά κάνουν πιο λεπτή εργασία, τά περνάνε από διυλιστήριο, ζαλίζονται, αλλά δέν διορθώνονται. Ενώ, άν πιάσουν ένα-ένα τά μεγάλα ελαττώματα καί αγωνισθούν νά διορθωθούν σ' αυτά, θά εξαφανισθούν και τα μικρά.
- Γέροντα, άν κάποιος δέν ζή έν μετανοία καί δοξολογή τόν Θεό, τήν δέχεται αυτήν τήν δοξολογία ό Θεός;

- Όχι, πώς νά δεχθή αυτήν τήν δοξολογία ό Θεός; Πρώτα τού χρειάζεται μετάνοια. Γιατί, όταν παραμένη στήν αμαρτία, σέ τί τόν ωφελεί νά πή: ­Δόξα Σοι, τω δείξαντι τό φως...; Αυτό έχει αναίδεια. Τό μόνο πού ταιριάζει νά πή, είναι: «Σ' ευχαριστώ, Θεέ μου, πού δέν ρίχνεις έναν κεραυνό νά μέ κάψης», γιατί αυτού τού είδους ή δοξολογία έχει μετάνοια.

«Μετάνοια αναγκαστική »

     - Γέροντα, ό Αββάς Ισαάκ γράφει: ­Πάσα μετάνοια γινομένη άνευ της προαιρέσεως ούτε χαράν περιέχει, ούτε λογίζεται αξία ανταμοιβής[4]. Πώς μπορεί νά μετανοή κανείς χωρίς τήν προαίρεση του;
     - Αναγκάζεται νά μετανοήση, μιά πού ξέπεσε στά μάτια των άλλων, αλλά δέν έχει ταπείνωση. Έτσι τό καταλαβαίνω.
    - Δηλαδή υπάρχει μετάνοια χωρίς τήν προαίρεση μας;
    -Ναί, είναι ή αναγκαστική μετάνοια. Σου ζητάω δηλαδή νά μέ συγχώρεσης γιά ένα κακό πού σου έκανα, γιά νά γλυτώσω από τίς συνέπειες, αλλά εσωτερικά δέν αλλάζω. Ό διαβολεμένος άνθρωπος κάνει δήθεν ότι μετάνοιωσε καί πηγαίνει μέ πονηριά, βάζει μετάνοιες μέ προσποιητή καλωσύνη, γιά νά πλανέση τούς άλλους.
Αλλά καί τό νά πάη κανείς νά πή τίς αμαρτίες του στόν πνευματικό, γιατί φοβάται μήπως πάη στήν κόλαση, καί αυτό δέν είναι μετάνοια. Γιατί δέν είναι ότι μετανοεί γιά τίς αμαρτίες του, αλλά τό θέμα είναι νά μήν πάη στήν κόλαση!

Μετάνοια πραγματική είναι πρώτα νά συναισθανθή ό άνθρωπος τό σφάλμα του, νά πονέση, νά ζητήση συγχώρεση από τόν Θεό καί μετά νά εξομολογηθή. Έτσι θά έρθη ή θεία παρηγοριά. Γι' αυτό πάντα συνιστώ μετάνοια καί εξομολόγηση. Μόνον εξομολόγηση ποτέ δέν συνιστώ.
Νά, καί όταν γίνεται ένας σεισμός, βλέπει κανείς ότι όσοι έχουν καλή προαίρεση συγκλονίζονται, μετανοούν καί αλλάζουν ζωή. Οί άλλοι, οί περισσότεροι, έρχονται προς στιγμήν σέ συναίσθηση, μόλις όμως περάση ό κίνδυνος, πάλι γυρίζουν στήν παλιά τους ζωή.
Γι' αυτό, όταν μου είπε κάποιος ότι στήν πόλη πού μένει έγινε δυνατός σεισμός, του είπα: «Σας κούνησε δηλαδή γερά· σας ξύπνησε όμως;».«Μάς ξύπνησε, μάς ξύπνησε», μου λέει. «Πάλι όμως θά κοιμηθήτε», του είπα.

