Λόγοι περί τῆς ἀληθείας. Πατερικές διδαχές

Λόγοι περί τῆς ἀληθείας

Ὁ ἅγιος Νεκτάριος μᾶς λέγει σχετικὰ γιὰ τὴν ἀλήθεια: «Ἡ ἀλήθεια εἶναι τὸ χαρακτηριστικό τῆς ἐνάρετης ζωῆς. Τὸ νὰ λέγει κανεὶς τὴν ἀλήθεια εἶναι καθῆκον κάθε ἀνθρώπου ποὺ τὸ ὀφείλει καὶ στὸν ἑαυτό του καὶ στοὺς ἄλλους.
Αὐτὸς ποὺ λέγει τὴν ἀλήθεια τιμᾶ πρῶτα τὸν ἑαυτό του ποὺ τὴν λέγει καὶ ἔπειτα αὐτὸν ποὺ τὴν ἀκούει. Ὅποιος λέγει τὴν ἀλήθεια στὸν πλησίον του, τοῦ ἀποδίδει τὴν ὀφειλόμενη τιμή, διότι αὐτὸς ποὺ τὴν ἀκούει ὡς λογικὸ ὂν δικαιοῦται, ἀφοῦ ἐρωτᾶ, νὰ μαθαίνει τὴν ἀλήθεια.
 Ἡ ἀλήθεια στολίζει σὰν πέπλο ὅποιον τὴν λέγει. Τὸν τελειοποιεῖ στὴν ἀρετή, διότι εἶναι ὁ τελειοποιὸς τῆς ἀρετῆς καὶ αὐτὸν ποὺ τὴν λέγει τὸν ἐξομοιώνει μὲ τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ἀπόλυτη ἀλήθεια. Τίποτε δὲν εἶναι πιὸ ἰσχυρότερο τῆς ἀληθείας, ἡ ἀλήθεια παντοῦ καὶ πάντα ἐπικρατεῖ. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὡραία ὡς κόρη τοῦ Οὐρανοῦ, ἡ χάρη της θέλγει, ἡ δὲ εἰκόνα της, ὅταν ἐμφανίζεται χαροποιεῖ τὶς ψυχές.
Σὲ αὐτὴν λάμπει ἡ ἀθωότητα, ἡ ἁπλότητα, ἡ ἀγαθότητα καὶ ἡ εὐγένεια. Ἡ ἀρετὴ τὴν ἐστόλισε, ἡ δὲ ἁγιότητα ἐπεχύθηκε πάνω της καὶ ὅλη ἀποπνέει μύρο εὐωδίας»1.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κρονστάνδης μᾶς λέγει ὅτι: « Ἡ ἀλήθεια τοῦ Κυρίου εἶναι τὸ θεμέλιο ὅλων ὅσων δημιουργήθηκαν. Ἂς γίνη ἡ ἀλήθεια θεμέλιο καὶ ὅλων τῶν ἔργων μας. Ἂς θεμελιώσουμε μὲ τὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου ὅλες μας τὶς πράξεις, ὅλους μας τοὺς λογισμούς…
Ἡ Ἁγ. Γραφὴ εἶναι ἀληθινὴ σὲ ὅλα. Δὲν περιλαμβάνει φανταστικὰ πρόσωπα, μύθους καὶ θρύλους. Ἀκόμη καὶ οἱ Παραβολές, ποὺ εἶναι συμβολικὲς ἱστορίες, ἔχουν μέσα τους μόνον ἀλήθεια. Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ὁλόκληρος εἶναι μία ἀδιαίρετος ἀλήθεια…
Τὸ ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ψυχὴ δὲν ἑλκύεται πάντοτε ζωηρὰ ἀπὸ τὴν θεία ἀλήθεια καὶ δὲν μένει σταθερὰ πάνω της, εἶναι συνέπεια τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Ἡ παραμονὴ στὴν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀλλοίμονο, κουράζει τὶς ἀδύναμες ψυχὲς καὶ ἀρχίζουν νὰ ρεμβάζουν σὲ ἄλλα.
Ὅσο συχνὰ συμβαίνει αὐτὸ κατὰ τὴν προσευχή, τὸ ἴδιο γίνεται καὶ ἀναφορικὰ μὲ τὴν πίστη, τὴν φιλία μας μὲ τοὺς ἄλλους, τὴν ἀγάπη μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον καὶ γενικὰ μὲ κάθε ἀρετή. Παντοῦ, δείχνουμε ἀστάθεια ἀπέναντι τῶν θείων ἀληθειῶν»2.

