Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Β΄ Κεφάλαιο 4ον.1)«Ή άρνηση πίστεως με μαρτύριο εξιλεωνόταν» 2)«Μαρτύριο και ταπείνωση»

Λόγοι Β΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

  Τό μαρτύριο για τον πιστό είναι πανηγύρι
«Ή άρνηση πίστεως με μαρτύριο εξιλεωνόταν»

Σήμερα οι πιο πολλοί θέλουν νά βγάζουν οι άλλοι το φίδι άπό τήν τρύπα. Εντάξει, δέν το βγάζουν αυτοί, άλλα τουλάχιστον ας πουν «προσέξτε· μήπως είναι κανένα φίδι έκεϊ πέρα;», ώστε νά προβληματισθή ό άλλος.
Όμως ούτε αυτό τό κάνουν. Άν ήμασταν έμεΐς στά χρόνια τών Μαρτύρων, με τον ορθολογισμό πού έχουμε, θά λέγαμε: «Τον Θεό Τον αρνούμαι άπ' έξω - όχι άπό μέσα μου -, γιατί έτσι θά μού δώσουν τήν τάδε θέση και θά βοηθάω και κανέναν φτωχό».
Τότε λιβάνι νά έρριχναν στην φωτιά τών ειδώλων, ή Εκκλησία δέν τους κοινωνούσε- ήταν μετά «προσκλαίοντες»[1]. Αυτοί πού αρνιόνταν τόν Χριστό, έπρεπε μέ μαρτύριο νά εξιλεωθούν. Η, στην εποχή της Εικονομαχίας, τους έλεγαν νά κάψουν ή νά πετάξουν τίς εικόνες, και αυτοί προτιμούσαν νά μαρτυρήσουν παρά νά τίς πετάξουν.
Έμεΐς, αν μας έλεγαν νά πετάξουμε μιά εικόνα, θά λέγαμε: «Ας τήν πετάξω αυτή· είναι της Αναγεννήσεως. Θά κάνω αργότερα μιά βυζαντινή».

- Γέροντα, τους Κρυπτοχριστιανοΰς πώς τους δέχεται ή Εκκλησία; Δεν αρνήθηκαν τον Χριστό;
- Όπου υπάρχουν πραγματικοί Κρυπτοχριστιανοί, αυτοί δεν έξωμότησαν. Άπό τά είκοσι επτά χωριά λ.χ. πού άνηκαν στην επαρχία των Φαράσων της Καππαδοκίας, όταν τά έκαψαν οι Τούρκοι, μερικοί έφυγαν και πήγαν σε μακρινά μέρη.
Έκεϊ δεν ήξεραν οι άλλοι ότι είναι Χριστιανοί· νόμιζαν ότι είναι Μουσουλμάνοι. Οΰτε παρουσιάσθηκε καμμιά περίπτωση νά ρωτήσουν κάποιον άπό αυτούς «είσαι Χριστιανός;», γιά νά πή «ναί, είμαι
Χριστιανός» ή «όχι, είμαι Μουσουλμάνος».
Αυτοί είναι οί Κρυπτοχριστιανοί. Από τήν στιγμή όμως πού θά πιάσουν έναν και τοϋ πουν «μάθαμε ότι είσαι Χριστιανός», αυτός θά πή «ναί, είμαι Χριστιανός», δεν θά πή ότι είναι Μουσουλμάνος. Και στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους υπήρχαν Χριστιανοί πού βαπτίζονταν κρυφά και οί άλλοι είχαν τήν εντύπωση ότι δέν ήταν Χριστιανοί. Όταν όμως χρειαζόταν, ομολογούσαν.
Ό Άγιος Σεβαστιανός λ.χ. ήταν στρατηγός, είχε βαπτισθή Χριστιανός και νόμιζαν ότι είναι ειδωλολάτρης, ενώ ήταν Χριστιανός. Κρυφά βοηθούσε πολύ θετικά τους Χριστιανούς. Όταν όμως κατάλαβαν ότι είναι Χριστιανός, ομολόγησε και μαρτύρησε.
Σε ένα τουρκικό χωριό ήταν πολλοί Κρυπτοχριστιανοί, και ό πρόεδρος ήταν παπάς. Παπα-Γιώργη τον έλεγαν, Χασάν τον φώναζαν.
Κάποτε πήγαν και τον ειδοποίησαν ότι στο τάδε μέρος, σε μιά κατακόμβη, είναι κρυμμένοι Χριστιανοί. «Θά πάω νά δώ, τους είπε- μήν άνησυχήτε». Παίρνει τους ανθρώπους του, πηγαίνει και βρίσκει εκεί τους Χριστιανούς όλους μαζεμένους.
Προχωράει στην Ωραία Πύλη, ξεκρεμάει το πετραχήλι, το φοράει και τους έκανε και Εσπερινό! Τους είπε μετά «νά λάβετε μέτρα» και στους άλλους είπε: «Δέν ήταν τίποτε· διαδόσεις είναι». Αυτοί δέν είναι εξωμότες. Άπό τήν στιγμή όμως πού υποψιασθούν κάποιον και τοϋ πουν «έ, εσένα σέ είδαμε ότι έκανες σταυρό,
είσαι Χριστιανός» και πή «όχι, είμαι Μουσουλμάνος», τότε αρνείται.

 «Μαρτύριο και ταπείνωση»

Αυτός πού θά άξιωθή νά μαρτυρήση, πρέπει νά έχη πολλή ταπείνωση και νά άγαπάη πολύ τον Χριστό. Άν προχώρηση εγωιστικά στο μαρτύριο, θά τον εγκατάλειψη ή Χάρις. Θυμάσθε, ο Σαπρίκιος[2] πού έφθασε μέχρι το μαρτύριο καί όμως αρνήθηκε τον Χριστό; «Γιατί μέ φέρατε έδώ;», είπε στους δημίους. «Καλά, δέν είσαι Χριστιανός;», του λένε. «Όχι», άπαντα. Καί ήταν ιερέας! Μοϋ λέει ό λογισμός ότι πήγαινε νά μαρτυρήση εγωιστικά καί όχι ταπεινά· δέν πήγαινε στό μαρτύριο γιά τήν πίστη του, γιά τήν αγάπη τοϋ Χρίστου, γι' αυτό τον εγκατέλειψε ή Χάρις.
Γιατί, όταν κινήται κανείς εγωιστικά, δέν δέχεται τήν Χάρη τοϋ Θεού καί επόμενο είναι σέ μιά δυσκολία νά άρνηθή τόν Χριστό.
- Γέροντα, πολλές φορές λέμε ότι σέ δύσκολες ώρες ό Θεός θά δώση δύναμη.
- Ό Θεός θά δώση δύναμη σέ έναν ταπεινό άνθρωπο πού έχει καθαρή καρδιά, πού έχει καλή διάθεση. Άν δη ό Θεός πραγματικά καλή διάθεση, ταπείνωση, θά δώση πολλή δύναμη. Δηλαδή θα εξαρτηθη από τήν διάθεση τοϋ άνθρωπου, για να τοϋ δώση δύναμη ό Θεός.
- Γέροντα, είπατε να έχη ταπείνωση και καλή διάθεση ό άνθρωπος. Μπορεί να έχη υπερηφάνεια και καλή διάθεση;
- Όταν λέμε ταπείνωση, εννοούμε τουλάχιστον στό θέμα αυτό τοϋ μαρτυρίου νά έχη ταπείνωση. Μπορεί νά έχη υπερηφάνεια, αλλά τότε νά ταπεινωθή καί νά πή: «Θεέ μου, είμαι υπερήφανος· τώρα όμως δώσ' μου λίγη δύναμη νά μαρτυρήσω γιά τήν αγάπη Σου καί νά εξοφλήσω τίς αμαρτίες μου». Όποτε, αν έχη ταπεινή διάθεση καί πηγαίνη στό μαρτύριο με μετάνοια, τότε δίνει πολλή Χάρη ό Θεός. Νά μήν πάη δηλαδή μέ υπερήφανη διάθεση, μέ τον λογισμό ότι θα γίνη μάρτυρας και θά τοϋ γράψουν μετά τό συναξάρι καί ακολουθία, θά τοϋ κάνουν εικόνα μέ φωτοστέφανο.
Μου είπε κάποιος: «Κάνε προσευχή, Πάτερ, νά φθάσω μέχρι πέμπτου ούρανού». «Καλά, του λέω, ό Απόστολος Παύλος έφθασε στον τρίτο ουρανό[3], εσύ ζητάς νά φθάσης στον πέμπτο;». «Γιατί, μοϋ λέει, δέν γράφει νά ζητάμε τά "κρείττονα";»[4]. Ακούς εκεί κουβέντα!
Πάντως, αν πάη κανείς στό μαρτύριο, γιά νά έχη δόξα στον Παράδεισο, καλύτερα νά μή σκεφθή νά μαρτυρήση. Ένας γνήσιος, ένας σωστός Χριστιανός, αν ήξερε ότι καί στον Παράδεισο πού θά πάη θά έχη πάλι βάσανα, θά εχη μαρτύρια, πάλι θά λαχταρούσε νά πάη εκεί.
Δέν πρέπει νά σκεφτώμαστε ότι, αν υποφέρουμε κάτι έδώ στην γη, θά είμαστε καλύτερα έκει στον Ουρανό. Νά μήν πάμε έτσι μπακαλίστικα. Έμεις θέλουμε τόν Χριστό.
Ας ύπάρχη μαρτύριο, ας μαρτυρούμε κάθε μέρα, ας μας δέρνουν κάθε μέρα, καί δυο καί τρεις φορές τήν ημέρα· δέν μάς απασχολεί. Τό μόνο πού μας απασχολεί είναι νά είμαστε μέ τόν Χριστό.
- Μπορεί, Γέροντα, ένας νά ζή ράθυμα καί, όταν χρειασθή, νά όμολογήση θαρρετά;
- Γιά νά το κάνη κανείς αυτό, ή καρδιά του πρέπει νά εχη μέσα καλωσύνη, θυσία. Γι' αυτό είπα νά καλλιεργηθή ή αρχοντιά, το πνεύμα της θυσίας.
Ό ένας νά θυσιάζεται γιά τον άλλο. Βλέπεις τον Άγιο Βονιφάτιο καί την -Αγία Άγλαΐδα[5]; Είχαν την ελεεινή εκείνη ζωή στην Ρώμη, άλλα μόλις κάθονταν νά φάνε, ό νους τους πήγαινε στους φτωχούς. Έτρεχαν νά δώσουν πρώτα φαγητό στους φτωχούς καί ύστερα έτρωγαν αυτοί.
Παρόλο πού ήταν κυριευμένοι άπό πάθη, είχαν καλωσύνη καί πονούσαν τους φτωχούς. Είχαν θυσία, γι' αυτό ό Θεός τους βοήθησε.
Καί ή Άγλαΐδα, αν καί ζούσε αμαρτωλή ζωή, αγαπούσε τους αγίους Μάρτυρες καί ενδιαφερόταν γιά τά άγια Λείψανα.
Είπε στον Βονιφάτιο νά πάη μέ άλλους υπηρέτες της στην Μικρά Ασία, γιά νά πλήρωση καί νά μαζέψη τά άγια Λείψανα των Μαρτύρων καί νά τά μεταφέρη στην Ρώμη.
Κι εκείνος της είπε χαμογελώντας: «Αν σού φέρουν καί το δικό μου λείψανο, θά το δεχθής;». «Μήν αστειεύεσαι μ' αυτά», τού λέει εκείνη.
Τελικά, όταν έφθασε στην Ταρσό καί πήγε στό αμφιθέατρο, γιά νά άγοράση τά άγια Λείψανα, παρακολούθησε τά μαρτύρια τών Χριστιανών καί αμέσως συγκλονίσθηκε άπό τήν καρτερία τους. Έτρεξε, ασπάσθηκε τά δεσμά καί τις πληγές τους καί τους ζήτησε νά προσευχηθούν, γιά νά τον ενίσχυση ό Χριστός νά όμολογήση δημόσια ότι είναι Χριστιανός.
Μαρτύρησε λοιπόν καί αυτός στό αμφιθέατρο καί οι σύντροφοι του αγόρασαν το Λείψανο του καί τό μετέφεραν στην Ρώμη, όπου Άγγελος Κυρίου είχε πληροφορήσει τήν Άγλαΐδα γιά τό γεγονός. Έτσι έγινε εκείνο πού χαριτολογώντας είχε προφητεύσει ό Βονιφάτιος, πριν φύγη άπό τήν Ρώμη.
Ύστερα εκείνη, άφοϋ μοίρασε την περιουσία της, έζησε με άσκηση καί πτώχεια ακόμη δεκαπέντε χρόνια και άγιασε[6]. Βλέπετε, δεν είχαν βοηθηθη, γι' αυτό είχαν παρασυρθη στο κακό καί είχαν παρεκτραπη. Είχαν όμως πνεύμα θυσίας καί ό Θεός δεν τους άφησε.

1. Οι «προσκλαίοντες» έμεναν στά προπύλαια τοϋ Ναού, εξω από τόν νάρθηκα, και παρακαλούσαν τους πιστούς πού εισέρχονταν νά δέωνται γι' αυτούς στον Κύριο. (Βλ. Πηδάλιον, κανών ΙΓ')
2. Βλ. Αγίου Νικόδημου 'Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών τοϋ ένιαυτου, εκδ. Όρθοδόξου Κυψέλης, Θεσσαλονίκη 1982, τόμος Γ', σ. 239-241.
3. Βλ. Β ' Κορ. 12, 2.
4. Βλ. Α Κορ. 12,31.
5. Ό Άγιος Βονιφάτιος ήταν δοΰλος της Συγκλητικής Αγλαΐδος, άλλα καί δούλος στον έρωτα της κυρίας του.
6. Ή μνήμη τους εορτάζεται στις 19 Δεκεμβρίου.

Απόσπασμα από τις σελίδες  232 -237 του βιβλίου:

            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ  Β΄      
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ
                  ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
                ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