Ἡ ἀπερίσπαστος προσευχή. Κυριακὴ Θ´ Ματθαίου (ιδ´ 22–34). Ἀρχιμανδρίτου Μάρκου Μανώλη

Ἡ ἀπερίσπαστος προσευχή

Κυριακὴ Θ´ Ματθαίου (ιδ´ 22–34)

Ἀρχιμανδρίτου π. Μάρκου Κ. Μανώλη

Τὸ θαῦμα τῆς καταπαύσεως τῆς τρικυμίας, ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο, εὐσεβεῖς χριστιανοί, εἶναι συνέχεια τοῦ θαύματος τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν πέντε ἄρτων. Μεταξὺ ὅμως αὐτῶν παρεμβάλλεται ἕνα γεγονός.

Ὁ Κύριός μας, ἀφοῦ διέλυσε τοὺς ὄχλους, ἀνέβηκε στὸ ὄρος «κατ᾽ ἰδίαν προσεύξασθαι». Ἔμεινε δὲ στὸ βου νὸ πολὺ ἀργὰ προσευχόμενος πρὸς τὸν Πατέρα του.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἐρωτᾶ: «Γιὰ ποιὸ λόγο ἀνεβαίνει στὸ βουνό;». Καὶ ἀπαντᾶ ὁ ἴδιος: «Γιὰ νὰ μᾶς μάθη, πὼς εἶναι καλὸ πρᾶγμα ἡ ἐρημία καὶ ἡ μόνωση, ὅταν πρέπει νὰ ᾽ρθοῦμε σὲ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεό.

Γι᾽ αὐτὸ συχνὰ – πυκνὰ φεύγει στὶς ἐρημίες καὶ ἐκεῖ πολλὲς φορὲς προσ εύχεται ὅλη τὴν νύχτα, γιὰ νὰ μᾶς μάθη νὰ κυνηγᾶμε τὴν ἀταραξία στὶς προσευχές, ποὺ μποροῦν νὰ μᾶς ἐξασφαλίσουν ὁ καιρὸς καὶ ὁ τόπος. Ἡ ἔρημος εἶναι μητέρα τῆς ἡσυχίας καὶ γαλήνη καὶ λιμάνι, ποὺ μᾶς κρατάει μακρυὰ ἀπ᾽ ὅλους τοὺς θορύβους».

Ἀπὸ τὰ θεόπνευστα αὐτὰ λόγια τοῦ ἱεροῦ Πατρὸς καταλαβαίνουμε τὴν ἀξία τοῦ καταλλήλου καιροῦ καὶ τοῦ καταλλήλου τόπου. Τὸ βράδυ γίνεται καλύτερα ἡ προσευχή, ποὺ μᾶς ἑνώνει μὲ τὸν ἅγιο Θεό. Γιατί ἡ νύχτα διαθέτει τὸ σκοτάδι καὶ τὴν ἡσυχία καὶ ἑπομένως ἡ προσευχὴ μπορεῖ νὰ γίνη πιὸ ἀπερίσπαστη.
Ἔτσι ἐξηγεῖται πῶς οἱ ἐργάται τῆς νοερᾶς προσευχῆς προτιμοῦν τὶς βραδυνὲς ὧρες νὰ ἐπικοινωνήσουν μὲ τὸν Θεό. Συχνὰ ἀντιμετωπίζουμε γιὰ τὴν προσευχὴ ἐρωτήματα ἐκ μέρους πολλῶν χριστιανῶν.  Τὸ κυριώτερο εἶναι πὼς «δὲν μποροῦμε νὰ συγκεντρώσουμε τὸν νοῦ μας τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς, ποὺ διασπᾶται σὲ διάφορα πράγματα. Πῶς μποροῦμε νὰ κάνουμε ἀπερίσπαστη προσευχή;» 

Ἀπαντῶντας στὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἔχουμε νὰ ποῦμε τρία πράγματα:
Πρῶτον. Τὸ θέμα τῆς συγκεντρώσεως κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς εἶ ναι ζήτημα καθαρότητος τῆς καρδιᾶς ἀπὸ τὴν ὕπαρξι τῶν παθῶν.  Γιατί τὰ πάθη ἐγείρονται καὶ προσελκύονται εὔκολα ἀπὸ τὶς εἰκόνες καὶ τὶς φαντασίες, ποὺ φέρνει ὁ σατανᾶς στὸν προσευχόμενο χριστιανό.

Δεύτερον.Ἡ πρωϊνὴ καὶ βραδυνὴ προσευχὴ εἶναι μία μικρὴ προσευχὴ μέσα στὴν μεγάλη προσευχὴ τῆς ἡμέρας. Δηλαδὴ ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν μάθη ὅλη τὴν ἡμέρα νὰ τὴν περνᾶ κάτω ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, τηρῶντας τὸ θέλημά Του καὶ ζῶντας μὲ μετάνοια, δὲν μπορεῖ τὶς καθορισμένες ὧρες νὰ προσευχηθῆ ἀπερίσπαστα.

Τρίτον. Ἰδίως γιὰ τὴν ἀπερίσπαστη προσευχὴ κατὰ τὴν θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς πρέπει νὰ ὑπογραμμίσουμε πώς, ὅταν κανεὶς δὲν ζῆ ὅλη τὴν ἑβδομάδα ἀσκητικά, δὲν μπορεῖ νὰ ζήση λειτουργικὰ τὴν Κυριακή.
Ἑπομένως ἡ προσευχὴ συνδέεται στενὰ μὲ τὴν πνευματικὴ ζωή, μὲ τὴν ἄσκησι. Συνδέεται μὲ τὸν βαθμὸ τῆς ἐσωτερικῆς καθαρότητος καὶ μὲ τὸν βαθμὸ τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸν Θεό. Ὅποιος ἀγαπᾶ τὸν Θεό, ξέρει νὰ προσεύχεται. Ἡ νηστεία τοῦ 15Αὐγούστου εἶναι ὁ κατάλληλος καιρὸς γιὰ τὴν ἄσκησι καὶ τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς προσευχῆς. Ἂς ἀρχίσουμε μὲ ζῆλο καὶ προθυμία τὸν ἀγῶνα αὐτόν.

*Ὁμιλία μακαριστοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Μάρκου Κ. Μανώλη τήν 31.7.1988
Ὀρθόδοξος Τύπος  ἀρ. τεύχ. 1938,  3 Αὐγούστου 2012