«Πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν». Β´ Κυριακὴ Λουκᾶ. Ἀρχιμανδρίτου Μάρκου Μανώλη

«Πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν»

 Β´ Κυριακὴ Λουκᾶ

Ἀρχιμανδρίτου π. Μάρκου Κ. Μανώλη

Στὴν σημερινὴ Εὐαγγελικὴ περικοπή, εὐσεβεῖς χριστιανοί, ποὺ εἶναι ἕνα ἀπόσπασμα τῆς ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλίας τοῦ Κυρίου μας, ὁδηγούμεθα στὴν τελειοτάτη ἔκφραση τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης. Ὁ Κύριος μᾶς ζητεῖ νὰ γίνουμε τέλειοι, νὰ φθάσουμε σ᾽ ἐκεῖνα τὰ ὕψη, στὰ ὁποῖα ἔζησαν οἱ ἅγιοι τοῦ Θεοῦ.
Καὶ ἔρχεται νὰ συμπληρώση τὸν λόγο, τὸν ὁποῖον εἶχε δώσει στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι ἦσαν πολὺ βάρβαροι καὶ σὲ νηπιακὴ πνευματικὴ κατάσταση, εἶχε δώσει στοιχειώδεις ἐντολές.
Ἀλλὰ τώρα δὲν ἀρκεῖται ἁπλῶς στὴν ἀγάπη μεταξὺ τῶν ὁμοφύλων, μεταξὺ τῶν φίλων, ἀλλὰ ζητεῖ τὸ ὑψηλότερο καὶ τὸ τελειότερο, ποὺ εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἐχθρούς, πρὸς ἐκείνους ποὺ μᾶς ἔχουν λυπήσει, πρὸς ἐκείνους ποὺ μᾶς ἔχουν ἀδικήσει καθ᾽ οἱονδήποτε τρόπο.
Ἐὰν ἀγαπᾶτε, λέγει, ἐκείνους ποὺ σᾶς ἀγαποῦν, ποία ἡ χάρις; Ἐὰν εὐεργετῆτε ἐκείνους ποὺ σᾶς εὐεργετοῦν, ποία ἡ χάρις; Ἐὰν δανείζετε σ᾽ ἐκείνους ἀπὸ τοὺς ὁποίους πρόκειται πάλι νὰ λάβετε τὰ χρήματά σας, ποία ἡ χάρις;

Ἐδῶ ζητεῖται κάτι τὸ τελειότερο, τὸ ὑψηλότερο, ὅπως ἀκούσαμε. Καὶ φαίνεται ἀπίστευτο, ὅτι μολονότι ἔχουν περάσει δύο χιλιάδες χρόνια ἀπὸ τότε, ἐμεῖς σὰν νὰ μὴ ἔχουμε ἀκούσει αὐτὰ τὰ λόγια, σὰν νὰ μὴ τὰ πιστεύουμε, σὰν νὰ μὴ πιστεύουμε ὅτι εἶναι κατορθωτὰ καὶ ἐφικτὰ καὶ διὰ τοῦτο μπορεῖ νὰ πῆ κανεὶς εἶναι σὰν νὰ ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ ὄχι στὴν ἐποχὴ τῆς χάριτος, δηλαδὴ στὸ «ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ» καὶ «ὀδόντος ἀντὶ ὀδόντος» ἢ τὸ ἐπιεικέστερο στὴν ἀγάπη μεταξὺ τῶν φίλων καὶ τῶν ὁμοφύλων.

Ὁ Κύριός μας ὅμως πρῶτος ὁ Ἴδιος ἔδειξε τὸ παράδειγμα ὄχι μόνο μὲ τὴν διδασκαλία Του, ἀλλὰ καὶ μὲ ὅλη Του τὴν ζωή, ὅπως καὶ ἄλλες φορὲς ἔχομε μιλήσει «διῆλθεν εὐεργετῶν καὶ ἰώμενος» ὅλον τὸν κόσμο, φίλους καὶ ἐχθροὺς καὶ ἀκόμη ἔφθασε μέχρι τοῦ Σταυροῦ καὶ ἐπάνω στὸ Σταυ ρὸ νὰ συγχωρήση ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τὸν ἐσταύρωσαν. «Πάτερ Ἅγιε, ἄφες αὐτοῖς οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι», εἶπε ὁ Κύριός μας.
Ἔτσι λοιπόν, στὴν ἔνσταση, ποὺ φέρουμε πολλὲς φορές, μὰ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀγαπήσουμε ἐκείνους, ποὺ μᾶς ἔβλαψαν, μᾶς ἀρνήθησαν, μᾶς στενοχώρησαν καθ᾽ οἱονδήποτε τρόπο ἡ ἀπάντηση εἶναι αὐτὴ τοῦ Κυρίου μας καὶ σὰν διδασκαλία ἀλλὰ καὶ σὰν παράδειγμα «Πάτερ Ἅγιε, ἄφες αὐτοῖς οὐ γὰρ οἴδασι τί ποι οῦσι» (Λουκ. κγ´ 34).
Στὴ συνέχεια ἔχουμε ὅλους τοὺς Ἁγίους τοῦ Θεοῦ, ὅλοι οἱ Ἅγιοι ἀπὸ τὸν Πρωτομάρτυρα Στέφανο ἀλλὰ καὶ τὶς μυριάδες τῶν μαρτύρων αὐτὸ τὸ σύνθημα ἔχουν, αὐτὴ τὴν πράξη εἶχαν καὶ αὐτὸ ἐτόνιζαν μὲ ὅλη τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς τους «Κύριε, μὴ στήσης τὴν ἁμαρτίαν ταύτην…», μὴ λάβης ὑπ᾽ ὄψιν Σου αὐτὴν τὴν ἁμαρτία, ποὺ κάνουν εἰς βάρος μας ἀθώους ἀνθρώπους νὰ μᾶς παίρνουν τὴν ζωή, ἀλλὰ φώτισέ τους καὶ δῶσ᾽ τους τὴν Χάρη Σου, ὥστε νὰ γνωρίσουν τὴν ἀλήθειά Σου.
Καὶ ἔτσι εἴχαμε καὶ ἔχουμε τέτοια ὡραῖα παραδείγματα μεταστροφῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἦταν διῶκτες, ἦταν ἐχθροὶ φοβεροὶ τῶν χριστιανῶν καὶ τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ μετεβλήθησαν σὲ πιστοὺς ἀνθρώπους καὶ μάρτυρες καὶ ὁμολογητές.
Ὑπάρχει ἀκολουθία τῶν ἀπὸ δημίων Ἁγίων, τί εἶναι αὐτὴ ἡ ἀκολουθία; Εἶναι ὅτι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἦταν προηγουμένως δήμιοι, βασανιστὲς τῶν χριστιανῶν καὶ ὅταν ἔβλεπαν αὐτὴ τὴν ἀνεξικακία, αὐτὴ τὴν ἀνωτερότητα τῶν χριστιανῶν τόσο πολὺ συγκινοῦντο, ὥστε νὰ μεταστρέφωνται καὶ νὰ λένε καὶ ἐκεῖνοι «χριστιανὸς εἰμὶ» καὶ ἀκόμη νὰ φθάνουν καὶ μέχρι τοῦ μαρτυρίου.
Ἔτσι μᾶς τονίζει ὀ Κύριός μας θὰ εἶσθε παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ἀληθινὰ παιδιὰ καὶ μιμητὲς τοῦ Κυρίου μας, ποὺ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους καὶ ἀνατέλλει τὸν ἥλιόν Του πάλι σ᾽ ὅλο τὸν κόσμο καὶ στοὺς εὐσεβεῖς ἀλλὰ καὶ στοὺς ἀμετανοήτους.
 Ἔτσι καλεῖται καὶ ὁ χριστιανὸς νὰ ζήση σ᾽ αὐτὴ τὴν ζωή. Καλεῖται νὰ μιμηθῆ τὸν Οὐράνιο Πατέρα Του στὸ νὰ συγχωρῆ, στὸ νὰ προσεύχεται γιὰ ὅλους ἐκείνους καὶ ὄχι νὰ καταριέται ὅλους ἐκείνους, ποὺ τὸν ἐστενοχώρησαν καὶ τὸν ἔβλαψαν, καλεῖται νὰ γίνη μιμητὴς τοῦ Οὐρανίου Πατρός, ποὺ εὐεργετεῖ συνεχῶς καὶ ἀδιακόπως ὅλο τὸν κόσμο ἀνεξαιρέτως.
Ἐὰν τηρήση αὐτὲς τὶς ἐντολές, ἐὰν ζήση αὐτὴ τὴν ζωή, τότε ὁ ἄνθρωπος, ἐκεῖνος ὁ χριστιανὸς δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνας ἄνθρωπος, ἀλλὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε εἶναι ἕνας ἐπίγειος ἄγγελος. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ποὺ προσπαθεῖ νὰ τηρήση αὐτὴ προπαντὸς τὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης, ἀκόμα καὶ πρὸς τοὺς ἐχθρούς, γίνεται ἕνας ἐπίγειος ἄγγελος. Τέτοιοι ἄγγελοι ἐπίγειοι δὲν εἶναι κάτι τὸ ἀδύνατο καὶ τὸ φανταστικό, ἀλλὰ ὑπῆρξαν πάρα πολλοὶ ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς μάρτυρες καὶ τοὺς ὁμολογητὲς μποροῦμε νὰ ποῦμε καὶ ὅλοι οἱ ὅσιοι καὶ ἀσκητές.
Ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἅγιος Κυριακός, ποὺ ἔζησε ὑπὲρ τὸν αἰῶνα, περισσότερο ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια, ἑκατὸ ἑπτὰ χρόνια, ἦταν ἄνθρωπος πρᾶος, ταπεινός, ἀνεξίκακος, συγχωρητικὸς καὶ τὸ πλῆθος τῶν ὁσίων καὶ ἀσκητῶν βλέπουμε ὅτι ἔφθασαν σ᾽ αὐτὴ τὴν ὑπερβολὴ κατὰ κάποιο τρόπο τῆς ἀγάπης. Πολλὲς φορὲς πήγαιναν κλέπτες, πήγαιναν ἄδικοι ἄνθρωποι βιαίως νὰ τοὺς πάρουν τὰ ἐλάχιστα, ποὺ εἶχαν καὶ ἐκεῖνοι μὲ ἀνεξικακία τοὺς ἔλεγαν, ξεχάσατε νὰ πάρετε καὶ αὐτὸ τὸ ἀντικείμενο, ἀλλὰ ἐπενέβαινε ὁ Θεός. Τὰ ζῶα μὲ τὰ ὁποῖα ἤθελαν νὰ πάρουν τὰ κλοπιμαῖα ἦταν ἀδύνατον νὰ προχωρήσουν καὶ καταλάβαιναν καὶ ἐκεῖνοι ὅτι ἐδῶ εἶναι ἕνας ἅγιος τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος καὶ ἐπέστρεφαν πάλι ὅλα τὰ ὑπάρχοντά του.
Ἔχουμε μυριάδες παραδείγματα τέτοιων ὁσίων καὶ ἀσκητῶν, ποὺ ἐφανέρωσαν ἐπάνω στὴ ζωή τους, αὐτὰ τὰ ὁποῖα ἐδίδαξε ὁ Κύριός μας, γιὰ νὰ εἴμαστε ὅλοι μας ἀναπολόγητοι καὶ νὰ μὴ λέγουμε ὅτι αὐτὰ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐφαρμοσθοῦν μάλιστα καὶ στὴν σημερινὴ ἐποχή.
 Σήμερα ποὺ ἐπεβλήθη δυστυχῶς τὸ μῖσος καὶ ἡ κακία πρὸς τὸν πλησίον καλούμεθα ἐμεῖς νὰ ἀναδειχθοῦμε γνήσια παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ἀληθινοὶ μαθητὲς τοῦ Κυρίου μας καὶ ἰδιαιτέρως στὴν ἀγάπη τὴν μεταξύ μας ἀλλὰ καὶ πρὸς τὸν ἐχθρόν μας, πρὸς ἐκεῖνον ποὺ μᾶς ἔβλαψε καὶ ποὺ μᾶς ἐταλαιπώρησε.
Ἔτσι θὰ γίνουμε ἀληθινὰ παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ἔτσι θὰ γίνουμε υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου, μιμητὲς τοῦ Κυρίου μας ἀλλὰ καὶ θὰ μᾶς ἀξιώση τῶν Οὐρανίων ἀγαθῶν, τῆς Οὐρανίου Βασιλείας, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον παρακαλοῦμε καὶ εὐχόμεθα νὰ ἀξιωθοῦμε ὅλοι μας. Ἀμήν.

* Ὁμιλία εἰς τὸν Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Διονύσου (29/9/85)

 Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φυλ. 1991  27 Σεπτεμβρίου 2013