Ἅγιος Λάζαρος ὁ φίλος τοῦ Κυρίου. Λάμπρου Σκόντζου

Ἅγιος Λάζαρος ὁ φίλος τοῦ Κυρίου

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητοῦ

Τὰ βιβλικὰ πρόσωπα κατέχουν σημαντικὴ θέση στὰ ἁγιολόγια τῆς Ἐκκλησίας μας, διότι ἡ μαρτυρία τους γιὰ τὸ Χριστὸ ἔχει βαρύνουσα σημασία, ἐπειδή, ἔζησαν στὴν ἐποχή Του καὶ πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς Τὸν γνώρισαν προσωπικά. Ἕνα ἀπὸ αὐτοὺς ὑπῆρξε καὶ ὁ ἅγιος Λάζαρος, ὁ τετραήμερος καὶ προσωπικὸς φίλος τοῦ Κυρίου.

Καταγόταν ἀπὸ τὴν κωμόπολη Βηθανία, ἡ ὁποία βρισκόταν κοντὰ στὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ σημαίνει «Οἶκος Φοινίκων». Ἡλικιακὰ ἦταν περίπου ὅσο καὶ ὁ Χριστός. Εἶχε, σύμφωνα μὲ τὰ ἱερὰ Εὐαγγέλια δύο ἀδελφές, τὴ Μάρθα καὶ τὴ Μαρία, μὲ τὶς ὁποῖες συγκατοικοῦσε. Προφανῶς οἱ γονεῖς τους εἶχαν πεθάνει, ἐπειδὴ δὲν ἀναφέρονται ἀπὸ τοὺς εὐαγγελιστές. Ἀνῆκαν προφανῶς στοὺς εὐσεβεῖς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἔντονη τὴν προσδοκία τοῦ Μεσσία καὶ ζοῦσαν μὲ προσευχή, ἐλεημοσύνη καὶ δικαιοσύνη.

Φαίνεται πὼς ὁ Χριστὸς εἶχε περάσει ἀρκετὲς φορὲς ἀπὸ τὴ Βηθανία καὶ εἶχε καταλύσει στὸ φιλόξενο σπίτι του Λαζάρου καὶ τῶν δύο ἀδελφῶν του.
Ἡ εὐσεβὴς αὐτὴ οἰκογένεια εἶχε συγκλονισθεῖ ἀπὸ τὸ κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, διότι διέκριναν στὸ πρόσωπό Του τὸν τέλειο δάσκαλο καὶ γι’ αὐτὸ συνδέθηκαν μαζὶ Του μὲ φιλία.
Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς διέσωσε ἕνα χαρακτηριστικὸ περιστατικὸ ἀπὸ μιὰ ἀπὸ τὶς πολλὲς ἐπισκέψεις τοῦ Κυρίου στὸ σπίτι του Λαζάρου (Λούκ.10,38-42).
Ὁ Χριστὸς δίδασκε στὶς δύο ἀδελφές. Ἡ μὲν Μάρθα «περιεσπᾶτο περὶ πολλὴν διακονίαν», ἡ δὲ Μαρία παρακάθισε «παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἤκουε τὸν λόγον αὐτοῦ» (Λούκ.10,38-42).

Λίγο πρὶν τὴν εἴσοδό Του στὴν Ἱερουσαλὴμ ὁ Κύριος, γιὰ νὰ ὑποστεῖ τὸ ἑκούσιο Πάθος Του, ἔλαβε μήνυμα ἀπὸ τὴ Μάρθα καὶ τὴ Μαρία ὅτι ὁ Λάζαρος ἦταν βαριὰ ἄρρωστος καὶ Τὸν παρακαλοῦσαν νὰ πάει νὰ τὸν γιατρέψει, ὅπως εἶχε γιατρέψει τόσους ἄλλους. Ὁ Χριστὸς ὅμως δὲν ἔσπευσε ἀμέσως, ἀλλὰ καθυστέρησε σκοπίμως, διαβεβαιώνοντας τοὺς ἀπεσταλμένους πὼς «αὕτη ἡ ἀσθένεια οὔκ ἔστι πρὸς θάνατον, ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ δι΄ αὐτῆς» (Ἰωάν.11,4). Ἀλλὰ ὁ Λάζαρος πέθανε καὶ θάφτηκε σὲ σπηλαιῶδες μνημεῖο.
 
Ὁ Χριστὸς ἀφοῦ ἔμεινε δύο ἡμέρες στὸν τόπο ποὺ βρισκόταν πῆρε τοὺς μαθητές του καὶ γύρισε στὴν Ἰουδαία καὶ κατευθύνθηκε στὴ Βηθανία, παρ’ ὅλο ὅτι οἱ μαθητές Του τὸν προειδοποιοῦσαν γιὰ τὸν κίνδυνο νὰ τὸν λιθοβολήσουν οἱ Ἰουδαῖοι. Καθ’ ὁδόν τοὺς διαβεβαίωνε πὼς «Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται, ἀλλὰ πορεύομαι ἵνα ἐξυπνίσω αὐτόν. Εἶπον οὗν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, Κύριε, εἰ κεκοίμηται, σωθήσεται. Εἰρήκει δὲ ὁ Ἰησοῦς περὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἐκεῖνοι δὲ ἔδοξαν ὅτι περὶ τῆς κοιμήσεως τοῦ ὕπνου λέγει. Τότε οὗν εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς παρρησία, Λάζαρος ἀπέθανε, καὶ χαίρω δι’ ἡμᾶς, ἵνα πιστεύητε, ὅτι οὐκ ἤμην ἐκεῖ» (Ἰωάν.11,12-15).

Ἡ ἐνθουσιώδης Μάρθα, ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ Χριστὸς ἔρχεται στὴν βυθισμένη στὸ πένθος Βηθανία, ἔτρεξε νὰ Τὸν προϋπαντήσει καὶ μὲ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη σὲ Αὐτόν τοῦ εἶπε: «Κύριε, εἰ ᾖς ὦδε, ὁ ἀδελφὸς μου οὐκ ἂν ἐτεθνήκει. Ἀλλὰ καὶ νῦν οἴδα ὅτι ὅσα ἂν αἰτήση τὸν Θεόν, δώσει σοι ὁ Θεός».
 Ὁ Ἰησοῦς τῆς λέει ξεκάθαρα: «ἀναστήσεται ὁ ἀδελφός σου» (Ἰωάν.11,24) καὶ διαβεβαιώνει πανηγυρικά: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἂν ἀποθάνη, ζήσεται΄ καὶ πᾶς ὁ ζὼν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ ἀποθάνη εἰς τὸν αἰῶνα» (Ἰωάν.11,26).
Μετὰ ζήτησε νὰ τὸν ὁδηγήσουν στὸ μνημεῖο καὶ νὰ ἄρουν τὸν λίθο ἀπὸ τὴν θύρα τοῦ σπηλαίου. Τότε ἡ Μαρία τὸν προειδοποίησε: «Κύριε, ἤδη ὄζει΄ τεταρταῖος γὰρ ἐστι». Ὁ Χριστὸς τῆς εἶπε πὼς «οὐκ εἶπον σοὶ ὅτι ἐὰν πιστεύσης ὄψει τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ;» (Ἰωάν.11,40).
Ἀφοῦ κύλησαν τὸ λίθο ὁ Κύριος στάθηκε μπροστὰ στὸ μνημεῖο καὶ σήκωσε τὰ μάτια στὸν οὐρανὸ καὶ εἶπε: «Πάτερ, εὐχαριστῶ σοὶ ὅτι ἤκουσάς μου. Ἐγὼ δὲ ἤδειν ὅτι πάντοτέ μοῦ ἀκούεις΄ ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τον παρεστώτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σὺ μὲ ἀπέστειλας» (Ἰωάν.11,41).
Κατόπιν φώναξε μὲ δυνατὴ φωνή: «Λάζαρε δεῦρο ἔξω». Τὸ θαῦμα ἔγινε, ὁ Λάζαρος ἔζησε καὶ ἐξῆλθε τοῦ μνημείου δεμένος μὲ τὰ νεκρικὰ ἐνδύματα.
Ὁ Χριστὸς ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τὸν λύσουν καὶ νὰ περπατήσει.

Τὸ μεγάλο αὐτὸ γεγονὸς ἔκανε πολλοὺς νὰ πιστέψουν στὸ Χριστό. Κάποιοι ἔτρεξαν στοὺς Φαρισαίους καὶ ἀνήγγειλαν τὸ θαῦμα. Οἱ σκληρόκαρδοι καὶ ὑποκριτὲς ἐκεῖνοι ἄνθρωποι, μαζὶ μὲ τὸ ἰουδαϊκὸ ἱερατεῖο, ὄχι μόνο δὲν συγκινήθηκαν καὶ δὲν πίστεψαν στὰ θαῦμα καὶ τὴ δύναμη τοῦ Ἰησοῦ, ἀλλὰ σκληρύνθηκαν ἔτι περισσότερο οἱ καρδιές τους.
Ὁ ἀρχιερέας Καϊάφας εἶπε τὸ ἑξῆς καταπληκτικό: «Ὑμεῖς οὐκ οἴδατε οὐδέν, οὐδὲ διαλογογίζεσθε ὅτι συμφέρει ἡμῖν ἵνα εἰς ἄνθρωπος ἀποθάνη ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ μὴ ὅλον τὸ ἔθνος ἀπόληται» (Ἰωάν.11,49-52). Ἀποφάσισαν νὰ θανατώσουν τὸν λαοφιλῆ ραβίνο, ὁ ὁποῖος εἶχε τὴ δύναμη μέχρι καὶ νεκροὺς νὰ ἀνασταίνει. Ἐπίσης ἀποφάσισαν νὰ θανατώσουν καὶ τὸ Λάζαρο, ὁ ὁποῖος εἶχε γίνει σύμβολο θαυμασμοῦ τοῦ λαοῦ γιὰ τὸν Ἰησοῦ, «ἐβουλεύσαντο οἱ ἀρχιερεῖς, ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν» (Ἰωάν.12, 9-11).
Γι’ αὐτὸ ἔφυγε γιὰ τὴν Κύπρο. Ἐκεῖ τὸν συνάντησαν ἀργότερα ὁ Παῦλος καὶ ὁ Βαρνάβας, τὸν ὁποῖο χειροτόνησαν ἐπίσκοπο Κιτίου, ἀσκῶντας τεράστιο ποιμαντικὸ ἔργο καὶ πραγματοποιῶντας ἄπειρα θαύματα.
Ἦταν τότε 30 ἐτῶν καὶ ἔζησε ἄλλα 30 καὶ κοιμήθηκε περὶ τὸ 63 μ. Χ. καὶ τὸ λείψανό του τοποθετήθηκε σὲ μαρμάρινη πολυτελῆ λάρνακα. Ὁ τάφος του σώζεται ὡς τὰ σήμερα καὶ ἀποτελεῖ πηγὴ θαυμάτων.
Τὸ 899, ὁ αὐτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ (886-912) μετέφερε τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου τὸ τοποθέτησε σὲ Μονὴ τὴν ὁποία ἔκτισε ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἁγίου. Γιὰ ἀντάλλαγμα ἔκτισε λαμπρὸ ναὸ τὴ Λάρνακα τῆς Κύπρου πρὸς τιμήν του, ὁ ὁποῖος σώζεται ὡς τὰ σήμερα.
Ἀργότερα τὸ λείψανο μεταφέρθηκε στὴν Ἔφεσο καὶ ἀπὸ ἐκεῖ χάθηκε. Τεμάχιο βρίσκεται στὴν Λάρνακα τῆς Κύπρου, τὸ ὁποῖο βρέθηκε κάτω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα τὸ 1972. Ἡ μνήμη του τιμᾶται τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου.