Προετοιμασία γιὰ τὴν Θεία Εὐχαριστία
Κυριακὴ τῆς Τυροφάγου (Ματθ. 6, 16-21)
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
Ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 21-2-1999 (Β392)
Καὶ εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἐχθρούς, ἡ νηστεία καὶ ἡ ἀφιλαργυρία. Κατ’ οὐσίαν, τὰ συνθήματα αὐτά μας παρασκευάζουν γιὰ τὴν συμμετοχή μας στὸ ποτήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Διότι, ὅπως λέγει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, «Ὁπότε κοινωνεῖς, Πάσχα ἐπιτελεῖς». Ἀλλὰ καὶ ἐπιπλέον, τὴν περίοδον αὐτὴν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς οἱ ἄνθρωποι συχνότερα, πυκνότερα, μετέρχονται εἰς τὸ Ποτήριον τῆς ζωῆς.
Μάλιστα ἐπενοήθη ἡ τετελεσμένη Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων- τὸ εἶπα διπλᾶ, τετελεσμένη καὶ προηγιασμένη, τὸ ἴδιο εἶναι- ἀκριβῶς γιὰ τὶς ἀνάγκες τοῦ λαοῦ νὰ κοινωνεῖ συχνά.
Ἐξάλλου, θὰ λέγαμε, οἱ πιστοί, τώρα τὴν Σαρακοστὴ ἔχουν νηστεία διαρκῆ, προσευχὴ τονισμένη, μελέτη πιὸ ἔντονη, ἄσκηση κάθε ἀρετῆς καὶ ὅλα αὐτὰ ἀποβλέπουν εἰς τὴν ἕνωσίν μας μὲ τὸν Ἰησοῦν Χριστόν.
Καὶ ὀφείλομε, τοὐλάχιστον τὴν περίοδον μιᾶς Τεσσαρακοστῆς, πολὺ παραπάνω τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νὰ βγάλομε πολὺ τὸ κέρδος. Διότι ἐὰν ὁ Νῶε ἐπὶ 120 χρόνια -120 χρόνια!- προετοίμαζε τὴν Κιβωτόν, ποὺ θὰ δεχόταν μέσα τὴν οἰκογένειά του καὶ τὰ ζῶα ποὺ τοῦ εἶπε ὁ Θεὸς νὰ μαζέψει καὶ νὰ βάλει μέσα εἰς τὴν Κιβωτόν -ἦταν ἕνα θωρηκτό, ἀγαπητοί μου, ἕνα τεράστιο καράβι ἤτανε, ἡ Κιβωτὸς τοῦ Νῶε, καὶ σᾶς εἶπα, 120 χρόνια ἠργάζετο γιὰ νὰ τελειώσει αὐτὴν τὴν Κιβωτόν- πόσο περισσότερο θὰ πρέπει ἐμεῖς νὰ προετοιμάζομε τὸν ἑαυτόν μας γιὰ νὰ δεχθοῦμε ὡς ἄλλη κιβωτός, τὸ ἄσπιλον Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ;
Ἐὰν ὁ θεόπτης Μωυσῆς, μὲ τόσην ἐπιμέλεια κατεσκεύασε τὴν ἄλλην ἐκείνην κιβωτό, ποὺ ἔβαλε μέσα τὶς πλάκες τοῦ Νόμου, μὲ τὴν χρυσῆ ἐπένδυση κ.λπ. καὶ τὴν στάμνα μὲ τὸ μάννα, τὴν χρυσῆ στάμνα μὲ τὸ μάννα, εἰς ἐνθύμιον, εἰς ἀνάμνησιν ὅτι ὁ λαὸς ἐτράφη εἰς τὴν ἔρημον, πόσον περισσότερον ἐμεῖς ποὺ θὰ βάλομε μέσα μας τὸν Νομοθέτη καὶ τὸν Τροφοδότη, ποὺ θὰ λάβομε τὸ ἀληθινὸ μάννα;
Γιατί ὁ Χριστὸς εἶπε: «Ἡ σάρκα μου εἶναι τὸ ἀληθινὸ μάννα». Τὸ εἶπε στοὺς Καπερναΐτας ποὺ Τὸν ἀναζητοῦσαν μετὰ ἀπὸ τὸν χορτασμό των πεντακισχιλίων. «Ὄχι», λέει, «ὅπως τὸ μάννα ἐκεῖνο ποὺ ἔπεσε ἀπὸ τὸν οὐρανό, ποὺ τὸ ἔφαγαν οἱ πατέρες σας καὶ ἀπέθαναν. Ἐγὼ εἶμαι τὸ μάννα τὸ ἀληθινό».
Πόση, λοιπόν, περισσότερη προετοιμασία πρέπει νὰ ἐπιβάλομε στὸν ἑαυτόν μας, προκειμένου νὰ δεχθοῦμε, ὅπως σᾶς εἶπα, τὸν Νομοθέτην καὶ τὸν Τροφοδότην μὲ τὸ Αἷμα Του καὶ τὸ Σῶμα Του ποὺ θὰ μᾶς προσφέρει;
Καὶ ἀκόμη, ἐὰν ὁ σοφὸς Σολομῶν ἐπὶ ἑπτὰ ἔτη ἔκτιζε τὸν περίφημον ὁμώνυμον ναόν, πόσο θὰ πρέπει ἐμεῖς νὰ εὐπρεπίζομε τὶς ψυχές μας, ποὺ θὰ γίνουν ναοὶ Θεοῦ ζῶντος;
«Ὑμεῖς ἐστέ», λέγει, «ναοὶ Θεοῦ ζῶντος», λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν Α΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή του.
Ὅταν ἔρχεται ἡ ὥρα τῆς προσελεύσεως τῶν πιστῶν εἰς τὸ Ἅγιον Ποτήριον, νὰ κοινωνήσουν, ὁ ἱερεὺς καλεῖ μὲ τοῦτα τὰ λόγια: «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε». Δηλαδὴ «νὰ προσέλθετε μὲ φόβο Θεοῦ, μὲ πίστιν Θεοῦ καὶ μὲ ἀγάπην Θεοῦ». Τί σημαίνει αὐτὴ ἡ ἐξαγγελία ποὺ λέγεται πρὶν κοινωνήσουν οἱ πιστοί;
Πρῶτα πρῶτα καλεῖ μὲ τὸ «προσέλθετε». Ἐὰν οἱ πιστοὶ δὲν προσέλθουν νὰ κοινωνήσουν, τρόπον τινὰ σὰν νὰ ἀθετοῦν τὴν τελεσθεῖσα Θεία Λειτουργία. Τὸ φανταστήκατε αὐτό; Πόσες φορὲς μένει μόνος ὁ ἱερεύς, ὁ ὁποῖος βεβαίως, κατὰ κανόνα καὶ ὑποχρεωτικά, πρέπει νὰ κοινωνήσει. Καὶ νὰ βγεῖ ἔξω καὶ νὰ πεῖ: «Προσέλθετε» καὶ νὰ μὴν προσέλθει κανείς! Κι ὅταν ἔχει νὰ κοινωνήσει ἕνα νήπιο, ἕνα μωρουδάκι, θὰ λέγαμε: «Ἡ Θεία Λειτουργία ἔγινε γι’ αὐτὸ τὸ μωρουδάκι;». Γιατί ὄχι; Γιὰ ὅλους ὅμως ἔγινε.
Γι' αὐτό εἶναι, ὅπως σᾶς εἶπα, ἕνας τρόπος ἀπωθήσεως τῆς Θείας Λειτουργίας. Καλά. Ἐτελέσθη, ἀκούσαμε, εἴδαμε, ἀλλὰ δὲν προσερχόμεθα... Μὴν ξεχνᾶτε ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία θέτει τραπέζι. Γι’ αὐτὸ λέγεται καὶ «Ἁγία Τράπεζα». Ὅπου τελεσιουργεῖται τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἀλλὰ δὲν προσερχόμεθα. Εἶναι σὰν νὰ βλέπομε ἕνα τραπέζι πλούσιο ἀπὸ τὴν τηλεόραση. Ἅπλωσε τὸ χέρι σου νὰ πάρεις νὰ φᾶς. Δὲν μπορεῖς. Μόνο τὸ βλέπεις. Ποῖο τὸ κέρδος;
Ἀλλὰ τί εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία; Τὴν ὁποίαν, τρόπον τινά, σᾶς εἶπα, ἀπωθοῦμε. Τρόπον τινά. Ἐρωτάει ὁ ἅγιος Καβάσιλας, ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας Θεσσαλονίκης. «Τί εἶναι», λέγει, «ἡ Θεία Λειτουργία»; Ἔγραψε ἕνα θαυμάσιο βιβλίο περὶ τῆς Θείας Λειτουργίας. Τὸ βιβλίο αὐτὸ κυκλοφορεῖ καὶ μὲ μετάφραση εὐτυχῶς.
Μπορεῖτε νὰ τὸ διαβάσετε. Θὰ ἀποκτήσετε βαθεῖαν γνῶσιν, ὅσο τοῦτο εἶναι δυνατόν, τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ποὺ τελεσιουργεῖται μὲς στὸ πλαίσιον τῆς Θείας Λειτουργίας. Καὶ ἀπαντᾶ ὁ ἅγιος Καβάσιλας - σὲ ἀπόδοση τὸ λέγω, ὄχι κείμενο, δὲν πειράζει, μικρὸ εἶναι-: «Τῆς τελετῆς τῶν ἱερῶν μυστηρίων πρᾶξις μὲν εἶναι ἡ μεταβολὴ τῶν δώρων στὸ Θεῖο καὶ Αἷμα, σκοπὸς δὲ νὰ ἁγιασθοῦν οἱ πιστοί».
Δηλαδὴ τί εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία; Εἶναι μία τελετή. «Ὅπου ἡ πρᾶξις», λέγει, «εἶναι ἡ μεταβολὴ τῶν δώρων, τοῦ προσφόρου ποὺ προσφέρεται καὶ τοῦ οἴνου, σὲ θεῖον σῶμα καὶ αἷμα. Ἀλλὰ καὶ ὁ σκοπὸς εἶναι νὰ ἁγιασθοῦν οἱ πιστοί». Ἔτσι ἀρχίζει τὸ κείμενό του στὸ βιβλίο του αὐτό. Δύο πράγματα. Ἕνα ἔργον καὶ ἕνας σκοπός. Ἐὰν δὲν ἱκανοποιηθεῖ ὁ σκοπός, ὡς πρὸς τί τὸ ἔργον;
Βέβαια δὲν ἀκριβολογῶ αὐτὴ τὴν στιγμή. Διότι ἡ Θεία Λειτουργία καθ' ἑαυτήν, ὅταν τελεστεῖ τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἔχει μέγα κέρδος καὶ διὰ τοὺς κεκοιμημένους. Μὴν τὸ ξεχνᾶμε αὐτό. Ἀλλὰ ὡς πρὸς τοὺς ζῶντας, ἐὰν δὲν προσέλθουν νὰ κοινωνήσουν, θὰ ἔλεγα, ὡς πρὸς τί τότε ἡ Θεία Λειτουργία;
Ἔτσι, οὐσιαστικὰ πρέπει ὅλοι, ὑπογραμμίζω, ὅλοι νὰ προσέλθουν εἰς τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Δὲν καινοτομώ. Αὐτὴ ἦτο ἡ πρᾶξις τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας. Δὲν ἔμενε κανεὶς ποὺ νὰ μὴν κοινωνήσει. Διαβάστε παλιὰ κείμενα, ὅπως τοῦ ἁγίου Ἰουστίνου τοῦ Φιλοσόφου, ποὺ κάνει στὴν ἀπολογία του τὴν δεύτερη, κάνει ἀκριβὴ περιγραφή, ὅτι ...πῶς οἱ Χριστιανοὶ κοινωνοῦν κ.λπ. κ.λπ. Καὶ μάλιστα ἡ ἀπολογία τοῦ αὐτὴ ἦταν καὶ στὸν αὐτοκράτορα τῆς Ρώμης.
Ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν Βουλήν, νὰ τὸ ποῦμε ἔτσι, ἡ ὁποία ἦταν περὶ τὸν αὐτοκράτορα. Δύο ἀπολογίες. Κι ἐκεῖ περιγράφει τί εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία καὶ πῶς κοινωνοῦσαν οἱ πιστοί. Ἤτανε τόσο βασικῆς σημασίας νὰ κοινωνοῦν οἱ πιστοὶ ὅλοι, ὥστε ὑπάρχει κανὼν Συνόδου Οἰκουμενικῆς ποὺ λέγει: «Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δὲν θὰ κοινωνήσει, πρέπει νὰ ἐξηγήσει γιατί δὲν κοινωνεῖ.
Γιατί ἀλλιώτικα», λέγει, «ἐπιβάλλεται εἰς αὐτὸν κύρωσις». «Γιατί δὲν κοινώνησες;. Αὐτό, γιατί δὲν κοινώνησες; Τί συμβαίνει; Γιὰ ποιόν λόγο;».
Αὐτὰ τὰ λέγω, γιὰ νὰ δεῖτε, νὰ συγκρίνομε, ἀγαπητοί μου, ποία ἦταν ἡ πράξη προσεγγίσεως τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἰς τὴν ἀρχαίαν Ἐκκλησίαν καὶ ποιά εἶναι σήμερα. Ἀλλὰ φυσικὰ πρέπει νὰ ξέρομε τί κοινωνοῦμε. Νὰ ἔχομε τὴν σφραγῖδα τοῦ ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ. Γιατί ἀλλιώτικα προχωροῦμε νὰ βεβηλώσομε τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Πρέπει, λοιπόν, νὰ εἴμαστε πάντοτε παρασκευασμένοι. Πάντοτε. Γιὰ νὰ εἴμεθα ἕτοιμοι νὰ μετέχομε τῶν μυστηρίων Σώματος καὶ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Πάλι ὁ ἅγιος Καβάσιλας μᾶς σημειώνει ὅτι ὁ Θεὸς μᾶς δίδει, λέει, τὰ μυστήριά Του, ἀλλὰ ἀπαιτεῖ ἀπὸ ἐμᾶς, σὲ μετάφραση σᾶς τὸ λέγω, ὁπωσδήποτε νὰ γίνομε ἄξιοι νὰ δεχθοῦμε καὶ νὰ τὰ φυλάξομε.
Μάλιστα, νὰ σᾶς πῶ καὶ πῶς τὸ λέγει: «Τὸ γὲ ἐπιτηδείους γενέσθαι -«ἐπιτήδειος» θὰ πεῖ «κατάλληλος». «Πρέπει νὰ γίνουμε», λέει, «κατάλληλοι»- πρὸς τὸ δέξασθαι(: γιὰ νὰ δεχθοῦμε) αὐτὰ(τα μυστήρια) καὶ φυλάξαι ἐξ ἀνάγκης ἀπαιτεῖ παρ’ ἡμῶν». Καὶ ζητάει ἀπὸ μᾶς ὁ Θεὸς νὰ φυλάξομε ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα πήραμε.
Ἀναφέρει μία περίπτωση ἡ ὁποία εἶναι πάρα πολὺ σπουδαία. «Πρόσεξες», λέει ὁ ἅγιος Καβάσιλας, ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας, «ἐπρόσεξες ὅτι στὴν παραβολὴ τοῦ σπορέως, ‘’ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ’’, βγῆκε αὐτὸς ποὺ σπέρνει νὰ σπείρει». Δὲν λέγει «ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ ἀρῶσαι τὰ χωράφια του».
Δηλαδὴ νὰ σκάψει, νὰ βάλει ἄροτρο. Αὐτὸ εἶναι δικό σου θέμα. Τὸ προσέξατε; Ἔρχεται ὁ Θεὸς νὰ σπείρει. Ἀλλὰ πρέπει νὰ βρεῖ τὸ χωράφι τῆς ψυχῆς κατάλληλον γιὰ νὰ σπείρει τὸν σπόρο του. Κι ἐπειδὴ δὲν τὸ βρίσκει κατάλληλο τὸ χωράφι τῆς ψυχῆς, γι' αὐτό ὁ Κύριος εἶπε τὴν παραβολὴ αὐτή, γιὰ νὰ δείξει ὅτι ἕνα μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε, λέει, στὸν δρόμο, στὸ χέρσο ἔδαφος, ἕνα ἄλλο μέρος, λέει, ἔπεσε μέσα στὶς ἀγκαθιὲς κ.λπ. κ.λπ.
Ἕνα τέταρτο μέρος ἔπεσε εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθὴν· ποὺ δείχνει ὅτι ἡ πλειονότης τῶν πιστῶν μας δὲν φροντίζουν νὰ παρασκευάσουν τὸ χωράφι τῆς ψυχῆς. «Γιατί ὑπάρχουν», λέει, «καὶ πέτρες. Ἔπεσε», λέει, «ὁ σπόρος ἐπάνω σὲ μία πέτρα»· καὶ «διὰ τὸ μὴν ἔχειν ἰκμάδα» -μία πέτρα δὲν διατηρεῖ ὑγρασία - «ἐξηράνθη ὁ σπόρος», ποὺ εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
Μετά, λοιπόν, τὴν ἐξαγγελία ποὺ κάνει ἡ Ἐκκλησία καὶ μᾶς λέει «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε», ἀγαπητοί μου, ἂς ἀναλύσομε λίγο λεπτομερῶς, αὐτὴν τὴν ἐξαγγελίαν τῆς Ἐκκλησίας. Λέγει: «Μετὰ φόβου Θεοῦ προσέλθετε».
Πρέπει νὰ προσέλθομε. Ἀλλὰ πῶς; Πρῶτος ὅρος. «Μετὰ φόβου Θεοῦ». Τί σημαίνει αὐτό; Ἀφοῦ διαθέτομε ἐπίγνωση τοῦ τί κοινωνοῦμε, θὰ πρέπει φυσικὰ νὰ ἔχομε τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ.
Ἄνθρωπε, λέει καὶ σὲ μία εὐχὴ στὴν ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως, ἄνθρωπε, ξέρεις τί κοινωνεῖς; Ξέρεις τί κοινωνεῖς; Λέμε στὴν εὐχὴ τῆς ἀκολουθίας τῆς Θείας Μεταλήψεως: «Θεουργὸν Ἂἷμα φρῖξον, ἄνθρωπε, βλέπων· ἄνθραξ γὰρ ἐστὶ τοὺς ἀναξίους φλέγων». «Εἶναι Αἷμα ποὺ θὰ σὲ κάνει Θεόν. Θὰ σὲ θεώσει». Βλέποντας αὐτά, βλέποντας αὐτό, νὰ αἰσθανθεῖς ρῖγος, φρίκη: «Ἐμένα νὰ θεώσει; Ὁ Θεός; Παίρνω τὸ Αἷμα τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου!
Μία παρενθεσούλα. Λέγει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος ὅτι τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι πανομοιοτύπως πανομοιότυπον μὲ ἐκεῖνο ποὺ τελεσιούργησε ὁ Κύριος κατὰ τὸν Μυστικὸν Δεῖπνον εἰς τὸ Ὑπερῶον τῆς Ἱερουσαλήμ.
Τὸ ἴδιο! Δὲν ἀλλάζει σὲ τίποτα. «Λάβετε, φάγετε, αὐτὸ εἶναι τὸ Σῶμα μου. Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες · αὐτὸ εἶναι τὸ Αἷμα μου».
Ἔχομε, λοιπόν, πραγματικὰ ἐδῶ νὰ γευθοῦμε τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.
Ἀδερφέ, ἔχεις ἐπίγνωσιν; Ἐὰν ἔχεις ἐπίγνωση, τότε θὰ αἰσθανθεῖς μίαν φρίκην. Μὲ τὴν ἔννοια: «Ποιός εἶμαι ἐγώ; Ποιός εἶμαι ἐγώ;». Ἀλλὰ πρόσεχε. Ἐὰν ὁπωσδήποτε ἀνάξια, ἀπροετοίμαστα προσέλθεις, εἶναι κάρβουνο ποὺ θὰ σὲ κάψει. «Ἄνθραξ γὰρ ἐστὶν τὸὺς ἀναξίους φλέγων».
Ὥστε λοιπόν; Ἔχει δύο ὄψεις. Ἐὰν ἀξίως προσέλθομε, τότε ἔχομε μεγίστην ὠφέλειαν. Αἰώνιον ζωήν. Ἐάν, ὅμως, ἀναξίως, ἔχομε καταδίκη. Γι'αυτό λέμε: «Μὴ εἰς κρῖμα ἢ εἰς κατάκριμα». «Μὴν φθάσω νὰ κοινωνήσω ὥστε νὰ καταδικαστῶ».
Ἀκόμη λέμε: «Ναί, ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ μηδένα ἡμῶν ἔνοχον ποιὴσῃς τῶν φρικτῶν Σου τούτων καὶ ἐπουρανίων μυστηρίων, μὴδὲ ἀσθενῆ ψυχῇ καὶ σώματι (οὔτε νὰ φθάσομε νὰ ἀρρωστήσομε - Θὰ τὸ δοῦμε λίγο πιὸ κάτω) ἐκ τοῦ ἀναξίως αὐτῶν μεταλαμβάνειν (μὲ τὸ νὰ μεταλαμβάνομε ἀνάξια) ἀλλὰ δὸς ἡμῖν, μέχρις τῆς ἐσχάτης ἡμῶν πνοῆς, ἀξίως ὑποδέχεσθαι τὴν μερίδα τῶν ἁγιασμάτων Σου» κ.λπ.
«Ἄξια νὰ ὑποδεχόμεθα τὸ Σῶμα Σου καὶ τὸ Αἷμα Σου, Ἐσένα τὸν Ἴδιον».
Ὁ φόβος πρέπει νὰ ὑπάρχει, ἂν γνωρίζομε ὅτι εἴμεθα ἔνοχοι. Ἐὰν κοινωνήσομε ἀνάξια. Ἐπειδὴ δὲν προετοιμαστήκαμε καταλλήλως. Μπαίνομε στὸν χῶρο τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴν τὴν αἴσθησιν πρέπει νὰ ἔχομε. Καὶ αὐτὸ πρέπει νὰ μᾶς γεμίζει μὲ φόβον.
Ἂν ἄγγελοι, λέει στὴν πρὸς Ἑβραίους ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἐπιθυμοῦν παρακύψαι, ποῦ; Εἰς τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Κάθε ναὸς ποὺ λειτουργεῖ πρὸς τιμὴν τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Αἵματος, ἄγγελοι παρίστανται.
Καὶ μερικοὶ ἄξιοι ἱεράρχαι, ἱερεῖς, ἔβλεπαν τοὺς ἀγγέλους αὐτούς. Δὲν λέγει τὸ τροπάριον τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, ὅτι «συλλειτουργοῦσες», λέει, «μὲ ἀγγέλους».
Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος λέγει: «Γνωρίζω κάποιον ὁ ὁποῖος συλλειτουργοῦσε μὲ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους». Αὐτὸν ποὺ γνώρισε δὲν ἦταν παρὰ ὁ ἑαυτός του, ἀλλὰ γιὰ λόγους μετριοφροσύνης δὲν τὸ ἀποκαλύπτει...· κ.λπ. κλπ.
Ὁ πατὴρ Νικόλαος, νῦν ἅγιος, Νικόλαος Πλανᾶς -τοῦ αἰῶνος μας εἶναι, μὲ τὸν Παπαδιαμάντη κάνανε τὶς λειτουργίες- τὸ ἴδιο, κ.ο.κ.
Καὶ ὁ Θεὸς ξέρει σὲ πόσους καὶ σὲ ποιούς ἀποκαλύπτεται. Γιατί εἶναι οἱ ἄγγελοι; «Οἱ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦν», λέει, «νὰ παρακύψουν πρὸς τιμὴν τοῦ ἀνακειμένου», μᾶς λέγει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, «πρὸς τιμὴν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἐπάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα».
Κι ἐμεῖς δὲν ἔχομε καμίαν συναίσθησιν ὅλων αὐτῶν... Γι' αὐτό πρέπει νὰ προσερχόμεθα ὅπως πρέπει. Χωρὶς σπρωξίματα, χωρὶς φωνές, χωρὶς διαμαρτυρίες.
Ναί, ἀγαπητοί. Μάλιστα τὶς μεγάλες γιορτὲς Χριστούγεννα, Πάσχα κ.λπ. σπρώχνονται οἱ ἄνθρωποι νὰ κοινωνήσουν, ἀγανακτοῦν... Πωπωπω! Νὰ εἴμεθα σεμνὰ ντυμένοι ἀκόμα. Ναί, σεμνὰ ντυμένοι. Ἀλλὰ πρέπει νὰ εἴμαστε καὶ τὴν Δευτέρα σεμνὰ ντυμένοι. Περισσότερο ἀποτείνομαι πρὸς τὶς κυρίες. Διότι δὲν εἴσαστε οἱ Χριστιανοὶ μόνον τῆς Κυριακῆς. Ἀλλὰ καὶ οἱ Χριστιανοὶ καὶ τῆς Δευτέρας. Γιατί ἀλλιώτικα, ἂν τὴν Κυριακὴ πάω στὴν Ἐκκλησία μὲ μία σεμνὴ ἐνδυμασία, ἀλλὰ τὴν Δευτέρα μὲ ἄσεμνη ἐνδυμασία κυκλοφορῶ, δὲν νομίζετε πὼς αὐτὸ εἶναι μία ὑποκρισία; Ὁ ἕνας πίσω ἀπὸ τὸν ἄλλον. Ὄχι σπρωξίματα. Μὲ κίνδυνο μάλιστα νὰ προκαλέσουν καὶ ζημίαν. Πρῶτα οἱ ἄνδρες, μετὰ οἱ γυναῖκες. Δὲν εἶναι ἰδιοτροπία τοῦ ἱερέως νὰ τὸ λέγει αὐτό.
Οὔτε δείχνει κανέναν μισογυνισμόν. Δὲν εἶναι ὁ ἱερεὺς μισογύνης. Ὁ Θεὸς νὰ φυλάξει. Ἀλλὰ ἔτσι λέγεται τὸ πρᾶγμα. Ἀπὸ ποιόν; Ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο. «Πρῶτα», λέει, «ὁ ἄντρας, μετὰ ἡ γυναῖκα». Αὐτὴ εἶναι ἡ τάξις. «Διότι πρῶτα», λέει, ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «ἐδημιουργήθη ὁ Ἀδάμ, μετὰ ἡ Εὔα».
Θὰ ἀνοίγομε καλὰ τὸ στόμα μας. Προσέξτε αὐτό. Δὲν θὰ περιμένομε μέχρι νὰ ξεκινήσει ἡ λαβίδα. Θὰ τὸ ἔχομε ἀνοιχτὸ τὸ στόμα μας. Γιὰ νὰ κανονίσει ὁ ἱερεύς, μὴν πάθει καμία ζημία. Πῶς ἀνοίγεις τὸ στόμα σου; Πῶς αἰσθάνεσαι; Γιατί θὰ ἔχει ἁμαρτία ὁ ἱερεύς, ἄν, ὑποτεθεῖ, γίνει κάποια ζημία. Θὰ κρατᾶμε μὲ τὰ δυό μας χέρια τὸ μάκτρον. Αὐτὸ τὸ κόκκινο ὕφασμα. «Μάκτρον», ἀπὸ τὸ «μάσσω». Δηλαδὴ θὰ σκουπιστοῦμε κ.λπ. κ.λπ. τὰ χείλη μᾶς κ.τ.λ.
Καὶ ἀφοῦ λάβομε μὲ ἀσφάλεια, ἄκραν ἀσφάλειαν τὸν θεῖον Μαργαρίτην, τότε θὰ σφογγίσομε τὰ χείλη μας μὲ τὸ μάκτρον αὐτὸ καὶ ἤρεμα, πολὺ ἤρεμα, γιατί μερικοὶ διαθέτουν μιὰν νευρικότητα.
Καὶ πολλὲς φορὲς αὐτὴ ἡ νευρικότητα, ποὺ εἶναι μία κακῶς νοουμένη εὐλάβεια, ἡ ὁποία προκαλεῖ ζημία. Τότε, μὲ ἤρεμον τρόπον καὶ σιωπηλὰ θὰ ἐπιστρέψομε εἰς τὴν θέσιν μας. Ἂν μᾶς ἔδωσε μεγάλη μερίδα ὁ ἱερεύς -ἐμεῖς δίνομε μεγάλη μερίδα ἐδῶ, νὰ μὲ συγχωρέσετε ποὺ τὸ λέω αὐτό- ὑπάρχει κίνδυνος, ὅταν, μὲ κάποια ἔστω ψυχολογικὴ ταραχή, πᾶμε ἂν φύγομε, πᾶμε ἐκείνη τὴν ὥρα νὰ καταπιοῦμε, νὰ κοντυλιαστοῦμε, νὰ μὴν καταπιοῦμε σωστά. Κρατᾶμε ὅ,τι πήραμε μὲς στὸ στόμα μας. Μεταξὺ γλώσσης καὶ οὐρανίσκου.
Κάνομε μεταβολή, πηγαίνομε στὴ θέση μας καὶ τότε καταπίνομε. Ἂν θέλετε ἀκόμη, γιατί λέμε «Μὴ φτύσεις»;
Δὲν εἶναι τὸ σάλιο μας ἱερὸν γιὰ νὰ μὴ φτύσομε. Προσέξατέ το. Ἀλλὰ ἁπλούστατα, γιὰ νὰ μὴν κάθισε κάτι στὰ δόντια μας, νὰ μὴν φτύσουμε. Ἄρα λοιπὸν δὲν μασᾶμε. Ἀλλὰ μεταξὺ γλώσσης καὶ οὐρανίσκου κρατοῦμε τὸν Ἀμνὸν καὶ Τὸν καταπίνομε.
Αὐτὸ εἶναι πάρα πολὺ σημαντικό. Γιατί ἂν πάθομε ζημιά, σᾶς εἶπα, εἶναι μεγάλη ἡ ἁμαρτία.
Ἔρχεται ὁ δεύτερος ὅρος τῆς ἐξαγγελίας. «Μετὰ πίστεως». Τί σημαίνει αὐτό; Δὲν πρόκειται γιὰ μία γενικοτέρα πίστη, ἀλλὰ γιὰ τὴν πίστη ὅτι αὐτὸ ποὺ προσλαμβάνεις, ἀδελφέ μου, εἶναι Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ. Ἐν μυστηρίῳ. Δὲν ὑποπίπτει εἰς τὰς αἰσθήσεις μας. Εἶναι μυστήριον.
Γι' αὐτό λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος κοινωνεῖ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ Σῶμα καὶ δὲν πιστεύει ὅτι εἶναι Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ, αὐτός», λέγει, «κρῖμα, καταδίκη ἐσθίει καὶ πίνει, μὴ διακρίνων τὸ Σῶμα τοῦ Κυρίου».
Δὲν ξεχωρίζει. Νομίζει πὼς εἶναι ἁπλὸ ψωμί, ἁπλὸ κρασί. Ἂς τὸ προσέξομε αὐτό. Βέβαια αὐτὸ τὸ «ἀναξίως» ἔχει εὐρὺ φάσμα ποὺ λέγει εἰς τὴν Α΄προς Κορινθίους ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὸ 11ο κεφάλαιο. Ἀλλὰ πέρασε ἡ ὥρα καὶ δυστυχῶς βιάζομαι.
Κι αὐτὸ ἐκφράζεται μὲ τὸ «μὴ διακρίνων τὸ Σῶμα τοῦ Κυρίου». Ἐπιμένω καὶ ὑπογραμμίζω. Γι΄αὐτό, λίγο πρὶν κοινωνήσομε λέμε τὴν εὐχή, τὴν πρώτη εὐχή. Ἀκοῦστε: «Ἔτι πιστεύω ὅτι τοῦτο αὐτὸ ἐστὶ τὸ ἄχραντον Σῶμα Σου (Αὐτὸ τοῦτο εἶναι τὸ Ἄχραντο Σῶμα Σου) καὶ τοῦτο αὐτὸ ἐστὶν τὸ τίμιον Αἷμα Σου». Εἴδατε; Ἀνανεώνομε τὴν πίστη μας.
Καὶ πᾶμε εἰς τὸν τρίτον ὅρον. «Προσέλθετε», λέει, «μετὰ ἀγάπης». Αὐτὴ ἡ ἀγάπη δὲν ἀναφέρεται, ἀγαπητοί μου, εἰς τὸν πλησίον. Ἀναφέρεται εἰς τὸν Χριστόν. Τὸ νὰ πιστεύεις, πιστεύω ὅτι αὐτὴ ἡ γυναῖκα εἶναι ἡ μάνα μου. Καλῶς. Ἀλλὰ τὴν κακοποιῶ ὅμως. Δὲν τὴν ἀγαπῶ. Εἶναι ἀρκετό; Πρέπει, λοιπόν, ὄχι νὰ πιστεύω μόνο, ἀλλὰ καὶ νὰ ἀγαπῶ τὸν Θεόν. Μοῦ ἔδωσε τόσα! Μὲ ἀγαπάει τόσο! Ἐγὼ νὰ μὴν Τὸν ἀγαπῶ; Σὲ δεύτερη μοῖρα, ἀγαπητοί, ἔρχεται ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον.
Ἀγαπητοί, προκειμένου, λοιπόν, νὰ προσέλθομε στὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας, πρέπει νὰ προετοιμαζόμαστε καταλλήλως.
Καὶ τότε τὰ Τίμια Δῶρα θὰ γίνονται γιὰ μᾶς πηγὴ χαρᾶς, σοφίας, ἁγιότητος, ὑγείας καὶ ζωῆς αἰωνίου. Ἀμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
καὶ μὲ ἀπροσμέτρητη εὐγνωμοσύνη στὸν πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστὸ γέροντα Ἀθανάσιο Μυτιληναῖο,
ψηφιοποίηση καὶ ἐπιμέλεια τῆς ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας:
Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• Ἀπομαγνητοφώνηση ὁμιλίας διὰ χειρὸς τοῦ ἀξιοτίμου κ. Ἀθανασίου Κ.
• https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_790.mp3
Διαβάστε περισσότερα πατῶντας: Κυριακή τῆς Τυρινῆς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου