Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη
Ἡ παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ
Ἄνθρωπὸς τὶς εἶχε δύο υἱούς
Ἔτσι μᾶς βεβαίωσε ὁ εὐαγγελιστὴς καὶ Θεολόγος Ἰωάννης: Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε˙ Ὁ μονογενὴς Υἱός, ὁ ὤν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός, Ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.
Ὁ Χριστὸς λοιπὸν μᾶς ἐξήγησε ὅτι ὁ Θεὸς Πατὴρ εἶναι μία πατρικὴ Ἀγάπη, ποὺ συνεχῶς προσφέρεται στὸν ἄνθρωπο.
Καὶ γιὰ νὰ κατανοήσουμε τὴν ἀλήθεια αὐτή, ὁ Χριστὸς χρησιμοποίησε μία παραβολή, τὴν παραβολὴ τοῦ σωθέντος ἀσώτου υἱοῦ.
Ἄνθρωπός τις. "Ὁ Κύριος ὀνομάζει παραβολικὰ τὸν ἑαυτό Του ἄνθρωπο, καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι καθόλου παράξενο. Διότι ἂν ἔγινε πραγματικὰ ἄνθρωπος γιὰ τὴ σωτηρία μας, τί τὸ παράδοξο νὰ προβάλει τὸν ἑαυτό Του ὡς ἕναν ἄνθρωπο γιὰ τὴν ὠφέλειά μας, αὐτὸς ποὺ εἶναι πάντοτε προστάτης τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός μας, ὡς κύριος καὶ δημιουργὸς καὶ τῶν δύο;
Αὐτὸς ποὺ παρουσίασε ἔργα ὑπερβολικῆς ἀγάπης καὶ φροντίδας γιά μας, καὶ πρὶν ἀκόμα δημιουργηθοῦμε;".
Ἡ δημιουργία ὁλόκληρη εἶναι ἕνα ξεχείλισμα τῆς θείας ἀγάπης.
Ὁ Θεολόγος Γρηγόριος λέγει σχετικά: Δὲν ἦταν ἀρκετὸ στὸν πανάγαθο Θεὸ "νὰ κινεῖται μόνο στὴ θεωρία τοῦ ἑαυτοῦ Του, ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ ἐκχυθεῖ ἡ θεία ἀγαθότητα καὶ νὰ ἐξαπλωθεῖ, γιὰ νὰ γίνουν περισσότερα τὰ ὑπὸ τοῦ ἀγαθοῦ Θεοῦ εὐεργετούμενα˙ καὶ αὐτὸ ἦταν ἡ ἀπόδειξη τῆς ἄπειρης ἀγαθότητός Του".
Γι' αὐτὸ ὁ Θεὸς δημιουργεῖ ἀρχικὰ τὶς ἀγγελικὲς Δυνάμεις. Στὴ συνέχεια "δημιουργεῖ δεύτερο κόσμο, ὑλικὸ καὶ ὁρατό", δηλαδὴ ὅλο τὸ σύμπαν ποὺ μᾶς περιβάλλει.
Ἡ δημιουργία εἶναι μία ἀγαπητικὴ κίνηση τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Μάξιμος θεολογεῖ: Ὁ Θεός, "ἀπὸ τὸ ὑπερβολικὸ μέγεθος τοῦ ἀγαθοῦ ἔρωτος βγαίνει ἔξω ἀπὸ τὸν ἑαυτό Του (ἔξω ἑαυτοῦ γίνεται), μὲ τὶς πρόνοιές Του γιὰ ὅλα τὰ ὄντα, καὶ κατὰ κάποιο τρόπο θέλγεται ἀπὸ ἀγαθότητα, ἀγάπη καὶ ἔρωτα, καὶ ἀπὸ τὴν περιοχή του ἐπάνω ἀπὸ ὅλα καὶ τῆς ἀφαίρεσης ἀπὸ ὅλα, κατεβαίνει στὴν περιοχή του μέσα στὰ πάντα μὲ ἐκστατικὴ ὑπερούσια δύναμη, χωρὶς νὰ ἐξέλθει ἀπὸ τὸν ἑαυτό Του. Γι' αὐτὸ οἱ δεινοὶ στὰ θεῖα Τὸν ἀποκαλοῦν ζηλωτή, ἐπειδὴ ἔχει μεγάλο ἀγαθὸ ἔρωτα πρὸς τὰ ὄντα...
Ὀνομάζουν τὸ Θεὸ προβολέα καὶ γεννήτορα τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ ἔρωτος. Διότι ἐκεῖνα ποὺ ὑπῆρχαν μέσα Του (δηλ. τὴν ἀγάπη καὶ τὸν ἔρωτα), τὰ ἐπέκτεινε πρὸς τὰ ἔξω, στὰ κτίσματα. Γι' αὐτὸ ἔχει λεχθεῖ: Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί".
Ὁ Θεὸς πρὶν ἀκόμη δημιουργήσει τὸν ἄνθρωπο φανέρωσε τὴν ἀγάπη Του γι' αὐτόν: "Πρὶν ἀπὸ μᾶς, γιὰ χάρη μας, ἔπλασε τοὺς Ἀγγέλους γιὰ νὰ ἀποστέλλονται ὡς διάκονοι, ὅπως λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, διά τους μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν.
Πρὶν ἀπὸ μᾶς, γιὰ χάρη μας, ἔστησε τὸ θόλο τοῦ οὐρανοῦ,... θεμελίωσε τὴ γῆ, ἅπλωσε τὴ θάλασσα... Ὅσο γιὰ τὴν ἠθική μας βελτίωση καὶ τὴν καθοδήγηση πρὸς τὴν ἀρετή, τί δὲν ἔκανε ὁ φιλάγαθος Δεσπότης;
Τὸν ἴδιο αὐτὸ αἰσθητὸ κόσμο κατασκεύασε ὁ Θεὸς σὰν ἕνα καθρέπτη τῶν ὑπερκοσμίων, ὥστε μὲ τὴν πνευματικὴ θεωρία του νὰ ἀνεβαίνουμε, σὰν μὲ θαυμάσια κλίμακα, πρὸς τὰ ὑπερκόσμια".
Σκοπὸς τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἴδιου του ἀνθρώπου ἦταν νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος κοινωνὸς τῆς θείας ἀγάπης.
Ἐπειδὴ "δὲν ἔπρεπε νὰ παραμένει ἀθέατο το φῶς, καὶ ἡ θεία δόξα ἀμάρτυρη, καὶ ἡ θεία ἀγαθότητα ἀναπόλαυστη. Δὲν ἔπρεπε καὶ τὰ ἄλλα θεῖα ἀγαθὰ νὰ παραμένουν ἀνενέργητα, δηλαδὴ χωρὶς νὰ ὑπάρχει ἐκεῖνος ποὺ θὰ γινόταν μέτοχός τους".
Ἐφ' ὅσον ὁ σκοπὸς τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ἦταν νὰ γίνει μέτοχος τῶν θείων ἀγαθῶν, ὁ ἄνθρωπος "κοσμήθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ μὲ τὴ ζωή, τὸ λόγο, τὴ σοφία καὶ μὲ ὅλα τὰ θεοπρεπῆ ἀγαθά, ὥστε μὲ καθένα ἀπὸ αὐτὰ νὰ ἐπιθυμεῖ τὸ συγγενὲς θεῖο ἀγαθό". Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ ὀνομάζονται μὲ μία ἔκφραση: κατ' εἰκόνα Θεοῦ.
Ὁ Θεὸς ἀφοῦ δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο, ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσω τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν.
Μέσα στὸν Παράδεισο ὁ ἄνθρωπος ζοῦσε τὴν κοινωνία μὲ τὸ Θεό, "ἔχοντας ὡς κατοικία του τὸν ἔνοικό του Θεὸ καὶ ἔνδυμα ἔνδοξο τὸν ἴδιο τὸ Θεό,... ἀπολαμβάνοντας τὸ μοναδικὸ γλυκύτατο καρπό, δηλαδὴ τὴ θεωρία τοῦ προσώπου Του, σὰν ἄλλος ἄγγελος".
Ἡ θέα τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ χαρὰ καὶ ἡ τροφὴ τῶν πρωτόπλαστων.
Τὸ ὕψιστο ἀγαθὸ τὸ ὁποῖο δωρήθηκε στὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ Δημιουργὸ ἦταν "ἡ παραμονή του κοντὰ στὸ Θεὸ καὶ ἡ διὰ τῆς ἀγάπης ἕνωσή του μὲ Αὐτόν". Αὐτὴ τὴ θεία δωρεὰ ἔπρεπε νὰ ἐργάζεται καὶ νὰ φυλάσση ὁ ἄνθρωπος μέσα στὸν Παράδεισο τῆς θείας ἀγάπης. Καὶ ἡ ἐργασία αὐτή, ποὺ θὰ γινόταν μὲ τὴν ἐλεύθερη θέληση τοῦ ἀνθρώπου, θὰ ἦταν ἡ μετάβαση ἀπὸ τὸ κατ' εἰκόνα στὸ καθ' ὁμοίωσιν.
Τὸ κατ' εἰκόνα συνυπάρχει στὸν ἄνθρωπο ἐξ' ἀρχῆς. Ὅμως "τὸ νὰ γίνουμε καθ' ὁμοίωσιν Θεοῦ κατορθώνεται ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἴδιους μὲ τὴν προαίρεσή μας... Ὁ Κύριος, δίνοντάς μας τὴ δύναμη νὰ Τοῦ μοιάσουμε, μᾶς ἄφησε νὰ ἐργαζόμαστε τὴν πρὸς τὸν Θεὸν ὁμοίωση, ὥστε ὁ οὐράνιος μισθός μας νὰ φανερώνει τὴν ἐργασία μας".
Ὁ Θεὸς εἶναι ἡ Ἀγάπη, καὶ ἡ ἀρετὴ ποὺ θὰ τελειοποιήσει τὴν ὁμοίωσή μας μὲ τὸ Θεὸ εἶναι ἡ ἀρετὴ τῆς ἀγάπης: "Ὅπως σὲ μία εἰκόνα, ἀφοῦ προστεθεῖ τὸ πιὸ ζωηρὸ ἀπὸ ὅλα τὰ χρώματα, τότε ἐπιτυγχάνεται ἡ ὁμοιότητα μὲ τὸ πρωτότυπο,... ἔτσι συμβαίνει καὶ σ' ἐκείνους τοὺς ὁποίους ἡ Χάρις ἀναζωγραφεὶ πρὸς τὴ θεία ὁμοίωση: προστιθέμενος ὁ φωτισμὸς τῆς ἀγάπης, φανερώνει ὅτι τὸ κατ' εἰκόνα εὑρίσκεται στὴ λαμπρότητα τοῦ καθ' ὁμοίωσιν".
Ὁ ἄνθρωπος ὁμοιάζει μὲ τὸ Θεὸ διὰ τῆς ἀγάπης: "Ὅλοι οἱ Ἅγιοι φθάνουν στὴν τελειότητα καὶ γίνονται ὅμοιοι μὲ τὸ Θεὸ μὲ τὴν ὑπερεκχείλιση τῆς ἀγάπης τους καὶ τῆς φιλανθρωπίας πρὸς ὅλους. Αὐτὸ τὸ σημεῖο ἐπιδιώκουν οἱ Ἅγιοι γιὰ νὰ μοιάσουν μὲ τὸ Θεό: τὴν τέλεια ἀγάπη".
Ἄνθρωπὸς τὶς εἶχε δύο υἱούς. Ἡ παραβολὴ μιλᾶ γιὰ δύο υἱούς, "διότι ἡ διαφορὰ τῆς προαιρέσεως χώρισε στὰ δύο τὴ μία ἀνθρώπινη φύση, καὶ ἡ διάκριση μεταξὺ ἀρετῆς καὶ κακίας χώρισε τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων σὲ δύο κατηγορίες". Στὴν παραβολή, ὁ Χριστὸς "ὀνομάζει ἄνθρωπο τὸν φιλάνθρωπο Πατέρα καὶ Θεό, καὶ υἱούς Του ὀνομάζει κάθε δίκαιο καὶ κάθε ἁμαρτωλό. Ὁ Θεὸς εἶναι πατέρας καὶ τῶν δικαίων καὶ τῶν ἁμαρτωλῶν, διότι ὅλοι ἔχουν υἱοθετηθεῖ μὲ τὸ ἅγιο Βάπτισμα καὶ ἡ παραβολὴ ἀναφέρεται σὲ πιστούς".
Ὁ Θεὸς ὀνομάζεται ἄνθρωπος ποὺ ἔχει δύο παιδιά. Μὲ τὴν ἀγαπητικὴ σχέση πατέρα καὶ παιδιοῦ, ὁ Χριστὸς μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί. Εἶναι "ἡ πηγὴ τῆς ἀγάπης" ἀπὸ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος δέχεται τὴν ἀγάπη. Καὶ ἐπειδὴ ἡ ἀγάπη ἐκφράζεται μὲ τὸ δυνατότερο τρόπο στὴ σχέση τοῦ πατέρα μὲ τὰ παιδιά του, ὁ Θεὸς ὀνομάζει, ὁ Θεὸς ὀνομάζει τὸν ἑαυτό Του ἄνθρωπο καὶ πατέρα ὅλων μας. Διότι "ἀφ' ἑνὸς ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ χάρη μας, καὶ ἀφ' ἑτέρου μᾶς ἀναγέννησε μὲ τὸ ἅγιο Βάπτισμα". Ἀπὸ τὶς πρῶτες λέξεις τῆς παραβολῆς βλέπουμε ὅτι ὁ Χριστὸς τὴν εἶπε γιὰ νὰ μᾶς ἀποκαλύψει τὸ μέγεθος καὶ τὸ ἦθος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Θεὸς εἶναι ἡ ἀγάπη καὶ ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε κατ' εἰκόνα Θεοῦ, ἄρα ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία εἰκόνα τῆς ἀγάπης. Ὁ ἄνθρωπος κατοίκησε στὸν Παράδεισο γιὰ νὰ μετέχει στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Διότι "Παράδεισος εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ". Ὅμως ὁ ἄνθρωπος δὲν τίμησε τὶς θεῖες δωρεὲς καὶ διάλεξε ἀντὶ τῆς ζωῆς τὸ θάνατο, ἀντὶ τῆς ἀγάπης τὸ μῖσος. ὅμως ὁ ἄσωτος υἱός, ἔφυγε ἀπὸ τὸν Παράδεισο εἰς χώραν μακρὰν τῆς Ἀγάπης. Ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸν φιλότεκνο Πατέρα καὶ ἀπὸ τὸν εὐλογημένο Οἶκο τῆς πατρικῆς ἀγάπης.
Ἡ παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ
Σχόλια ὑπό το φῶς τῶν ἁγίων Πατέρων
Ἱερομονάχου Γρηγορίου
Ἱερὸ Κουτλουμουσιανὸν Κελλίον Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Ἅγιον Ὅρος
σελ. 21-26
Ἐπιμέλεια κειμένου Ἀναβάσεις
Σχόλια ὑπό το φῶς τῶν ἁγίων Πατέρων
Ἱερομονάχου Γρηγορίου
Ἱερὸ Κουτλουμουσιανὸν Κελλίον Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Ἅγιον Ὅρος
σελ. 21-26
Ἐπιμέλεια κειμένου Ἀναβάσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου