Ἡρωισμός. Κυριακή τῆς Τυρινῆς. (†) ἐπίσκοπος Γεώργιος Παυλίδης Μητροπολίτης Νικαίας

Κυριακή τῆς Τυρινῆς

(Ματθ. στ΄ 14-21)

Ἡρωισμός

«Ἐάν αφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν...»

(†) ἐπισκόπου Γεωργίου Παυλίδου Μητροπολίτου Νικαίας

Ἡ σημερινή Εὐαγγελική περικοπή, ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἔχει μίαν ξεχωριστὴν σημασίαν. Μᾶς δίδει ἕνα σύνθημα σωτήριο. Μᾶς ἀνοίγει τὸν δρόμον διὰ τὴν ἁρμονικὴν συνεργασίαν τῶν ἀνθρώπων μέσα εἰς τὴν κοινωνίαν. Μᾶς ὑποδεικνύει καὶ τὸ μέσον διὰ νὰ ἐπιτύχωμεν τὴν συγγνώμην ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ διὰ τὰ καθημερινά μας λάθη. Εἶναι ἁπλοῦν καὶ σύντομον τὸ σύνθημα αὐτό. Εἶναι ὅμως καταπληκτικῆς δυνάμεως. Ἀξίζει νὰ τὸ μελετήσωμεν μὲ προσοχήν.

1.Λάθη καὶ συγκρούσεις.

Μέσα εἰς τήν κοινωνία ζοῦν διάφοροι ἄνθρωποι, μέ ποικιλίαν χαρακτήρων, μέ ἰδιαίτερα γνωρίσματα. Ὅλοι ἀγωνίζονται εἰς τὴν ζωήν. Ὅλοι προσπαθοῦν νὰ ἐξοικονομήσουν τὰ μέσα τῆς συντηρήσεώς των. Ὁ ἕνας κατευθύνεται πρὸς τὴν ἐπιστήμην. Ὁ ἄλλος πρὸς τὸ ἐμπόριον. Ὁ τρίτος πρὸς ἄλλην ἐργασίαν.

Φυσικὸν εἶναι, λοιπόν, στὸ δρόμο τῆς ζωῆς νὰ εὑρεθοῦν οἱ ἄνθρωποι κοντὰ-κοντά, γείτονες, συνεργάται, ἀντίθετοι, συναγωνιζόμενοι.
Ὁ καθένας πάλιν ἔχει τὸν χαρακτήρα του. Ἐσύ ἠμπορεῖ νὰ εἶσαι ἐκ φύσεως πρᾷος. Ὁ ἄλλος ὅμως δυνατὸν νὰ εἶναι ὀξύθυμος.

Θὰ πῇ μιὰ μέρα κάτι ὁ ἕνας. Θά κάμῃ τὴν ἄλλην κάτι ὁ ἄλλος. Ἄθρωποι εἴμεθα. Ἐλαττώματα ἔχομεν.
Δὲν εἶναι δύσκολον νὰ πέσωμεν σὲ λάθη.
Πολλὲς φορὲς χωρὶς νὰ ὑπάρχῃ κακὴ διάθεσις, γίνεται τοῦτο ἤ ἐκεῖνο ποὺ πικραίνει τὸν γείτονα, τὸν γνωστόν, τὸν σύντροφον. Ἄλλοτε πάλιν διαδίδονται πράγματα, ποὺ δὲν ἔγιναν, ποὺ δὲν ἐλέχθησαν ἔτσι. Κάτι εἶπεν ὁ α, ἀλλοιῶς τὸ ἀντιλήφθη ὁ β, διαφορετικὰ τό ἔμαθεν ὁ δ.

Εἶναι ἐνδεχόμενον, βέβαια, νὰ μὴ ἔγινεν ἡ διάδοσις ἀπὸ κακὴ πρόθεσι. Πιθανὸν ὅμως νὰ εἶναι καὶ δάκτυλος κακῶν ἀνθρώπων, ποὺ θέλουν νὰ χωρίσουν φίλους, νὰ ἀνάψουν φωτιές, νὰ σωρεύσουν ἐρείπια.... Δὲν λείπουν, δυστυχῶς, καὶ τέτοια παραδείγματα. Ἔτσι ἀπὸ στόμα σὲ στόμα ἔρχονται καὶ στὰ αὐτιὰ μας. Καὶ πικρανόμεθα. Καὶ ἐξειγειρόμεθα. Καὶ ταρασσόμεθα ἐσωτερικά. Καὶ διακόπτονται δεσμοί ἐτῶν. Καὶ ἀρχίζει ὁ διάβολος τὸ ἔργον τῆς φθορᾶς... Βέβαια ὑπάρχουν καὶ περιπτώσεις, ποὺ ὁ ἄλλος μᾶς κάμει συγκεκριμένον κακόν, ποὺ μᾶς συγκλονίζει, ποὺ μᾶς πληγώνει κατάβαθα. Εἶναι αἰ περιπτώσεις τῆς φανερῆς ἐχθρότητος, ποὺ ἔχουν ὡς ἐλατήριον τὴν κακίαν, τὴν μοχθηρίαν τοῦ ἄλλου..

2. Ἡ ἀντιμετώπισις.

Εἰς τὰς περιπτώσεις αὐτὰς δυὸ τρόποι ἀντιμετωπίσεως ὑπάρχουν: α) «Ὀφθαλμὸς ἀντὶ ὀφθαλμοῦ...» Εἶναι ὁ τρόπος τῆς ἀνταποδόσεως. Μοῦ κάνει κακό; Θὰ σου τὸ πληρώσω μὲ τὸ ἴδιο νόμισμα. Θὰ σὲ κυνηγησω ἀμείλικτα. Θὰ σὲ χτυπήσω ὅπου μπορῶ. Μὲ ὅποιον τρόπον μπορῶ. Θὰ φθείρω τὴν ὑπόληψι τῆς οἰκογενείας σου.
Θὰ προσπαθήσω νὰ σὲ βλάψω εἰς τὴν ἐργασία σου. Θὰ χαίρω στὶς περιπτώσεις ἀτυχημάτων σου. Θὰ ἔχω διαρκῶς στὸ νοῦ μου πῶς νὰ βάζω φωτιὰ στὴν εὐτυχία σου. Χαρά μου θὰ εἶναι ἡ ἰδική σου συντριβή. Τρομερή ἡ ἐκδίκησις, ἀγαπητοί μου.
Καὶ αὐτὰ ποὺ ἐσημειώθηκαν, δυστυχῶς, συμβαίνουν πολὺ συχνὰ στὴν κοινωνία μας.  Καὶ γράφονται δράματα συγκλονιστικὰ ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν αὐτῶν τῶν αἰσθημάων. Καὶ τὸ σοβαρώτερον εἶναι, ὅτι πολλὲς φορὲς κάνομε κακὸ σὲ ἀνθρώπους, ποὺ δὲν φταῖνε, ποὺ δὲν μᾶς ἔκαναν κανένα κακό. Στηριζόμεθα σὲ διαδόσεις ψευδεῖς καὶ ἀρχίζομεν ἕνα ἀγῶνα ἄδικον, ἀδικαιολόγητον, ἀντιχριστιανικόν...
Καῖ πικραίνονται ψυχές.  Καὶ ἀνοίγονται πληγές. Καὶ δημιουργοῦνται ψυχικὰ χάσματα... Κρῖμα! Ἄς ποῦμε ὅτι ὅλα ὅσα λέγεις εἶναι ἀληθινά. Ἐσὺ ἆρά γε ποτέ σου δὲν ἡμάρτησες; Εἰς τὸν Θεὸν ποτέ σου δὲν ἐνεφανίσθης χρεώστης;
Καὶ πῶς θὰ ζητήσῃς αὔριον ἀπὸ τὸν Θεὸν ἔλεος καὶ συγγνώμην, ὅταν σήμερα ἀρνῆσαι νὰ δώσῃς τὴν συγγνώμην εἰς τοὺς συναθρώπους σου; Δὲν ἄκουσες τὶ λέγει σήμερα τὸ Εὐαγγέλιον; «Ἐὰν μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν» (Ματθ. στ΄ 15). Δὲν μᾶς τρομάζει αὐτὴ ἡ ἀπειλή;
Καὶ πῶς τότε τολμῶμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν κάθε ἡμέραν τὴν φράσιν: «Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὠς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν;» Δὲν ψευδόμεθα κατὰ τοῦ Θεοῦ;  Ἤ νομίζομεν ὅτι ὁ Θεὸς ἀγνοεῖ τὰ πραγματικὰ μας αἰσθήματα; Θεὲ μου!  Γιατί εἴμεθα τόσον κακοί!

β) «....Ἐὰν ἀφῆτε...»

Ὅπως ὑπάρχει εὐτυχῶς,καὶ ἡ ἄλλη τακτική: Ἡ συγγνώμη.  Μοῦ ἔκαμες κακὸ εἶτε μὲ τὰ λόγια σου, εἶτε μὲ τὰς ἐνεργείας σου; Ἔστω. Καλὸν θὰ ἦτο νὰ μὴ μοῦ τὸ ἔκαμνες. Ἔπρεπε καὶ σύ, ἀδελφέ, νὰ εἶσαι καλύτερος, προσεκτικώτερος.
Ἔπρεπε καὶ σύ νὰ ἔχῃς περισσοτέραν ἀγάπην στὴν καρδιά σου. Νὰ μὴ κρατᾷς  στὸ χέρι σου στιλέττο. Ἐν πάσῃ περιπτώσει. Ἔγινε τώρα. Ἐγὼ δὲν θὰ ἀκολουθήσω τὴν ἰδίαν τακτικὴν μὲ σένα. Ἐγὼ θὰ σὲ συγχωρήσω. Ἐγὼ θὰ τὰ λησμονήσω ὅλα. Ἠμπορεῖ ἡ καρδιά μου νὰ πονῇ ἀκόμη ἀπὸ τὴν πληγήν, ποὺ τῆς ἐπροξένησεν ἡ ἄδικος καὶ κακὴ συμπεριφορά σου.
Ὅμως ὁ Θεὸς μοῦ λέγει ὅτι ἀπένταντι στὸ μῖσος, πρέπει νὰ προσφέρω ἀγάπην. Ἀπέναντι στὴ χολή, νεράκι δροσερό. «Ἐὰν οὖν πεινᾷ ὁ ἐχθρός σου ψώμιζε αὐτὸν, ἐὰν διψᾷ πότιζε αὐτόν... Μὴ νικῷ ὑπὸ τοῦ κακοῦ, ἀλλὰ νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν» (Ρωμ. ιβ΄, 20,21).
Ναί!  Θὰ νικήσω μὲ τὴν ἀγάπην, ὄχι μὲ τὸ μῖσος. «Μηδενὶ κακὸν ἀντὶ κακοῦ ἀποδιδόντες» (Ρωμ. ιβ΄17). Ὄχι, δὲν θὰ σου κάμω κακόν. Θὰ σὲ συγχωρήσω. Ὅπως συμεχώρησε ὁ Κύριος τοὺς σταυρωτάς του. Ὅπως συνεχώρησεν ὁ Στέφανος τοὺς δημίους του. Ὅπως συνεχώρησαν ὅλοι οἱ ἅγιοι τοὺς διώκτας των.
Ἔτσι θὰ διατηρῶ τὴν γαλήνην στὴν καρδιά μου Δὲν θὰ μὲ κατατρώγῃ ἡ κακία, ἡ ἐκδίκητικὴ διάθεσις.  Δὲν θὰ μὲ συνταράσσῃ καὶ στὸν ὕπνο μου ἡ ὁρμή μου νὰ ἀνταποδώσω μαχαιριὰ στὴ μαχαιριά σου. Ἐγώ, ἀδελφέ, θὰ κρατάω βαμβάκι· ὄχι στιλέττο... Βαμβάκι... Καὶ ἐλπίζω μὲ τὴν τακτικήν μου αὐτὴν νὰ σὲ κερδίσω καλύτερα.
Δὲν μπορεῖ. Ἄν εἶσαι ἄνθρωπος καὶ μὲ ὁλίγην συνείδησιν, θὰ σὲ συγκινήσῃ ἡ ἀγάπη μου. Θὰ λυγίσῃς. Θὰ ἔλθῃς κοντά μου.  Νικημένος ἀπὸ τὴν ἀγάπην μου αὐτήν.... Ἔπειτα, ἀδελφέ, ἔχω καὶ ἐγὼ τὰ λάθη μου πρὸς τὸν Θεόν. Μόνον ἔτσι ἐλπίζω νὰ μοῦ συγχωρηθοῦν. Μόνον ἔτσι θὰ τολμήσω νὰ σηκώσω τὰ μάτια μου πρὸς τὸν οὐρανὸν νὰ πῶ ἱκετευτικά: «Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν....» . Ἔτσι, χριστιανοί μου, ὁμιλοῦν καὶ σκέπτονται οἱ πραγματικοὶ πιστοί.

3. Σάλπισμα! 

Σάλπισμα  εἶναι τὸ σημερινὸν Εὐαγγελικὸν ἀνάγνωσμα. Σάλπισμα εἰρήνης καὶ ὁμονοίας μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Κύριος ζητεῖ νὰ δεικνύωμεν συγκατάβασιν καὶ συγχωρητικότητα, ὥστε νὰ ἀποφεύγωνται αἱ συγκρούσεις ἀναμεταξύ μας εἰς τὴν κοινωνίαν. Πολλαὶ ἀφορμαὶ δίδονται, διὰ νὰ δημιουργηθοῦν μεταξύ μας ἀντιπάθεσι. Διατί νὰ μαλώνωμεν, νὰ ζημιωνώμεθα, νὰ κρατᾶμε κακίαν, νὰ ἐκδικούμεθα, νὰ καταφεύγωμεν εἰς τὰ δικαστήρια, νὰ χωριζώμεθα ψυχικά;
Πρέπει νὰ μάθωμεν νὰ συγχωροῦμε ὁ ἕνας  τὸν ἄλλον, ὅσον καὶ ἄν μᾶς ἔπταισε. Εἶναι δύσκολον εἰς τὴν ἀνθρωπίνην ἀδυναμίαν, ἀλλ’ εἶναι ὡραῖον ἔργον, ὑψηλόν καὶ θεῖον. Εἶναι πραγματικὸς ἡρωϊσμός.  Ἔτσι ὅμως μόνον θεμελιώνονται ἁρμονιακαὶ κοινωνίαι. Ἔτσι δημιουργοῦνται εὐτυχισμένοι πολῖται. Ὅταν σκορπᾶμε τὴν συγγνώμην γύρω μας. Σπάταλα.  Χωρὶς κρατούμενα.  Γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Γιὰ τὴ δική μας σωτηρία.
Ἀγαπητοί,
Ὅταν ἔθρονίστηκε ὁ αὐτοκράτωρ τοῦ Βυζαντίου Ἀλέξιος Κομνηνός, ἐζήτησε νὰ τοὺ φέρουν τὸν κατάλογο τῶν αὐλικῶν, ποὺ εἶχαν ὑπηρετήσει ἐπὶ τοῦ προκατόχου του. Πλάϊ δὲ στὰ ὀνόματα ἐκείνων ποὺ εἶχαν σταθῆ ἐχθροί του, ἐσημείωσεν ἕνα σταυρόν. Ὅταν αὐτοὶ τὸ ἔμαθαν, ἐφοβήθηκαν καὶ ἑτοιμάσθηκαν νὰ φύγουν σὲ ἄλλες χῶρες. Ἀλλ’ ὁ αὐτοκράτωρ τοὺς ἐκάλεσε καὶ τοὺς εἶπε: -Κάνετε λάθος. Ὁ σταυρός, ποὺ ἔβαλα δίπλα στὸ ὄνομα τοῦ καθενός σας, ἔχει τὸ ἴδιο νόημα ποὺ ἔχει καὶ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ.  Σημαίνει ὅτι σᾶς συγχωρῶ.
Ἀδελφοί, Ἄς μάθωμεν νὰ συγχωροῦμεν. Εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἡρωϊσμός. Ἡ λαμπροτέρα νίκη στὴ ζωή μας.....

Ἐπισκόπου Γεωργίου Παυλίδου
Μητροπολίτου Νικαίας

Λύχνος τοῖς ποσί μου
Λόγοι εἰς τὰ Εὐαγγέλια τῶν Κυριακῶν

(σελ.232-237)

Ἐκδόσεις Β΄
Ἀποστολική διακονία
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος