Ἁγία Αἰκατερίνη: ἡ πάνσοφος μεγαλομάρτυς τοῦ Χριστοῦ. Λάμπρου Σκόντζου

Ἁγία Αἰκατερίνη: ἡ πάνσοφος μεγαλομάρτυς τοῦ Χριστοῦ

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητοῦ

Οἱ γυναῖκες μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἐξίσου ἡρωίδες μὲ τοὺς ἄνδρες μάρτυρες, οἱ ὁποῖες συναποτελοῦν τὴν πιὸ ἐκλεκτὴ χορεία τῶν ἁγίων. Τὸ πρόβλημα τῆς ἰσότητας τῶν δύο φύλων, λύθηκε γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας στοὺς ἁγίους Της, ὅπως καὶ ἡ σύμπλευση γνώσης καὶ πίστης.
Στὶς κορυφαῖες γυναῖκες μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀνήκει καὶ ἡ μεγαλομάρτυς ἁγία Αἰκατερίνη.
Γεννήθηκε στὴν Ἀλεξάνδρεια στὰ 294 ἀπὸ εἰδωλολατρικὴ οἰκογένεια καὶ ὀνομαζόταν Δωροθέα.
Ὁ πατέρας της ὀνομαζόταν Κώνστας ἢ Κέστος καὶ ἦταν ἀριστοκράτης, φρόντισε δὲ νὰ δώσει τὴ μεγαλύτερη δυνατὴ μόρφωση στὴν πανέμορφη καὶ εὐγενέστατη κόρη του. Σπούδασε στὶς πιὸ ὀνομαστὲς ἐθνικὲς σχολὲς φιλοσοφία, ρητορική, ποίηση, μουσική, μαθηματικά, ἀστρονομία καὶ ἰατρική. Γνώριζε τὸ Πλάτωνα, τὸν Ἀριστοτέλη, τὸν Βιργίλιο καὶ ὅλους τοὺς ποιητές. Ἐπίσης κατεῖχε τὶς θεωρίες τῶν ἀρχαίων ἰατρῶν Ἀσκληπιοῦ, Γαληνοῦ καὶ Ἱπποκράτη. Ἦταν πανεπιστήμων! Κάποιοι μάλιστα τὴν ταυτίζουν μὲ τὴν ἀλεξανδρινὴ φιλόσοφο Ὑπατία, λόγῳ ὁμοιότητας, ἡ ὁποία εἶχε βρεῖ τραγικὸ θάνατο, περὶ τὸ 440, σὲ μιὰ θρησκευτικὴ διένεξη.
Ἀφοῦ ὁλοκλήρωσε τὶς σπουδές της, ἔστρεψε τὴν προσοχή της στὴ χριστιανικὴ διδασκαλία, ἡ ὁποία, παρ’ ὅλους τοὺς διωγμούς, διαδίδονταν καὶ γινόταν πίστη τῶν κατοίκων της Ἀλεξάνδρειας. Ἐντυπωσιάσθηκε ἀπὸ αὐτὴ καὶ ζήτησε νὰ κατηχηθεῖ στὴ νέα πίστη ἀπὸ κάποιον ἅγιο μοναχό. Βαπτίστηκε καὶ πῆρε τὸ ὄνομα Αἰκατερίνη.
Δὲν φανέρωσε ἀρχικὰ τὴ χριστιανική της ἰδιότητα στοὺς οἰκείους της, διότι βρισκόταν σὲ ἔξαρση ὁ μεγάλος διωγμός του Μαξεντίου. Οἱ γονεῖς της τὴν πίεζαν νὰ παντρευτεῖ ἕναν ἀπὸ τοὺς πάμπολλους πλούσιους νέους, καὶ ἀξιωματούχους, ποὺ ζητοῦσαν νὰ τὴν κάνουν γυναῖκα τους. Ἐκείνη μὲ εὐγένεια ἀπέκρουε τὶς προτάσεις τους διότι εἶχε πάρει τὴν ἀπόφασή της νὰ γίνει νύμφη τοῦ Χριστοῦ!
Δὲν ἄργησε νὰ γίνει γνωστὴ ἡ μεταστροφή της στὸν Χριστιανισμό. Μέσα στὴ δίνη τοῦ διωγμοῦ, θεώρησε καθῆκον της καὶ τιμή της νὰ ὁμολογήσει τὴν πίστη της στὸ Χριστό. Ἦταν δεκαοκτὼ χρονῶν, ἀλλὰ ἀρκετὰ ὥριμη γιὰ νὰ ὑποστεῖ τὶς συνέπειες τῆς δημόσιας ὁμολογίας της. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ὁ αὐτοκράτορας Μαξέντιος ἔβγαλε διαταγὴ γιὰ καθολικὴ θυσία στοὺς «θεοὺς» ἀπὸ ὅλους τοὺς ὑπηκόους. Ὅποιοι δὲν θὰ ἐκτελοῦσαν τὴ διαταγή του θὰ τιμωροῦνταν σκληρὰ καὶ παραδειγματικά. Ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας θυσίασε ἑκατὸν τριάντα ταύρους!
Πλῆθος κόσμου ὑπάκουσε στὴ βασιλικὴ διαταγή, ὄχι ὅμως καὶ ἡ Αἰκατερίνη. Κατευθύνθηκε στὸ εἰδωλολατρικὸ «ἱερὸ» ὅπου τελοῦσε τὴ μεγαλειώδη θυσία ὁ Μαξέντιος καὶ ζήτησε ἀπὸ τοὺς ἀκολούθους του νὰ μιλήσει σ’ αὐτόν. Μὲ πρωτόγνωρο θάρρος ἤλεγξε τὸν εἰδωλολάτρη αὐτοκράτορα, ὑπενθυμίζοντάς του πὼς ἡ λατρεία τῶν ἄψυχων εἰδώλων, καὶ δι’ αὐτῶν, ἡ λατρεία τῶν δαιμόνων ἀνήκει στὸ σκοτεινὸ καὶ δεισιδαίμων παρελθὸν καὶ πὼς καὶ οἱ ἀρχαῖοι σοφοὶ εἶχαν ἀσκήσει σκληρὴ κριτικὴ στὴν εἰδωλολατρία.
Ταυτόχρονα ὁμολόγησε ἐνώπιων τοῦ τὴν πίστη της στὸν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὁ αὐτοκράτορας ζήτησε νὰ μάθει ποιά ἦταν αὐτὴ ἡ ὄμορφη καὶ ἀσεβής, κατὰ τὴν κρίση του, κόρη. Οἱ ἀκόλουθοί του τοῦ εἶπαν ὅτι εἶναι ἡ κόρη του ἐπιφανῆ ἀλεξανδρέα Κώνστα, ἡ ὁποία ἔγινε Χριστιανή.
Ὁ αὐτοκράτορας ἔδωσε ἐντολὴ νὰ γίνει μιὰ δημόσια συζήτηση μὲ τοὺς πλέον διακεκριμένους φιλοσόφους καὶ ρήτορες τῆς Ἀλεξάνδρειας, διότι πίστευε πὼς ἔτσι θὰ ξεφτίλιζε τοὺς Χριστιανοὺς καὶ θὰ θριάμβευε ἡ εἰδωλολατρία. Κάλεσε λοιπὸν πενῆντα ἀπὸ αὐτοὺς καὶ τὴν Αἰκατερίνη νὰ ἐκθέσουν δημόσια τὶς ἀπόψεις τους.

Ἡ Αἰκατερίνη προσευχήθηκε θερμὰ στὸ Θεὸ νὰ τῆς δώσει σοφία, προκειμένου νὰ ὑπερισχύσει στὴ συζήτηση, γιὰ τὴ δόξα τὴ δική Του καὶ τὴν καταισχύνη τῶν διωκτῶν τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ εἰδωλολάτρες ρήτορες γεμᾶτοι κομπασμὸ ἄρχισαν πρῶτοι νά παρουσιάζουν τὴν ἀρχαία θρησκεία ὡς δῆθεν παράγοντα πολιτισμοῦ καὶ τοὺς «θεοὺς» ὡς δῆθεν εὐεργέτες τῶν ἀνθρώπων.
Τελευταία μίλησε ἡ Αἰκατερίνη. Χρησιμοποιῶντας τὰ ἔργα τοῦ Ὁμήρου, παρουσίασε τὸ ἔρεβος τῶν «θεῶν» τῆς ἀρχαίας θρησκείας, οἱ ὁποῖοι ἔπρατταν τὶς χειρότερες κακουργίες καὶ τὶς αἴσχιστες ἠθικὲς παρεκτροπές, ἤτοι: δολοφονίες, ἀπάτες, βιαιοπραγίες, γενοκτονίες, κλοπές, μοιχεῖες, πορνεῖες, αἱμομιξίες, παιδεραστίες, βιασμούς, κτηνοβασίες, φθόνους, δολοπλοκίες.
Διακατέχονταν ἀπὸ ἀνομολόγητα πάθη, τὰ ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι δὲ μποροῦσαν νὰ διανοηθοῦν. Ἦταν ἀπίστευτα μισάνθρωποι, ζήλευαν καὶ μισοῦσαν θανάσιμα τοὺς ἀνθρώπους καὶ ὅταν εὕρισκαν εὐκαιρία τους ἐξολόθρευαν. Τὸ μόνιμο μῖσος τους γιὰ τοὺς ἀνθρώπους καταλάγιαζε μὲ τὶς φρικτὲς ἀνθρωποθυσίες!
Ἀναγκάζονταν οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐκπορνεύουν ἀκόμη τὰ κορίτσια τους στὰ «ἱερὰ πορνεία» γιὰ χάρη τῶν «θεῶν»!
Οἱ εἰδωλολάτρες φιλόσοφοι ἔμειναν ἄφωνοι ἀπὸ τὴν εὐγλωττία καὶ τὰ ἐπιχειρήματα τῆς νέας φιλοσόφου! Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν ἧττα τους καὶ νὰ μεταστραφοῦν καὶ οἱ ἴδιοι στὸν Χριστιανισμό!
Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἐξόργισε τὸ φανατικὸ εἰδωλολάτρη αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος ζήτησε τὴ θανάτωσή τους διὰ τῆς πυρᾶς καὶ τὸν ἀπάνθρωπο βασανισμὸ τῆς Αἰκατερίνης.
Ἡ ἁγία ὁδηγήθηκε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια, τὰ ὁποῖα δὲν ἔκαμψαν τὴν πίστη της.
Βλέποντας ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορα Φαυστίνα τὸν ἡρωισμό της μάρτυρος πίστεψε καὶ ἔγινε καὶ αὐτὴ Χριστιανή. Ὁ θηριώδης σύζυγός της τὴν ἀποκεφάλισε καὶ τὴν ἁγία τὴν παρέδωσε στοὺς δημίους νὰ τὴν ἀποτελειώσουν στὸ φοβερὸ τροχό, ὁ ὁποῖος διαμέλιζε ἀργὰ καὶ βασανιστικὰ τὸ σῶμα της, ἐνῷ ἡ ψυχή της πέταξε στὰ οὐράνια γιὰ νὰ συναντήσει τὸν θεῖο Νυμφίο ποὺ τόσο ἀγάπησε στὴ ζωή της.
Τὸ σῶμα της ὁ παρέλαβαν οἱ Χριστιανοὶ καὶ τὸ ἐνταφίασαν μὲ τιμές. Τὸ σεβάστηκαν οἱ αἰῶνες καὶ σήμερα ἀποτελεῖ πολύτιμο θησαυρὸ στὴν ἱστορικὴ Μονὴ τοῦ Σινᾶ. Ἡ μνήμη της ἑορτάζεται στὶς 25 Νοεμβρίου.
Ἡ ἁγία Αἰκατερίνη εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἁπτὰ παραδείγματα πὼς ἡ γνώση καὶ ἡ ἐπιστήμη ὄχι μόνο δὲν ἀντιτίθενται στὴν χριστιανικὴ πίστη, ἀλλὰ καταξιώνονται σ’ αὐτὴ ὡς δῶρα τοῦ Θεοῦ στὴν ἀνθρωπότητα!

Ἀπολυτίκιον (Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον)