Η πρόνοια της Γλυκοφιλούσης στην Ιερά Μονή Φιλοθέου

 Στη Γερμανική κατοχή είχε τελειώσει σχεδόν η προμήθεια του σιταριού της Ι. Μονής Φιλοθέου και οι Πατέρες αποφάσισαν να κόψουν τη φιλοξενία. Ένας ευλαβής Γέροντας ο Γερο - Σάββας, όταν τομαθε πολύ λυπήθηκε και παρακαλούσε την Γεροντία να μην το κάνουν αυτό, γιατί θα λυπήσουν το Χριστό, και θα φύγει η ευλογία απο τη Μονή. Τους έλεγε δε και πολλά παραδείγματα από την Αγία Γραφή, όπως της Σωμανίτιδος χήρας με τον Προφήτη Ηλια κ.α. και τελικά τον άκουσαν. Κάθε λίγο και λιγάκι όμως ενοχλούσαν τον Γέρο - Σάββα και του έλεγαν.
- Το αλεύρι τελείωσε. Τί θα γίνει;
Ο Γέροντας τους απαντούσε:
- Πατέρες μου, αυτό το λίγο που υπάρχει ακόμη, ας το φάμε μαζί με τον κόσμο, και η Παναγία δεν θα μας αφήσει.
Είχαν απομείνει πια μόνο είκοσι πέντε οκάδες σιτάρι στην αποθήκη της Μονής και τίποτε άλλο και άρχισαν οι Πατέρες να διαμαρτύρονται στο Γερο - Σάββα κάπως πειραχτηκά.
- Ε Γέρο - Σάββα, τελείωσε το σιτάρι. Τί γίνεται τώρα;
Το ευλαβέστατο αι πιστό Γεροντάκι απήντησε:
- Μη χάνετε, ευλογημένοι, την ελπιδα σας στη Γλυκοφιλούσα μας.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 3'. «∆ηµοσιοποίηση αµαρτηµάτων»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

«Πάντα καθαρά τοις καθαροίς»

 «∆ηµοσιοποίηση αµαρτηµάτων»

 Όταν βλέπουµε κάτι άσχηµο, νά τό σκεπάζουµε καί όχι νά τό διαποµπεύουµε. ∆έν είναι σωστό νά γίνωνται γνωστά τά ηθικά παραπτώµατα. Άς υποθέσουµε ότι στον δρόµο υπάρχει µιά ακαθαρσία.
Ένας συνετός άνθρωπος, άν περάση από εκεί, θά πάρη µιά πλάκα καί θά τήν σκεπάση, γιά νά µήν προξενη αηδία.
Ένας ασύνετος όµως, αντί νά τήν σκεπάση, µπορεί νά άρχίση νά τήν άνακατεύη καί νά σκορπίση περισσότερο τήν δυσωδία της.
Έτσι, καί όταν αδιάκριτα δηµοσιοποιούµε τίς αµαρτίες των άλλων, προξενούµε µεγαλύτερο κακό.
Τό «είπε τη Εκκλησία»[1] δέν έχει τήν έννοια ότι πρέπει όλα νά γίνωνται γνωστά, γιατί σήµερα δέν είναι όλοι Εκκλησία.
 Εκκλησία είναι οι πιστοί πού ζουν όπως θέλει ό Χριστός καί όχι οι άλλοι πού πολεµούν τήν Εκκλησία. Στά πρώτα χρόνια τού Χριστιανισµού πού ή εξοµολόγηση γινόταν µπροστά σέ όλα τά µέλη της Εκκλησίας, τότε εΐχε αυτό τό νόηµα τό «είπε τη' Εκκλησία». Ένώ στην εποχή µας πού σπάνια βρίσκεται οικογένεια νά εχη τον ίδιο Πνευµατικό, άς µη µάς ξεγελάη ό «εξω άπό εδώ» µέ τό «είπε τη' Εκκλησία», γιατί, όταν δηµοσιοποιούµε ένα ηθικό λ.χ. παράπτωµα, τό κοινοποιούµε στους πολεµίους της Εκκλησίας και τους δίνουµε αφορµή νά αρχίσουν τον πόλεµο εναντίον της, οπότε κλονίζεται ή πίστη των αδυνάτων ψυχών.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 3'. 1) «Να µή δηµιουργούµε εµείς σκάνδαλα », 2)«Tι σκανδαλοποιοί είναι µερικοί ! »

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

«Πάντα καθαρά τοις καθαροίς»

«Να µή δηµιουργούµε εµείς σκάνδαλα»

Όσο µπορούµε, νά προσέχουµε νά µή δίνουµε εµείς αφορµές καί δηµιουργούνται άσχηµες καταστάσεις. Νά µήν ανοίγουµε χαραµάδες στον πονηρό, γιατί οί ψυχές πού έχουν βλαµµένο λογισµό βλάπτονται καί αφορµή ζητάνε νά δικαιολογήσουν τόν εαυτό τους.
Ετσι άπό τήν µιά χτίζουµε καί άπό τήν άλλη γκρεµίζουµε.
Είχαν έρθει µιά φορά στο Καλύβι µερικοί νέοι, µοντέρνα παιδιά, καί συζητήσαµε. Εκείνη τήν ήµερα θά έβγαινα άπό τό Αγιον Όρος. Όταν τό έµαθαν, βγήκαν καί εκείνα άπό τό Όρος καί στο καραβάκι ήρθαν καί κάθησαν κοντά µου. Μέ πολύ ενδιαφέρον µέ ρωτούσαν γιά διάφορα πνευµατικά θέµατα. Μερικοί όµως τό παρεξήγησαν καί µάς κοίταζαν πολύ ύποπτα.
Έάν µπορούσα νά προβλέψω ότι θά τό παρεξηγούσαν αυτό οί άλλοι, θά φρόντιζα νά λάβω τά µέτρα µου.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 3'. «Πάντα καθαρά τοις καθαροΐς »,Ό πνευµατικός άνθρωπος είναι «πΰρ καταναλίσκον»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

«Πάντα καθαρά τοις καθαροΐς»[1]

Ό πνευµατικός άνθρωπος είναι «πΰρ καταναλίσκον»

 - Γέροντα, πώς µπορεί να ζήση σήµερα κανείς µέσα στην κοινωνία σωστά, χριστιανικά, χωρίς να σκανδαλίζεται από τους ανθρώπους πού ζουν µακριά από τον Θεό;
- Γιατί να σκανδαλίζεται από τους άλλους πού δεν είναι κοντά στον Θεό; Εάν ήταν µέσα σε µία οικογένεια και είχε εξι-όκτώ αδέλφια και ένα-δύο από αυτά τα παρέσυρε ό σατανάς και ζούσαν αµαρτωλή ζωή, θα τον σκανδάλιζε ή αµαρτωλή ζωή τους;
- Όχι, θα πονούσε, γιατί θα ήταν αδέλφια του.
- Έ, λοιπόν, το κακό βρίσκεται µέσα µας. ∆εν έχουµε αγάπη, γι' αυτό δεν νιώθουµε όλους τους ανθρώπους αδελφούς µας και σκανδαλιζόµαστε από την ζωή τους. Όλοι είµαστε µία µεγάλη οικογένεια και είµαστε µεταξύ µας αδέλφια, γιατί όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά του Θεού. Εάν νιώσουµε πραγµατικά ότι είµαστε αδέλφια µε όλους τους ανθρώπους, θα πονούµε για όσους ζουν µέσα στην αµαρτία και δεν θα µας σκανδαλίζει ή αµαρτωλή ζωή τους, άλλα θα προσευχόµαστε γι’ αυτούς.
Άρα, αν σκανόαλιζώµαστε, το κακό βρίσκεται µέσα µας· δεν είναι έξω από µάς. Να λέµε στον εαυτό µας, όταν σκανδαλίζεται: «Εσύ πόσους σκανδαλίζεις; Για όνοµα του Θεού, να µην ανέχεσαι τον αδελφό σου; Εσένα πώς σε ανέχεται ό Θεός µε τόσα πού κάνεις;».

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 2'. «Αντιμετώπιση υβριστών »

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας. Αντιμετώπιση υβριστών

- Γέροντα, στην Αγία Γραφή λέει ότι ή βλασφημία κατά τού Αγίου Πνεύματος δεν συγχωρείται[1]. Ποια είναι ή βλασφημία αυτή;
- Βλασφημία κατά τού 'Αγίου Πνεύματος γενικά είναι ή περιφρόνηση στα θεία, όταν ό άνθρωπος έχει, εννοείται, τα λογικά του. Τότε είναι και ένοχος. Π.χ. έναν πού μού είπε «άντε κι εσύ και οι θεοί σου...», τού έδωσα μία σπρωξιά και τον τίναξα πέρα, γιατί αυτό ήταν βλασφημία. Ή περνάνε δύο έξω από μία Εκκλησία. Ό ένας κάνει τον σταυρό του καί λέει καί στον άλλο «κάνε, ευλογημένε, κι εσύ τον σταυρό σου...» καί αυτός αντιδρά: «Άντε κι εσύ πού θα κάνω τον σταυρό μου!».
Αυτή ή περιφρόνηση είναι βλασφημία. "Αδύνατον επομένως σε έναν ευλαβή άνθρωπο να υπάρχει βλασφημία. Άλλα και ή αναίδεια είναι βλασφημία κατά του Άγιου Πνεύματος. Ό αναιδής διαστρέφει ή καταπατάει λ.χ. μία ευαγγελική αλήθεια, για να δικαιολογήσει την πτώση του. Δεν σέβεται την αλήθεια, την πραγματικότητα, άλλα την τσαλακώνει εν γνώσει του· τσαλαπατάει ένα ιερό πράγμα. Και αυτό σιγά-σιγά γίνεται πλέον κατάσταση.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 2'. « Ή υπεράσπιση του δικαίου »

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας

Ή υπεράσπιση του δικαίου

- Γέροντα, λέει σε ένα τροπάριο: «Θυµόν κινήσαντες τον δικαιότατον»[1]. Ποιος θυµός είναι   δικαιότατος;
- Όταν αδικούνται άλλοι και φωνάζει κανείς και θυµώνει από πόνο πραγµατικό, τότε είναι «δικαιότατος ό θυµός». Όταν αδικείται ό ίδιος και θυµώνει, τότε δεν είναι καθαρός ό θυµός.
Όταν βλέπεις έναν να υποφέρει για Ιερά πράγµατα, αυτός έχει θειο ζήλο. Από αυτό µπορείς να καταλάβεις και τον διά Χριστόν σαλό. Αν πάρεις λ.χ. µια εικόνα και την βάλεις µπροστά του ανάποδα, θα τιναχθεί επάνω ό διά Χριστόν σαλός· έτσι τού κάνεις τεστ. Υπάρχει δηλαδή και δικαία, θεία αγανάκτηση, και µόνον αυτή η αγανάκτηση δικαιολογείται στον άνθρωπο.
Ό Μωυσής, όταν είδε τον λαό να θυσιάζει στο χρυσό µοσχάρι, αγανάκτησε και πέταξε κάτω τις πλάκες µε τις εντολές πού τού έδωσε ό Θεός, και έσπασαν[2].
Ό Φινεές, ό εγγονός τού αρχιερέα Ααρών, δύο φόνους έκανε και ό Θεός έδωσε εντολή από την γενιά του να βγαίνουν οι ιερείς τού Ισραήλ!
Όταν είδε τον Ισραηλίτη Ζαµβρί να αµαρτάνει µε την Μαδιανίτιδα Χασβί µπροστά στον Μωυσή και σε όλους τους Ισραηλίτες, δεν κρατήθηκε· σηκώθηκε από την συναγωγή και τους φόνευσε, και έτσι σταµάτησε ή οργή του Θεού. Αν δεν τους σκότωνε και τους δύο, θα έπεφτε οργή Θεού σε όλον τον λαό του Ισραήλ[3].

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 2'. «Ό Θεός µας υποµένει »

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας

Ό Θεός µας υποµένει 

 Σήµερα ό Θεός ανέχεται την κατάσταση. Ανέχεται, ανέχεται, για να είναι αναπολόγητος ό κακός.
Είναι περιπτώσεις πού ό Θεός επεµβαίνει άµεσα και αµέσως, ενώ σε άλλες περιπτώσεις περιµένει· δεν δίνει αµέσως την λύση και περιµένει την υποµονή των ανθρώπων, την προσευχή, τον αγώνα.
Τι αρχοντιά έχει ό Θεός!  Ένας πόσους είχε σφάξει τότε µε τον πόλεµο και ακόµη ζει. Θα τού πει στην άλλη ζωή ό Θεός: «Σ' άφησα να ζήσης περισσότερο και από τους καλούς». ∆εν θα έχει ελαφρυντικά.
    - Γέροντα, µερικοί τέτοιοι άνθρωποι, ενώ είναι βαριά άρρωστοι, πώς δεν πεθαίνουν;
   - Φαίνεται έχουν βαρείες αµαρτίες, γι' αυτό δεν πεθαίνουν. Περιµένει ό Θεός µήπως µετανοήσουν.
    - Και τον κόσµο πού παιδεύουν;
    - Αυτοί πού παιδεύονται και δεν φταίνε, αποταµιεύουν. Αυτοί πού φταίνε, εξοφλούν.
  - Γέροντα, τι θα πει «Πονηροί άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν επί τό χείρον, πλανώντες καί πλανώµενοι»[1];
     - Κοίταξε· υπάρχουν άνθρωποι πού έχουν κάποιον εγωισµό και ό Θεός τους δίνει ένα σκαµπίλι να πάνε παρακάτω. Άλλοι έχουν λίγο παραπάνω εγωισµό και ό Θεός τους δίνει ένα σκαµπίλι και πάνε ακόµη

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 2'. «Το παράδειγµα µιλάει »

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας

Το παράδειγµα µιλάει

  - Γέροντα, οι άνθρωποι πού ζουν πνευµατικά στον κόσµο πρέπει να δείχνουν στους κοσµικούς ότι νηστεύουν;
   - Όταν πρόκειται για διατεταγµένες νηστείες της Εκκλησίας µας, Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές κ.λπ., τότε πρέπει, γιατί αυτό είναι οµολογία πίστεως.
Οι άλλες όµως νηστείες, δηλαδή αυτές πού γίνονται από άσκηση, για την αγάπη τού Χριστού ή για να εισακουσθεί ή προσευχή µας σε ένα αίτηµα µας, πρέπει να γίνονται κρυφά.
Σκοπός είναι να ζούµε ορθόδοξα, όχι απλώς να µιλούµε ή να γράφουµε ορθόδοξα. αυτό, βλέπεις, ένα κήρυγµα δεν πληροφορεί, δεν αλλοιώνει τον άλλον, όσο καλό και αν είναι, αν ό ιεροκήρυκας δεν έχει βίωµα.
   -Αν, Γέροντα, ό ακροατής ή ό αναγνώστης έχει καλή διάθεση;
  - Έ, τότε αυτός έχει ήδη την θεία Χάρη, γι’ αυτό και Τελείται. Ένας όµως πού δεν έχει καλή διάθεση θα πάρει και θα εξέταση αυτά πού λέει ό ιεροκήρυκας και δεν θα /η καµµιά ωφέλεια. Το να σκεφτόµαστε ορθόδοξα είναι εύκολο· το να ζούµε όµως ορθόδοξα θέλει κόπο.
Μια φορά ένας θεολόγος είχε κάνει µια οµιλία και είχε πει να πάνε να δώσουν αίµα, γιατί υπήρχε ανάγκη. Και πράγµατι πολλοί παρακινήθηκαν και έδωσαν πολύ αίµα. Εκείνος όµως δεν έδωσε ούτε µία σταγόνα, αν και είχε... µπόλικο.
Οι άλλοι τότε σκανδαλίσθηκαν. «Εγώ, τους είπε εκείνος, µε την οµιλία πού έκανα και παρακίνησα τον κόσµο να δώσει αίµα, είναι σαν να έδωσα το περισσότερο αίµα»! Έτσι ανέπαυε τον λογισµό του.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 2'. «Κοιµίζουν τον κόσµο »

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 

Η γεννιά της αδιαφορίας

Κοιµίζουν τον κόσµο    

   - Γέροντα, πώς θα βοηθηθούν οι άνθρωποι µε τόσα πού γίνονται στον κόσµο;
   - Εκείνος πού θέλει να βοηθηθεί, βοηθιέται µε τιποτένια πράγµατα. Π.χ. κουνιέται ένα κανδήλι ή κουνιέται ό ίδιος ολόκληρος µε έναν σεισµό και συνέρχεται. Όσοι δεν πιστεύουν, γίνονται χειρότεροι, όταν ακούν ότι θα γίνει πόλεµος ή κάποια καταστροφή.
«∆ώσ' του, σού λέει, να γλεντήσουµε, γιατί χάνουµε την ζωή», οπότε το ρίχνουν τελείως έξω. Άλλοτε ακόµη και οι αδιάφοροι, όταν άκουγαν λ.χ. ότι θα γίνει πόλεµος, συνέρχονταν και άλλαζαν ζωή.
Τώρα είναι πολύ λίγοι αυτοί. Παλιά το έθνος µας ζούσε πνευµατικά, γι' αυτό και ό Θεός το ευλογούσε και οι Άγιοι µάς βοηθούσαν µε θαυµαστό τρόπο, και νικούσαµε τους εχθρούς µας, οι όποιοι πάντοτε ήταν περισσότεροι από εµάς. Σήµερα λέµε πώς είµαστε Ορθόδοξοι, άλλα δυστυχώς συχνά µόνον το όνοµα «Ορθόδοξος» έχουµε και όχι ζωή ορθόδοξη.

Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 2'. «Ή παρουσία του Χριστιανού είναι ομολογία πίστης»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας

Ή παρουσία του Χριστιανού είναι ομολογία πίστης

 - Γέροντα, τα διάφορα κινήματα, οι διαμαρτυρίες πού γίνονται από τους Χριστιανούς έχουν κάποιο αποτέλεσμα;

- Ή παρουσία των Χριστιανών είναι πλέον ομολογία πίστεως. Μπορεί κανείς με την προσευχή να βοηθήσει περισσότερο, αλλά την σιωπή του θα την εκμεταλλευθούν οι άλλοι και θα πουν. «Ό τάδε και ό τάδε δεν διαμαρτυρήθηκαν, επομένως είναι με το μέρος μας· συμφωνούν μαζί μας». Αν δεν αρχίσουν μερικοί να χτυπούν το κακό, να ελέγχουν δηλαδή αυτούς πού σκανδαλίζουν τους πιστούς, θα γίνει μεγαλύτερο κακό.
Έτσι θα τονωθούν λίγο οι πιστοί, άλλα και θα εμποδιστούν λίγο όσοι πολεμούν την Εκκλησία. Ή Εκκλησία δεν είναι δικό τους καΐκι, να κάνουν βόλτες· είναι το σκάφος τού Χριστού.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 1'. «Βλέπω τι µας περιµένει, γι' αυτό πονάω.»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας

Βλέπω τι µας περιµένει, γι' αυτό πονάω

Περνούν τά χρόνια καί τι δύσκολα χρόνια! ∆εν τελείωσαν τά θέµατα. Βράζει το καζάνι. Αν δεν είναι λίγο δυναµωµένος κανείς, πώς θα µπόρεση να αντιµετώπιση µιά δύσκολη κατάσταση; Ό Θεός δεν έκανε ανεπρόκοπους ανθρώπους. Πρέπει να καλλιεργήσουµε το φιλότιµο. Αλήθεια, Θεός φυλάξοι, αν γίνει ένα τράνταγµα, πόσοι θα σταλθούν όρθιοι;
Πριν από τον πόλεµο τού '40, στην Κόνιτσα, εκεί πού είχα το µαραγκούδαδικο ήταν ή αγορά καί έφερναν οι χωρικοί καλαµπόκι, σιτάρι κ.λπ. Μερικοί πλούσιοι - τι πλούσιοι, αυτοί δηλαδή πού έπαιρναν κάποιους τόκους από τις Τράπεζες, όταν πήγαιναν οι καηµένοι οι χωρικοί το καλαµπόκι στην αγορά, για να το πουλήσουν, αυτοί το κλωτσούσαν µε το πόδι καί ρωτούσαν πόσο έχει.
Όταν ήρθε ό πόλεµος καί αναγκάσθηκαν να τά πουλήσουν όλα, «καληµέρα» έλεγε ό ένας, «έχεις καλαµπόκι;» ρωτούσε ό άλλος.
Γι' αυτό τώρα να ευχαριστείτε τον Θεό για όλα. Κοιτάξτε να ανδρωθείτε. Σφιχτήτε λιγάκι. Βλέπω τι µας περιµένει, γι' αυτό πονάω. Μην αφήνετε τον εαυτό σας χαλαρό. Ξέρετε τι τραβάνε άλλου οι Χριστιανοί [1]; Στην Ρωσία µέσα στα κάτεργα. Τι δυσκολίες! Που πνευµατικά βιβλία! Αφήστε την Αλβανία. ∆υστυχία! ∆εν έχουν να φάνε. Ούτε Εκκλησίες άφησαν ούτε µοναστήρια. Τά ονόµατα τους τά άλλαξαν καί αυτά, γιατί δεν ήθελαν να ακούγονται χριστιανικά ονόµατα.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 1'. «Έχουµε ευθύνη»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας
Έχουµε ευθύνη.[1]

Είχε έρθει στο Καλύβι ένας άθεος µέχρι το κόκκαλο. Αφού είπε διάφορα, µετά µού λέει: «Εγώ είµαι εικονοµάχος». Από εκεί πού δεν πίστευε τίποτε, ύστερα έλεγε ότι είναι εικονοµάχος. «Βρε αθεόφοβε, τού λέω, εσύ αφού δεν πιστεύεις σε τίποτε, τι µού λες ότι είσαι εικονοµάχος;
Τότε, τον καιρό τής Εικονοµαχίας [2], µερικοί Χριστιανοί από υπερβολικό ζήλο έπεσαν σε πλάνη, έφθασαν στην άλλη άκρη, και µετά ή Εκκλησία τοποθέτησε το θέµα· δεν είναι ότι δεν πίστευαν». Υποστήριζε εν τω µεταξύ όλη την σηµερινή κατάσταση. Μαλώσαµε εκεί πέρα.
«Καλά, του λέω, κατάσταση είναι αυτή; ∆ικαστικοί να φοβούνται να δικάσουν, να κάνουν µηνύσεις για εγκληµατίες και να τους απειλούν ό ένας και ό άλλος και να αναγκάζονται να τις αποσύρουν; Και τελικά ποιοί κυβερνούν; Σε αναπαύει αυτή ή κατάσταση; Υποστηρίζεις αυτούς; Εσύ είσαι εγκληµατίας. Γι' αυτό ήρθες; Άντε, φύγε Από εδώ!». Τον έδιωξα.

- Γέροντα, δεν φοβάστε έτσι πού µιλάτε;

- Τι να φοβηθώ; Τον τάφο µου τον έχω ανοίξει. Αν δεν τον είχα ανοίξει, θα µε απασχολούσε πού θα κουραζόταν ό άλλος να σκάψει. Τώρα θα χρειασθεί να ρίξει µόνο λίγους τενεκέδες χώµα...

Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 1'. «Σήµερα οι άνθρωποι γυρίζουν γύρω από τον εαυτό τους.»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 

Ή γενιά της αδιαφορίας

Σήµερα οι άνθρωποι γυρίζουν γύρω από τον εαυτό τους.

Παλιά στην πατρίδα µου, στα Φάρασα, έλεγαν: «Αν έχεις καµµιά δουλειά, µην την αφήνεις για αύριο. Αν έχεις καλό φαγητό, άσ' το για αύριο, µήπως έρθει κανένας µουσαφίρης».
Τώρα σκέφτονται: «Να αφήσουµε την δουλειά, µήπως έρθει κανείς αύριο και µας βοηθήσει. Το καλό φαγητό, ας το φάµε εµείς απόψε!».
Οι περισσότεροι σήµερα γυρίζουν γύρω από τον εαυτό τους. Μόνον τον εαυτό τους σκέφτονται. Ας υποθέσουµε ότι βρέχει, γίνεται κατακλυσµός. Θα δείτε, οι περισσότερες από σάς θα σκεφθούν µήπως έχουν ρούχα απλωµένα, να πάνε να τα µαζέψουν. Κακό δεν είναι αυτό, άλλα δεν θα πάνε πιο πέρα. Τα ρούχα και να βραχούν, πάλι θα στεγνώσουν. Αυτοί όµως πού αλωνίζουν τι θα γίνουν; Πονάτε γι' αυτούς, για να κάνετε καµµιά ευχή; Ή πέφτουν κεραυνοί- ζήτηµα πέντε-έξι ψυχές να θυµηθούν τους καηµένους τους γεωργούς ή αυτούς πού έχουν θερµοκήπια. ∆εν σκέφτεται δηλαδή τον άλλον ό άνθρωπος, δεν βγαίνει από τον εαυτό του, άλλα γυρίζει συνέχεια γύρω από τον εαυτό του.
Όταν όµως γυρίζει γύρω από τον εαυτό του, κέντρο έχει τον εαυτό του· δεν έχει τον Χριστό.
Είναι έξω από τον άξονα πού είναι ό Χριστός. Για να φθάσει να σκέφτεται τον άλλον, πρέπει ό νους του πρώτα να είναι στον Χριστό. Τότε σκέφτεται και τον πλησίον και µετά σκέφτεται και τα ζώα και όλη την φύση. Έχει τον σταθµό του ανοιχτό και, µόλις πάρει το µήνυµα, τρέχει να βοηθήσει.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 1'. «Ή γενιά της αδιαφορίας»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ή αδιαφορία για τον Θεό φέρνει την αδιαφορία και για όλα τα άλλα. 

- Τι είναι αυτό πού ακούγεται;
- Αεροπλάνο, Γέροντα!
- Κλείσε το παράθυρο, µην µπει µέσα! Έτσι πού είναι παλάβωσε o κόσµος, και αυτό
σιγά-σιγά µπορεί να γίνει!... Έχουν διαλυθεί όλα, οικογένεια, παιδεία, υπηρεσίες... Α, δεν τους καίγεται καρφί!
Τίποτε δεν έχουν µεσάτους...
- Γέροντα, ποιος φταίει πού φθάσαµε σ' αυτήν την κατάσταση;
- Μιλάω γενικά· θέλω να πω, µέχρι πού έχει φθάσει ή αδιαφορία! Πήγαινε σε µια σχολή και θα δεις· αν λ.χ. χτυπούν τα παράθυρα από τον αέρα, ζήτηµα να βρεθεί ένα παιδί να τα κλείσει, για να µή σπάσουν. Αλλά θα χαζεύουν, άλλα θα κοιτάζουν πώς χτυπούν, άλλα θα περνούν από 'κει σαν να µή συµβαίνει τίποτε. Αδιαφορία!
Μού έλεγε ένας αξιωµατικός πού ήταν υπεύθυνος στις αποθήκες: «Τροµάζω να βρω έναν στρατιώτη σωστό, να τον βάλω φρουρό στην αποθήκη πετρελαίων, για να µή βάλουν οι άλλοι καµµιά φωτιά ή ό ίδιος µην πετάξει κανένα τσιγάρο απρόσεκτα».
Υπάρχει ένα πνεύµα χλιαρό, καθόλου ανδρισµός. Χαλάσαµε τελείως! Πώς µας ανέχεται ό Θεός! Παλιά τι αξιοπρέπεια υπήρχε! Τι φιλότιµο! Στον πόλεµο τού '40, στα σύνορα, οι Ιταλοί είχαν πότε-πότε κάποια επικοινωνία µε τους Έλληνες φρουρούς και έκαναν καµµιά επίσκεψη στο ελληνικό φυλάκιο.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Εισαγωγή. «Επικατάρατος ό ποιών τα έργα Κυρίου άµελώς» «Να αναπαύουµε τους ανθρώπους πνευµατικά»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Εισαγωγή από τους λόγους του Γέροντα.

«Επικατάρατος ό ποιών τα έργα Κυρίου άµελώς»

 «Να αναπαύουµε τους ανθρώπους πνευµατικά»

Παλιά, αν ένας ευλαβής ασχολείτο µε την κατάσταση στον κόσµο, δεν πρέπει να ήταν καλά· ήταν για κλείσιµο στον Πύργο[5]. Σήµερα αντίθετα, αν ένας ευλαβής δεν ενδιαφέρεται και δεν πονάει για την κατάσταση που επικρατεί στον κόσµο, είναι για κλείσιµο στον Πύργο. Γιατί τότε αυτοί πού κυβερνούσαν είχαν  Θεό µέσα τους, ενώ σήµερα πολλοί από αυτούς πού κυβερνούν δεν πιστεύουν.

Είναι πολλοί τώρα εκείνοι πού επιδιώκουν να τα διαλύσουν όλα, οικογένεια, νεολαία, Εκκλησία.

Το να ενδιαφέρεται κανείς τώρα και να ανήσυχη για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το έθνος µας είναι οµολογία, γιατί ή Πολιτεία τα βάζει µε τον θείο νόµο. Ψηφίζει νόµους ενάντιους στον νόµο τού Θεού.

Είναι και µερικοί αδιάφοροι πού ούτε στον θεσµό της Εκκλησίας

πιστεύουν ούτε Έθνος παραδέχονται και, για να έχουν το χουζούρι τους, λένε «ό Απόστολος Παύλος λέει να µην ενδιαφέρεσαι για τα πράγµατα τού κόσµου», και έτσι αδιαφορούν! 'Αλλά ό Απόστολος Παύλος άλλο εννοούσε.
Τότε τα ειδωλολατρικά έθνη είχαν εξουσία. Μερικοί ξέκοψαν από το
κράτος και πίστεψαν στον Χριστό. Έλεγε λοιπόν ό Απόστολος Παύλος σ' αυτούς «εσείς µην
άσχολήσθε µε τα πράγµατα τού κόσµου», για να ξεχωρίζουν από τον κόσµο, γιατί όλος ό κόσµος
ήταν ειδωλολατρικός[6]. Από την στιγµή όµως πού ανέλαβε την εξουσία ό Μέγας Κωνσταντίνος
και επικράτησε ό Χριστιανισµός, δηµιουργήθηκε σιγά-σιγά ή µεγάλη χριστιανική παράδοση µε τις

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Εισαγωγή. Ο Θεός θα δώσει τη λύση.

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Εισαγωγή από τους λόγους του Γέροντα.

Ο Θεός θα δώσει τη λύση.