 «Ή μετάνοια φέρνει τήν Θεία παρηγοριά »

   - Γέροντα, τί είναι ή θεία παρηγοριά;
   - Ή θεία παρηγοριά τί είναι; Θά σάς πώ ένα παράδειγμα, γιά νά καταλάβετε καλύτερα. Ένα παιδάκι κάνει μιά μικρή ζημιά, σπάζει λ.χ. ένα εργαλείο του πατέρα του, καί ύστερα στενοχωριέται καί κλαίει, γιατί τήν θεωρεί πολύ μεγάλη.
Όσο περισσότερο κλαίει καί αναγνωρίζει τήν ζημιά πού έκανε καί υποφέρει, τόσο περισσότερο ό πατέρας του τό χαϊδεύει καί τό παρηγορεί: «Καλά, παιδάκι μου, μή στενοχωριέσαι, δέν πειράζει, θά αγοράσουμε άλλο». Εκείνο όμως, βλέποντας τήν στοργή τού πατέρα του, κλαίει άπό φιλότιμο περισσότερο. «Δέν μπορώ, λέει, νά μή στενοχωριέμαι.
Νά, τώρα χρειάζεται τό εργαλείο καί έγώ τό έσπασα». «Παιδάκι μου, δέν είναι τίποτε, παλιό ήταν», τού λέει. Αλλά εκείνο πάλι στενοχωριέται. Καί όσο αυτό στενοχωριέται, άλλο τόσο ό πατέρας του τό σφίγγει στήν αγκαλιά του, τό φιλάει καί τό χαϊδεύει.

Έτσι, καί όσο περισσότερο υποφέρει ό άνθρωπος καί λυπάται γιά τήν αμαρτωλότητά του ή γιά τήν αχαριστία του πρός τόν θεό καί κλαίει φιλότιμα πού λύπησε μέ τις αμαρτίες του τόν Θεό Πατέρα του, τόσο περισσότερο καί ό Θεός τόν ανταμείβει μέ θεία αγαλλίαση καί τόν γλυκαίνει εσωτερικά. Αυτή ή λύπη έχει μέν πόνο, αλλά έχει καί ελπίδα καί παρηγοριά.
Όποιος όμως θέλει τήν θεία παρηγοριά, δέν πρέπει νά ζητάη παρηγοριά. Πρέπει νά νιώση τό σφάλμα του, νά μετανοιώση, καί τότε θά έρθη από μόνη της ή θεία παρηγοριά. Κάποτε είχε δημιουργηθή στο Άγιον Όρος ένα θέμα καί είχαν εκτεθή μερικοί.

Τυχαία μέ συνάντησε ένας από αυτούς πού είχαν εκτεθή καί μού είπε: «Άχ, καί σέ ήθελα, γιά νά μέ παρηγόρησης». Καί αυτό, γιατί τόν είχε ξεσκονίσει κάποιος. Καί είχε δίκιο ό άλλος πού τόν ξεσκόνισε. Όταν τό άκουσα, απόρησα! Νά ζητάη παρηγοριά, ενώ είχε σφάλει!
Άν δέν ζητούσε παρηγοριά, αλλά ταπεινωνόταν καί έλεγε: «έσφαλα, Θεέ μου», θά ερχόταν ή θεϊκή παρηγοριά μέσα του. Τώρα αυτός, ενώ είχε σφάλει, ήθελε νά τού πώ: «Δέν πειράζει, μή στενοχωριέσαι, δέν ήταν καί τόσο μεγάλο τό φταίξιμο σου, δέν φταις μόνον εσύ, φταίει καί ό άλλος». Έ, τί παρηγοριά είναι αυτή; Αυτό είναι κοροϊδία. Ή θεία παρηγοριά έρχεται από τήν μετάνοια.

    - Οταν, Γέροντα, μετά από μιά πτώση ακόλουθη μιά κατάσταση μετανοίας, αλλά αισθάνεσαι ένα ψυχικό καί σωματικό τσάκισμα, σημαίνει ότι ή μετάνοια δέν είναι σωστή;
    - Τήν πρώτη μέρα δικαιολογείται ένα ψυχικό καί σωματικό τσάκισμα. Έπειτα όμως, όταν υπάρχη πραγματική μετάνοια, άν καί λυπάται καί πονάη εσωτερικά ό άνθρωπος, νιώθει τήν θεία παρηγοριά.
   - Ναι, αλλά δέν ξεχνάει καί τό σφάλμα του.
   - Ναί, δέν τό ξεχνάει. Θλίβεται-παρηγοριέται, θλίβεται-παρηγοριέται. Ένα σκαμπίλι δίνει στόν εαυτό του γιά τό σφάλμα πού έκανε, ένα χάδι δέχεται από τόν Θεό, ένα σκαμπίλι- ένα χάδι... Αυτή είναι ή μετάνοια πού φέρνει τήν θεία παρηγοριά.

1. Ψαλμ. 50, 5.
2. Ψαλμ. 37, 19.
3. Ψαλμ. 50, 5.
4. Αββα Ισαάκ τοϋ Σύρου, Οί Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος Λ', σ. 111.

Απόσπασμα από τις σελίδες 168-172 του βιβλίου:
            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ Γ΄      
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ
                  ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
                ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