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ ἀναφέρει σχετικὰ ὅτι «Ἡ πεσμένη ἀνθρωπότητα πλησιάζει τὴν ἁγία ἀλήθεια μὲ τὴν πίστη. Ἄλλος δρόμος πρὸς τὴν ἀλήθεια δὲν ὑπάρχει. Ἀλλὰ “γιὰ νὰ πιστέψει κανείς” γράφει ὁ ἀπόστολος, “χρειάζεται νὰ ἀκούσει τὸ κήρυγμα, καὶ τὸ κήρυγμα γίνεται μὲ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ”.
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀλήθεια. Οἱ εὐαγγελικὲς ἐντολὲς εἶναι ἀλήθεια. Θέλεις πραγματικὰ νὰ ἀκούσεις τὴν πνευματικὴ φωνὴ τῆς ἁγίας ἀλήθειας; Μάθε νὰ μελετᾶς τὸ Εὐαγγέλιο. Ἀπὸ αὐτὸ θὰ ἀκούσεις τὴν ἀλήθεια, σὲ αὐτὸ θὰ δεῖς τὴν ἀλήθεια.
Ἡ ἀλήθεια θὰ σοῦ ἀποκαλύψει τὴν πτώση σου καὶ τὰ δεσμὰ τοῦ ψεύδους, τὰ δεσμὰ τῆς πλάνης, μὲ τὰ ὁποῖα ἀόρατα δένεται ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἀκόμα κι ἐκείνου ποὺ ἔχει ἀνακαινισθεῖ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὸ Βάπτισμα»3.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος μιλώντας γιὰ τὴν ἀγάπη τονίζει: «Ἡ ὁδὸς τῆς ἀληθείας εἶναι ἡ ἀγάπη. Δίνοντας στὸν ἑαυτὸ Του αὐτὸ τὸ ὄνομα ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, “ἐγὼ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή”, παρουσιάζει στὸ Θεὸ καὶ Πατέρα ἐκείνους ποὺ βαδίζουν αὐτὴ τὴν ὁδὸ καθαροὺς ἀπὸ κάθε κακία». Καὶ συνεχίζει «Ἀλήθεια εἶναι ἡ θεία γνώση· ἀρετή, οἱ ἀγῶνες γιὰ χάρη τῆς ἀληθείας ἐκείνων ποὺ τὴν ἐπιθυμοῦν. Ἐκεῖνος ποὺ γιὰ χάρη τῆς γνώσεως ὑποφέρει κόπους δὲν κενοδοξεῖ, γιατί γνωρίζει ὅτι ἀπὸ τὴν φύση της ἡ ἀλήθεια δὲν ἀποτελεῖ κατόρθωμα κόπων»4.

Ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς ἑρμηνεύοντας τὸ “καθὼς ἐστιν ἀλήθεια ἐν τῷ Χριστῷ” μᾶς λέγει: «Μόνο ὅποιος ζεῖ μὲ τὴν πίστη καὶ αὐτὴ ἡ πίστη τοῦ διαποτίζει ὅλη τὴν ψυχή, ὅλο τὸν νοῦ, ὅλη τὴν διάνοια καὶ ὅλη τὴν καρδιά, ὥστε νὰ ζεῖ ὅλος μὲ Αὐτὸν καὶ σὲ Αὐτόν, μόνο αὐτὸς μπορεῖ νὰ γνωρίζει ποιὸς εἶναι ὁ Χριστὸς καὶ τί εἶναι ὁ Χριστός.
Μόνο μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ οἱ Χριστιανοὶ γνωρίζουν ὅτι τὸ “κεφαλαιῶδες” εἶναι ἡ Ἀλήθεια τοῦ Ἰησοῦ καὶ ὅτι Αὐτὸς εἶναι ἡ “Μόνη Ἀλήθεια”.
Μόνο στὸν Ἰησοῦ εἶναι ἡ Ἀλήθεια γιὰ τὸν Θεό, γιὰ τὸν κόσμο καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, γιὰ τὰ ὁρατὰ καὶ γιὰ τὰ ἀόρατα ὄντα. Καὶ “γνωρίζεται” μόνο ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ ζεῖ σὲ Αὐτόν· καὶ ζεῖ σὲ Αὐτὸν ὅποιος ζεῖ στὸ Σῶμα του, τὴν Ἐκκλησία. Ἔτσι, μόνο στὴν Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ “γνωσθεῖ”, νὰ “μαθευτεῖ” ἡ ἀλήθεια “περὶ τοῦ παντός”. Γιατί ἡ Παναλήθεια= Ὁ Θεάνθρωπος Χριστός»5.

1. Ἁγίου Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως Ἅπαντα, τόμ. Ε΄, σελ. 268
2.Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κρονστάνδης, Ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μου, σελ. 25,34,262
3.Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ, Ἀσκητικὲς Ἐμπειρίες, τόμ. Α΄, σελ. 135
4. Φιλοκαλία τόμ. Β΄, σελ. 154, 168
5. Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

   Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 2004 27 Δεκεμβρίου 2013