Ό Καλός Θεός όλα θα τα οικονοµήσει µε τον καλύτερο τρόπο, αλλά χρειάζεται πολλή υποµονή και προσοχή, γιατί πολλές φορές, µε το να βιάζωνται οι άνθρωποι να ξεµπλέξουν τα κουβάρια, τα µπλέκουν περισσότερο. Ό Θεός µε υποµονή τα ξεµπλέκει. ∆εν θα πάει πολύ αυτή ή κατάσταση. Θα πάρει σκούπα ό Θεός!
Κατά το 1830, επειδή υπήρχε στο Άγιον Όρος πολύς τουρκικός στρατός, για ένα διάστηµα δεν είχε µείνει στην Μονή Ιβήρων κανένας µοναχός. Είχαν φύγει οι Πατέρες, άλλοι µε τα άγια Λείψανα, άλλοι για να βοηθήσουν στην Επανάσταση.
Ερχόταν στο µοναστήρι µόνον ένας µοναχός από µακριά πού άναβε τα κανδήλια και σκούπιζε.
Μέσα και έξω από το µοναστήρι ήταν τουρκικός στρατός, και αυτός ό καηµένος σκούπιζε και έλεγε: «Παναγία µου, τι θα γίνει µ' αυτήν την κατάσταση;».
Μία φορά πού προσευχόταν µε πόνο στην Παναγία, βλέπει να τον πλησιάζει µία γυναίκα ήταν ή Παναγία   πού έλαµπε και το πρόσωπο της ακτινοβολούσε. Τού παίρνει την σκούπα από το χέρι και τού λέει: «Εσύ δεν ξέρεις να σκουπίζεις καλά  εγώ θα σκουπίσω».

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Εισαγωγή. «Για να πέρασης στην βουλή τού Θεού, πρέπει να γίνεις "βουλευτής" τού Θεού, όχι "βολευτής" τού εαυτού σου».

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Εισαγωγή από τους λόγους του Γέροντα.

 «Για να πέρασης στην βουλή τού Θεού, πρέπει να γίνεις "βουλευτής" τού
Θεού, όχι "βολευτής" τού εαυτού σου».

- Γέροντα, πώς τα βλέπετε τα πράγµατα;
- Εσείς πώς τα βλέπετε;
- Εµείς τι να πούµε, Γέροντα; Εσείς να µας λέγατε.
- Ή ησυχία πού επικρατεί µε ανησυχεί. Κάτι ετοιµάζεται. ∆εν έχουµε καταλάβει καλά σε τι χρόνια ζούµε ούτε σκεφτόµαστε ότι θα πεθάνουµε. ∆εν ξέρω τι θα γίνει·  πολύ δύσκολη κατάσταση!
Ή τύχη τού κόσµου κρέµεται από τα χέρια µερικών, άλλα ακόµη ό Θεός κρατά φρένο. Χρειάζεται να κάνουµε πολλή προσευχή µε πόνο, για να βάλει ό Θεός το χέρι Του. Να το πάρουµε στα ζεστά και να ζήσουµε πνευµατικά. Είναι πολύ δύσκολα τα χρόνια. Έχει πέσει πολλή στάχτη, σαβούρα, αδιαφορία. Θέλει πολύ φύσηµα, για να φύγει. Οι παλιοί
έλεγαν ότι θα έρθει ώρα πού θα κλωτσήσουν οι άνθρωποι. Πετάνε τους φράκτες, δεν υπολογίζουν τίποτε. Είναι φοβερό!  

Έγινε µία βαβυλώνια. Να κάνουµε προσευχή να βγουν οι άνθρωποι από αυτήν την βαβυλώνια. ∆ιαβάστε την προσευχή των Τριών Παίδων[1], να δείτε µε πόση ταπείνωση προσεύχονταν
και τον 82° Ψαλµό: « Ό Θεός, τις όµοιωθήσεταί σοι, µή σιγήσης...». Αυτό πρέπει
να γίνει, αλλιώς δεν γίνεται χωριό. Θέλει θεϊκή επέµβαση.
Μπαίνουν µερικές αρρώστιες ευρωπαϊκές και προχωρούν όλο προς το

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. «Χωρίς πίστη δεν μπορεί να σταθή ο κόσμος»

Χωρίς πίστη δεν μπορεί να σταθή ο κόσμος

Πήγαιναν να καταργήσουν την θρησκεία, γιατί νόμιζαν ότι η θρησκεία δημιουργεί προβλήματα. Τώρα σιγά-σιγά βλέπουν ότι ο άνθρωπος, όταν δεν πιστεύη, δεν έχει φρένο και γίνεται θηρίο· δεν μπορεί να σταθή χωρίς ιδανικά.

Ένας δημοσιογράφος πήγε σε έναν παλιό πολιτικό, κομμουνιστή, και τον ρώτησε: «Τι πρέπει να προσέξουν οι σημερινοί πολιτικοί για να πετύχουν και τι για να μην αποτύχουν;»

Και εκείνος του απάντησε: «Εμείς αποτύχαμε, γιατί τα βάλαμε με την Εκκλησία». Οι κομμουνιστές δηλαδή που δεν πιστεύουν, που δεν έχουν ούτε υλικό ενδιαφέρον ούτε πνευματικό ανέβασμα, κατάλαβαν ότι με τον Θεό δεν μπορούν να τα βάλουν. Τώρα⁵ στην Σερβία άρχισαν να χτίζουν Ναούς σε μερικά μέρη.

Είδαν μετά από στατιστική ότι όπου υπάρχει Εκκλησία υπάρχουν λιγώτεροι ψυχοπαθείς, γίνονται λιγώτερα εγκλήματα κ.λπ. Δεν πιστεύουν, αλλά, για να μη δίνουν ψυχοφάρμακα, κάνουν Ναούς. Αφού και ο Τσαουσέσκου, παρ’ όλο που ήταν «τσαούσης του αίσχους», παρ’ όλο που έλεγε ότι ο Χριστιανισμός είναι το όπιο του λαού κ.λπ., αλλά έλεγε κιόλας ότι οι Χριστιανοί είναι καλοί άνθρωποι. Γιατί, όσοι πίστευαν, είχαν φρένο· δεν έκαναν αταξίες.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 1'. «Άγνοια δεν δικαιολογείται.»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η γεννιά της αδιαφορίας

 Άγνοια δεν δικαιολογείται

 -Μήπως, Γέροντα, µερικοί είναι αδιάφοροι, επειδή έχουν άγνοια;

 -Τι άγνοια; Να σού πω µιά άγνοια; Φιλόλογος από την Χαλκιδική δεν ήξερε τι είναι το Άγιον Όρος. Ένας Γερµανός δάσκαλος τού µίλησε για το Άγιον Όρος και ήρθαν µαζί. Ό Γερµανός ήξερε ακόµη καί πόσα µοναστήρια υπάρχουν στο Άγιον Όρος. Και παρόλο πού ήταν Προτεστάντης, ήξερε καί τι άγια Λείψανα υπάρχουν, πού βρίσκονται κ.λπ. Αυτή ή άγνοια δικαιολογείται;
Άλλος από την Αµερική είπε σε κάποιον από την Χαλκιδική να’ρθει για ένα πρόβληµά του να τον βοηθήσω. Από την Αµερική!
Να σας πω καί κάτι ακόµη. Ήρθε ένας στο Καλύβι πού ήταν από την Φλώρινα. «Μέσα από την Φλώρινα, τού λέω, είσαι;». «Ναι, από µέσα», µού λέει. «Εσείς εκεί έχετε καί καλό µητροπολίτη», τού λέω. «Σε ποια οµάδα παίζει;», µου λέει. Αυτός νόµιζε ότι ήταν ποδοσφαιριστής! Ήταν προσηλωµένος στο ποδόσφαιρο. Ούτε τον δεσπότη ήξερε τουλάχιστον τον Καντιώτη τον ξέρουν. Αυτά δεν δικαιολογούνται. Όχι, άγνοια δεν δικαιολογείται σήµερα στον κόσµο. Λείπει ή καλή διάθεση, το φιλότιµο. Εκείνος πού έχει καλή διάθεση για να γνωρίσει τον Χριστό, θα Τον γνωρίσει. Θα πάρει στροφή. Και αν δεν βρεθεί ούτε ένας θεολόγος ούτε ένας καλόγερος, και δεν ακούσει τον λόγω του Θεού, άµα έχει καλή διάθεση, θα πάρει στροφή ή από ένα φίδι ή από ένα θηρίο ή από µια αστραπή, από έναν κατακλυσµό, ή από κάποιο άλλο γεγονός. Θα τον οικονοµήσει ό Θεός.

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου Λόγοι Α΄ Μέρος Δ΄ Κεφάλαιο 4ο. Η ορθόδοξη παράδοση. «Να αφήσουμε μια καλή παράδοση» Λόγοι Α΄

Λόγοι Α΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 

Να αφήσουμε μια καλή παράδοση

- Πώς μερικά μέρη, Γέροντα, έχουν καλούς ανθρώπους;

- Υπάρχουν καλοί άνθρωποι, άφησαν μια καλή σειρά και τώρα συνεχίζεται μια καλή παράδοση. Δεν είναι ότι το χώμα βγάζει καλούς ανθρώπους! Όταν ένας τόπος έχη καλή παράδοση ή κακή παράδοση, αυτό συνεχίζεται. Εκεί στην Ήπειρο ήταν κάποιο χωριό, κοντά στα αλβανικά σύνορα, που οι κάτοικοί του πήγαιναν στον Εσπερινό, στην Θεία Λειτουργία, όποτε είχε, ακόμη και στο Απόδειπνο. Και –πώς να πη κανείς;- ζούσαν τον Παράδεισο και από αυτήν την ζωή, θα πάνε και στον Παράδεισο στην άλλη ζωή. Αυτοί βοήθησαν τον εαυτό τους, βοήθησαν και την άλλη γενιά, και δημιούργησαν μια καλή συνέχεια. Και όταν οι απόγονοί βρεθούν σε μια παράδοση καλή, συνεχίζεται μια παράδοση καλή. Στο διπλανό ακριβώς χωριό όλοι έκλεβαν. Έναν παπά έβγαλε το χωριό αυτό, και αυτός έκλεβε εικόνες από την Εκκλησία! Όχι ότι σ’ αυτό το χωριό ήταν το χώμα τέτοιο, αλλά οι άνθρωποι εκεί είχαν αυτήν την κακή συνήθεια. Άφησαν έτσι μια κακή σειρά, και αυτή η παράδοση η κακή συνεχίζεται. Θέλει πολλή δουλειά, για να έρθη εκεί μια καλή παράδοση. Και βλέπεις, όταν κάποιος είναι κακός, προσπαθούν να αποδείξουν όλοι πως δεν είναι από τον τόπο τους· ψάχνουν για την καταγωγή του.