Σαν σήμερα κοιμήθηκε ο Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης (1916-2006)

 Τοῦ Ἰωσήφ Μοναχοῦ Διονυσιάτου
Τό γέννημα τῆς περιφήμου Ναυπάκτου, ἀλλά καί τό βλάστημα καί θρέμμα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου, ἀλλά καί τό καύχημα ὁλοκλήρου του ἁγιορειτικοῦ κόσμου.
Νέος 25 περίπου ἐτῶν, ἀπόφοιτος ἀνωτάτων σπουδῶν, ἀφοῦ προηγουμένως σύμφωνα μέ τούς νόμους ἐτέλεσε τήν στρατιωτικήν του θητεία, ὑπακούοντας στήν φωνήν τῆς πατρίδος ἐπιτάσσεται ξανά κατά τόν φοβερόν ἐκεῖνον πόλεμον τοῦ 40, ὅπου καί μέ ἀνδρεῖο πατριωτικό φρόνημα προχωρᾶ στήν πρώτη γραμμή. Μέχρι τότε δέν εἶχεν τήν κλῆσιν πρός τόν Μοναχισμόν. Ὅμως ὁ Πανάγαθος, ὅπου τόν ἐπέλεξεν ἐκ κοιλίας μητρός, ἀφοῦ μέ θαυματουργικόν τρόπον διέσωσεν τήν ζωήν συγχρόνως τοῦ χάρισε τόσον τήν κλῆσιν ὅσον καί τήν πρόσκλησιν ν΄ ἀφιερωθῆ στόν Θεόν. Ὑπόσχεται λοιπόν τήν τελείαν ἀποταγήν.
Μέ τήν κατάληψιν τῆς ταλαιπώρου πατρίδος μας, ἀπό τά σιδερόφρακτα στρατεύματα τοῦ Χίτλερ, διαλύεται ἐξ ἀνάγκης ὁ τακτικός στρατός μας. Ἔτσι λοιπόν ἐν μέσω ἀκόμα τοῦ φοβεροῦ πολέμου δρομαῖος ὁ νέος ὡς διψώσα ἔλαφος τρέχει στό Περιβόλι τῆς Θεοτόκου.
Δέν ἄργησε νά πληροφορηθῆ, ὅτι τόπος τῆς μετανοίας τοῦ εἶναι ἡ εὐαγής Ἱερά Μονή Διονυσίου καί Γέροντάς του ὁ λόγιος καί φημισμένoς ἡγούμενος Γαβριήλ. Ὁ διακριτικός καί σοφός ἐκεῖνος Γέροντας, δέν ἄργησεν νά ἐννοήση ὅτι ὁ νέος δόκιμος Θεόδωρος, θ΄ ἀποτελέση σκεῦος ἐκλογῆς, φῶς τῆς Μονῆς, ἀλλά καί ὁλοκλήρου του Ἁγίου Ὅρους καί....
τῆς Ἐκκλησίας ἐν γένει. Γί΄ αὐτό καί πολύ γρήγορα σέ ἡλικίαν 27 ἐτῶν (1943) τόν ἔκειρε μεγαλόσχημον Μοναχόν.
Ὡς ὑποτακτικός διέπρεψε. Ὑπηρέτησε στό μαγειρεῖο, στήν τράπεζα, τό ἀρχονταρίκι, στό ἀντιπροσωπεῖο τῆς Μονῆς ὡς κονακτζῆς, στό μετόχι Μονοξυλίτης κ.λπ. Ὅμως δέν ἄργησε νά ἀποκαλυφθῆ καί τό συγγραφικό του τάλαντο.
Στήν προκειμένην περίπτωσιν, βρῆκε δίπλα του τόν λόγιον διακριτικόν γέροντά του Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος τόν ὑποβοήθησε νά καλλιεργήση τό δοθέν τάλαντο.
Κατ’ ἀρχήν ὕστερα ἀπό μιά σκληρή δοκιμασία στά κατώτερα διακονήματα, μέ ἀπόφαση τῆς Ι. Συνάξεως τόν προχειρίζει προϊστάμενον, ἀργότερα δέ καί ἀντιπρόσωπον τῆς Μονῆς παρά τή Ἱερά Κοινότητι.
Δυστυχῶς ὁ ἐπώδυνος ἐκεῖνος πόλεμος τοῦ 40΄ ἀποφέροντας γενικήν παρακμήν τῆς πατρίδος δέν ἄφησεν ἀνεπηρέαστον καί τό Ἅγιον Ὅρος. Ἀρκεῖ μόνον νά ἀναφέρουμε ὅτι ἐννέα ἀπό τίς εἴκοσι Μονές ἀκολουθοῦσαν ἰδιόρρυθμο σύστημα , δεῖγμα σοβαρῆς παρακμῆς ὀργανωμένου μοναχισμοῦ, παρόλο ὅτι καί σ’ αὐτά τά ἰδιόρρυθμα διέπρεψε μεμονωμένα πλῆθος μοναχῶν.
Πλαστά ἀλλά καί πραγματικά σκάνδαλα κυκλοφοροῦσαν ἀνά τό πανελλήνιον εἰς βαθμόν ὅπου ὁ ἱερός ἠμῶν τόπος παρεξηγήθηκε ἀπό πολλούς καί μάλιστα ἀπό τήν ἀνωτέραν τάξιν.

Ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Διονυσίου, Ἁγίου Ὅρους.

Μέ τήν παρότρυνση τότε τοῦ σοφοῦ Γέροντος Γαβριήλ προβαίνει ὁ Μόν. Θεοκλητός στήν συγγραφήν τοῦ πρώτου ἀξιόλογου ἔργου του, δηλαδή τοῦ βιβλίου «Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς». Τό βιβλίον αὐτό, μέ τόσο γλαφυρό καί λογοτεχνικό ὕφος, παρουσιάζει τό κάλλος τοῦ ἁγιορειτικοῦ μοναχισμοῦ, σέ βαθμό ὥστε δέν ἄργησε νά φθάση καί στίς ἀνώτερες πολιτικές ἀρχές. Ἀποτέλεσμα ἦταν νά βραβευθῆ ἀπό τήν Ἀκαδημίαν Ἀθηνῶν. Ἔτσι λοιπόν, γίνεται ὁ νεαρός λόγιος αἰτία προβολῆς ἀλλά καί θετικῶν σχολίων τοῦ Ἁγιωνύμου Ὅρους καί κατ’ ἐπέκτασιν τοῦ μοναχισμοῦ.
Τό βιβλίον ὅμως αὐτό ἦταν καί ἡ καλή ἀπαρχή . Ἔκτοτε ὁ ἀείμνηστος λόγιος αὐτός Μοναχός προέβη σέ πλῆθος ἀξιόλογων ἔργων, ἀλλά καί ἄρθρων σ΄ ὅλα σχεδόν τά χριστιανικά ἔντυπα, ἀλλά καί σέ πολλές προφορικές διαλέξεις, κατόπιν προσκλήσεως ὑπό πολλῶν ἐπισήμων. Κατά τό ἔτος 1963 ἐωρτάσθη πανηγυρικά ἡ χιλιετηρίς τοῦ Ἁγίου Ὅρους. Μετά τίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις, ὁ π. Θεοκλητός προσεκλήθη ἐπισήμως, τόσο ἀπό τό παλάτι, ὅσο καί ἀπό τό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Τήν ἐποχήν ἐκείνην ἐτύγχανε ἡ ταπεινότης μου νά φοιτᾶ ἐν Ἀθήναις. Δέν θά ξεχάσω τίς γλαφυρές διαλέξεις του στήν Ἀκαδημίαν Ἀθηνῶν, στό Πανεπιστήμιον, στήν Ἀποστολικήν Διακονίαν καί ἀλλοῦ, οἱ ὁποῖες ἤσαν κατάμεστες κόσμου.
Στό Πανεπιστήμιο προσεκλήθη ἀπό τόν ἀείμνηστον καθηγητήν Τωμαδάκην νά ὁμιλήση γιά τόν Γρηγόριον τόν Παλαμᾶν. Στήν Ἀποστολικήν Διακονίαν ὑπό τῶν καθηγητῶν τῆς Θεολογίας Ἀθηνῶν, οἱ ὁποῖοι καί πρός τιμήν τούς ἐκάθοντο στά ἕδρανον ὡσάν μαθηταί νά παρακολουθήσουν ἕνα καλόγηρον.
Εἰς τά πλαίσια τῶν δραστηριοτήτων του, ἡ ἀξιολογώτερη προσφορά τοῦ ἀειμνήστου Γέροντος ἦταν στήν Ἱεράν Κοινότητα ὅπου ἐπί σειράν ἐτῶν διηκόνησεν ὡς ἀντιπρόσωπος καί πρωτεπιστάτης.
Ἡ περίοδος 1965-1973 ἦταν γιά τό Ἁγιώνυμον Ὅρος ἀλλά καί ὁλόκληρον τήν ὀρθοδοξίαν μία περίοδος φοβερῆς δοκιμασίας. Αὐτήν τήν περίοδο Πατριάρχης ἐτύγχανε ὁ ἀείμνηστος Ἀθηναγόρας.
Δέν εἶμαι σέ θέσιν νά κρίνω ἄν ἐννοοῦσεν αὐτά πού ἔλεγεν ἤ ἄν =τᾶν ἕνας μεγάλος διπλωμάτης.
Ἀλλά καί ἡ διπλωματία στόν χῶρον τῆς Ἐκκλησίας δέν ἔχει θέσιν καί πρό πάντων ἐπί δογματικοῦ ἐπιπέδου. Κατ’ ἀρχήν προέβη κατά τό 1965 εἰς τήν περιβόητον ἐκείνην ἄρσιν τῶν ἀναθεμάτων τοῦ σχίσματος, πράγμα ἀπαράδεκτον ἀφοῦ πρῶτα δέν ἤρθησαν οἱ λόγοι τοῦ σχίσματος μεταξύ ὀρθοδόξου καί δυτικῆς Ἐκκλησίας. Δέν ἔφτανε αὐτό, κατεσκανδάλισε τούς πιστούς καί μάλιστα τούς εὐαίσθητους ἁγιορεῖτες μέ δηλώσεις τελείως ἀνορθόδοξες ὅπως π.χ. «ἕνωσις ἄνευ ὅρων καί ὁρίων», «κάτω τα δόγματα», «τό δόγμα ἐναντιώνεται στήν ἀγάπην» κ.λ.π.
Ἀνάστατοι οἱ ἁγιορεῖται προέβησαν οἱ πλεῖστοι εἰς τήν ἀποκοπήν τοῦ μνημοσύνου τοῦ Πατριάρχου. Ἀρκετοί καί μάλιστα εὐλαβεῖς μοναχοί ἀλλά ἁπλοϊκοί, παρεσύρθησαν στόν ζηλωτισμόν, ὅπου ἔκτοτε καί μέχρι σήμερα διατηρεῖται στήν Ι. Μ. Ἐσφιγμένου. Πολλές διαμαρτυρίες ἔγιναν καί ἀπό τόν ἑλλαδικόν χῶρον καί μεμονωμένα ἀπό τό Ἅγιον Ὅρος.
Ὅμως ἡ ἐπίσημη ἐκπροσώπησις τοῦ Ἱεροῦ τόπου εἶναι ἡ Ἱερά Κοινότης. Τήν ἐποχήν ὅμως ἐκείνην σχεδόν ὅλοι οἱ ἀντιπρόσωποι ἤσαν ὀλιγογράμματοι.
Ὅμως ἡ θεία πρόνοια οἰκονόμησε νά σταλῆ ἀντιπρόσωπος ἀπό τήν Ἱεράν Μονήν Διονυσίου ὁ Μοναχός Θεοκλητός. Ἐκείνην τήν ἐποχήν Ἱερά Κοινότης καί Θεοκλητός ἐταυτίζοντο. Εὐαίσθητος ὅπως ἦταν σέ θέματα πίστεως μέ δική του πρωτοβουλία ἡ Ἱερά Κοινότης μέ δηλώσεις καί ἐπιστολές πού συνέτασσεν ὁ ἴδιος ὁ π. Θεοκλητός ἀνέλαβεν τήν πρωτοβουλίαν τοῦ ἀγῶνος ἕνα μέν νά διαμαρτύρεται ἀλλά καί νά ἐλέγχει κάθε εἴδους παρεκτροπῶν, ἄλλο δέ νά διαφωτίζη τούς εὐλαβεῖς ἁπλοϊκούς ἁγιορεῖτες, ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν χάθηκε ὅπως ἀσυστόλως ἐξεστόμιζαν πολλοί «ζηλωταί», ὅπου καί προέβαλλαν πρόβλημα συνειδήσεως παραμονῆς εἰς τήν Ἐκκλησίαν. Ὡσάν δέ διέξοδον τήν προσκόλλησιν σέ μία ἀπό τίς πολλές ζηλωτικές παρατάξεις. Ἄλλο πρόσωπα ἄλλο Ἐκκλησία ὡς θεσμός.
Στόν ἀγώνα αὐτό πρωτοστάτης ὑπῆρξεν ὁ ἀείμνηστος π. Θεοκλητός. Καί ὄντως ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἀπῆλθε. Διαδέχεται ὁ ταπεινός Δημήτριος τόν θρόνο. Κατευνάζει τούς εὐσεβεῖς λείψανα ὅμως  τοῦ ζηλωτισμοῦ παραμένουν μέχρι σήμερα. Εὔχομαι οἱ σημερινοί νά προσέξουν ἀλλά καί διορθώσουν τά λάθη τῶν παλαιοτέρων πρός ἀποκατάστασιν τῆς ἐσωτερικῆς ἑνότητος.
Ἀλλά σάν νά μήν ἔφθαναν τά δικά μας ἔρχεται τώρα ἡ ρωσσική Ἐκκλησία μέ τή σειρά της καί ἐξαγγέλλει κάτι τό φοβερό ἀποφασίζει τήν μετάδοσιν τῶν Θείων Μυστηρίων στούς παπικούς κατά τό ἔτος 1970. Τό γεγονός αὐτό συνεκλόνησεν ὁλόκληρό το Ἅγιον Ὅρος καί μάλιστα ἔντονο τυγχάνει στό Ὅρος καί τό ρωσσικό στοιχεῖο. Τήν Μονήν τοῦ Ρωσσικοῦ συχνά πυκνά ἐπισκέπτονται Ρῶσσοι ἀρχιερεῖς καί κληρικοί.  Ἐν συνεχεία περιοδεύουν σ’ ὁλόκληρό το Ἅγιον Ὅρος.
Πῶς θά ἔχουμε κοινωνία μαζί τους; Τόσον ὁ π. Θεοκλητός, ὅσον καί ὁ ἀείμνηστος Γέροντάς του, ἄλλη μεγάλη προσωπικότης τοῦ Ἁγίου Ὅρους ἀντέδρασαν ἀστραπιαία γραπτῶς καί προφορικῶς ἀλλά καί ἡ ἴδια ἡ Ἱερά Κοινότης διεμαρτυρήθη τή προτροπή τοῦ Ι.Μ.Δ. Θεοκλήτου.
Μάλιστα σέ μίαν ἐπίσημον ἐπίσκεψιν μετά τήν ἐν λόγω ἀπόφασίν του τότε Πατριάρχου Ποιμένος, ὁ ἀείμνηστος Θεοκλητός, ἐτόλμησε στήν ἐπίσημον προσφώνησιν  νά ψέξει τήν ἐν λόγω ἀντί  ὀρθόδοξον ἐνέργειαν. Ἐνθυμοῦμαι ἀκόμα παρεπιμπτόντως καί τόν ἀείμνηστον Γέροντά μου Π. Χαράλαμπον, ἡγούμενον τότε τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου, σέ μίαν ἐπίσκεψιν ρώσων ἱεραρχῶν στήν Μονήν μας, μέ ὅλην του τήν ἁπλότητα ἐτόλμησε καί τούς ὑπέβαλε σέ πραγματική ψυχρολουσία, ψέγοντας αὐτήν τήν πράξιν.
Πιστεύω ὅτι στήν μετ’ οὐ πολύ ἀνάκλησιν τῆς ἐν λόγω ἀποφάσεως συνετέλεσε κατά κύριον λόγον τό Ἅγιον Ὅρος καί μάλιστα ἡ Ἱερά Κοινότης μέ πρωτοβουλίαν τοῦ ἀειμνήστου Θεοκλήτου.
Κατά τήν περίοδο 89-90 Πρωτεπιστάτης Ἅγιου Ὅρους διετέλεσεν ὁ π. Θεοκλητός. Ἐκεῖνο τό διάστημα μία ὁμάδα «ζηλωτῶν μοναχῶν» ἐκμεταλλευομένη τήν λειψανδρίαν τῆς Ι. Μ. Δοχειαρίου, ἠθέλησε κατά τό πρότυπό της Ἐσφιγμένου νά καταλάβη τήν Μονήν. Ἐγκατεβίωσαν ἐντός δῆθεν ὡς διακονητές ἀλλά μέ ἀρχιτεκτονικόν σχέδιον, τόσον οἱ Δοχειαρίτες (μερικοί γέροι), ὅσο καί οἱ ἱεροκοινοτικοί… ἀγρόν ἠγόρασαν. Ὅμως δέν διέλαθε τῆς προσοχῆς τοῦ πανέξυπνου Πρωτεπιστάτου.
Συγκαλεῖ ἀμέσως σύναξιν καί ἀποστέλλει ἀντιπροσωπείαν εἰς τήν Μονήν. Ἐκ τῶν ὑστέρων ἀπεδείχθη ὅτι στήν τρίχαν (ποῦ λένε) γλύτωσε ἡ Μονή νά πέση στά  χέρια τῶν ζηλωτῶν. Καθώς ὁμολογοῦν οἱ τότε ἀντιπρόσωποι τό ἐπίτευγμα αὐτό ἀνήκει ἐξ ὁλοκλήρου στόν τότε Πρωτεπιστάτην Θεοκλητός Διονυσιάτην.
Ἀλλά εἶμαι ὑπόχρεος νά θίξω καί μίαν ἄλλην σοβαρήν πτυχήν τῆς προσφορᾶς τοῦ ἀειμνήστου. Ὅταν ὁ π. Θεοκλητός ἀνέλαβε ἀντιπρόσωπος τά ἐννέα ἀπό τά εἴκοσι Μοναστήρια ἤσαν ἰδιόρρυθμα. Δέν γνωρίζω πόσο πόνεσε καί προσευχήθηκε ὥστε νά ἀναλάβει τήν τόλμην τῆς ἐπανδρώσεως ἀλλά κοινοβιοποιήσεως τῶν ἰδιορρύθμων. Ἀποκορύφωμα ἦταν ἡ ἐπί πρωτεπιστασίας τοῦ (1984-5), ὅπου ἀντιπρόσωπος ἐτύγχανε τότε ἡ ταπεινότης μου, ἐξαγγέλλει πρώτον σ’ ἐμέναν τό λίαν παράδοξον καί τολμηρόν: Θά καλέσω ἐξαρχία γιά τό Βατοπαίδι. Διστακτικός ἐγώ τοῦ ἀπαντῶ: «Γέροντα, ἐκεῖ μέσα εἶναι σφηκοφωλιά, ποῦ νά μποῦμε πάνω τους;» Κι ἐκεῖνος μέ πεποίθηση στήν Παναγία μας: «’Ἐπειδή τό θέλει ἡ Παναγία μας θά συνεργήση». Πράγματι, μόνον ἕνα τεράστιον θαῦμα μπορεῖ νά χαρακτηριστῆ πῶς ἡ ἰσχυρή ἀλλά παρηκμασμένη Μοπνή Βατοπαιδίου μετετράπη σέ πρωτότυπον κοινοβιακήν Μονήν. Καί τό ἔργον αὐτό ἀνθρωπίνως κατά πρώτον λόγον ἀνήκει στόν Μοναχόν Θεοκλητόν.
Αὐτά καί πολλά ἄλλα ἤσαν τά ἐπιτεύγματα τοῦ ἀειμνήστου Γέροντος. Θά πεῖτε καί ποιό ἦταν τό ὅπλο του. Ὅπλο τοῦ ἦταν ἡ πίστις ἀλλά καί ἡ πραγματική ἀφοσίωσίς του στήν Κυρία μᾶς Θεοτόκον, τήν ὁποίαν ὅλα του τά χρόνια αἰσθανόταν Μανούλλα του καί κυριολεκτικά τήν λάτρευε.
Ὅπλο τοῦ Θεοκλήτου ἦταν ἀκόμα ἡ νοερά καί ἀδιάλειπτος προσευχή τήν ὁποίαν καλλιεργοῦσε σ’ ὅλα του τά χρόνια. Μάλιστα, ἔγραψε καί εἰδικό βιβλίο περί νοερᾶς προσευχῆς.
Στά πλαίσια τῆς προσφορᾶς τοῦ εἶναι καί τό σπουδαῖο συγγραφικό ἔργο του. Ἀριθμοῦνται ἄνω των 70 περισπουδάστων συγγραμμάτων ἐκτός ἐπιστολῶν, ἄρθρων, διαλέξεων κλπ. Μνημονεύω μόνο μερικά ὅπως τό «Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς», «Γρηγόριος Παλαμᾶς»,  «Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης», «Μαρία Μητέρα τοῦ Θεοῦ», «Ἡ αἵρεσις τῶν νεορθοδόξων», «Ἀθανάσιος ὁ Ἰβηρίτης» κ.λ.π.
Ἐπειδή ὅμως ὁ χῶρος τῆς ἰστοσελίδας διαμαρτύρεται, περαιώνω (χωρίς νά κλείσει μ’ αὐτό τό κεφάλαιο Θεοκλητός Διονυσιάτης), ἀφοῦ κάμω μνείαν καί τοῦ γεροντικοῦ ἀλά ὀσιακοῦ τέλους τοῦ Γέροντος.
Μέ τ’ ἀνωτέρω δέν προτίθεμαι νά τόν ἁγιοποιήσω οὔτε νά τόν θεωρήσω ἀμέτοχον ἀπό ἀνθρώπινα σφάλματα τουναντίον ἐπειδή ἔζησα ἀρκετά μαζί του, τοῦ σημειώνω πολλά ἀνθρώπινα λάθη. Ὅμως καί πάλιν ἡ δόξα τοῦ Θεοκλήτου ἦταν ὅτι εὔκολα ἀνεγνώριζεν καί ἀνακαλοῦσε τά σφάλματά του.
Ἔζησε τά τελευταῖα του χρόνια ἐφησυχάζων εἰς τό κάθισμα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἀκριβῶς ἔξω καί ἀπέναντί της Μονῆς Διονυσίου. Ἀσχολεῖτο κυρίως μέ τήν προσευχήν, τήν ἀνάγνωσιν καί τήν συγγραφήν. Ἡ τροφή τοῦ πάντα καί σ’ ὅλα τα χρόνια λιτή καί πολλάκις ἄγευστη.
Πέρασε στά τελευταῖα του δοκιμασίες μέ τήν ὑγεία του. Βγῆκε ἔξω γιά νοσηλείαν, ἀλλά ὁ νόμος τῆς φθορᾶς εἶναι ἱκανός γιά ὅλους. Ἐπιστρέφει καί μένει ὁριστικά ἐντός της Μονῆς καί ζεῖ ὑποδειγματικά ὀσιακόν βίον. Τήν δέ 7ην Ἰανουαρίου 2006 (π.η), ἡμέραν τοῦ προστάτου τῆς Μονῆς Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ καί κατά τήν χαρμόσυνον ὥραν ὅπου ἐψάλλετο ὁ πολυέλεός του Προδρόμου, παρέδωκεν ὁ ἀείμνηστος Γέροντας εἰς χείρας Θεοῦ τήν ὁσίαν ψυχήν του.
Αἰωνία αὐτοῦ ἡ μνήμη.

diakonima
orthodoxia-ellhnismos.gr