1) «Όποιος γνωρίζει σωστά τον εαυτό του, έχει ταπείνωση» 2) «Νά γνωρίσουμε τήν αρρώστια μας». Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Γ΄ Μέρος Τρίτο . Κεφάλαιο 3ον

Λόγοι Γ΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ" 
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΜΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

«Όποιος γνωρίζει σωστά τον εαυτό του, έχει ταπείνωση»

- Γέροντα, τήν υπερηφάνεια συνήθως τήν καταλαβαίνω εκ τών υστέρων, όταν πέσω.
- Σκοπός είναι νά τήν καταλάβης, πριν πέσης. Όταν σου λέη κάποιος ότι έκανες κάτι καλό, νά μην αισθάνεσαι ικανοποίηση. Νά μην πιάνη, νά μην κολλάη επάνω σου ό έπαινος.
- Τί θά μέ βοηθούσε σ' αυτό;
- Τό νά γνωρίσης τόν εαυτό σου. Αν ό άνθρωπος γνωρίση τόν εαυτό του, τελείωσε. Οί έπαινοι είναι μετά ξένα σώματα· δέν κολλάνε επάνω του. Όταν λ.χ. ένας ξέρη ότι είναι γύφτος, δέν μπορεί νά του κόλληση ό λογισμός ότι είναι βασιλιάς. Κι εσύ, αν νομίζης ότι είσαι πριγκίπισσα, θά είσαι λειψή.
- Αν είμαι έτοιμη έκ των προτέρων νά μή δέχωμαι τόν έπαινο, αυτό δέν θά μέ βοηθούσε;
- Αυτό φυσικά πρέπει νά γίνεται, αλλά άλλοτε θά είσαι έτοιμη καί άλλοτε όχι. Σκοπός είναι νά γνωρίσης τόν εαυτό σου. Αν δέν γνωρίση κανείς τόν παλαιό του άνθρωπο, δέν ταπεινώνεται καί δέν μπορεί νά γίνη ή πνευματική διάσπαση του άτομου του, γιά νά μπή στήν πνευματική τροχιά, καί παραμένει στήν κοσμική τροχιά.
- Μπορεί, Γέροντα, νά γνωρίζω τόν εαυτό μου λανθασμένα;
- Μά δέν μιλάμε γιά λανθασμένη κατάσταση. Αυτός πού γνωρίζει σωστά τόν εαυτό του έχει ταπείνωση. Καί όταν ό άνθρωπος ταπεινωθή, θά έρθη οπωσδήποτε ή Χάρις του Θεού.
Αυτός πού κάνει τήν εργασία πού χρειάζεται, γιά νά γνωρίση τόν εαυτό του, μοιάζει μέ αυτόν πού σκάβει βαθιά καί βρίσκει μέταλλα στο βάθος τής γης.
Όσο βαθύτερα προχωράει στήν γνώση του εαυτού του, τόσο χαμηλότερα βλέπει τόν εαυτό του καί ταπεινώνεται, αλλά τό χέρι του Θεού τόν ανεβάζει συνέχεια. Καί όταν πιά γνωρίση τόν εαυτό του, ή ταπείνωση του γίνεται κατάσταση καί τήν Χάρη του Θεού τήν πιάνει τό «ενοικιοστάσιο», οπότε δέν κινδυνεύει από τήν υπερηφάνεια. Ενώ αυτός πού δέν κάνει αυτήν τήν εργασία, καλύπτει συνέχεια τά σκουπίδια του, μεγαλώνει τήν κορυφή του, κάθεται γιά λίγο ψηλά μέ τήν υπερηφάνεια του καί τελικά σωριάζεται.

«Νά γνωρίσουμε τήν αρρώστια μας»

- Γέροντα, συχνά βλέπω τά ελαττώματα τών άλλων καί τους κρίνω.
- Τήν αρρώστια τήν δική σου τήν ξέρεις;
- Όχι.
- Γι' αυτό ξέρεις τήν αρρώστια των άλλων. Αν ήξερες τήν δική σου αρρώστια, δέν Θά ήξερες τήν αρρώστια τών άλλων. Δέν λέω νά μή συμμετέχης στον πόνο τους, αλλά νά μήν ασχολήσαι μέ τά σφάλματα τους.
Αν ό άνθρωπος δέν ασχολήται μέ τον εαυτό του, ό πειρασμός θά του άνοιξη δουλειά νά ασχολήται μέ τούς άλλους. Αν όμως κάνη δουλειά στον εαυτό του, τότε γνωρίζει τον εαυτό του, γνωρίζει καί τον άλλον. Διαφορετικά, μέ τά λανθασμένα συμπεράσματα πού βγάζει άπό τον εαυτό του κρίνει λανθασμένα καί τούς άλλους.
- Γέροντα, τί βοηθάει περισσότερο νά διορθωθή κανείς;
- Κατ' αρχάς ή θέληση. Ή θέληση είναι κατά κάποιον τρόπο τό καλό ξεκίνημα. Ύστερα, πρέπει νά καταλάβη κανείς ότι είναι άρρωστος καί νά αρχίση ή ανάλογη αντιβίωση. Γιατί, αν είναι άρρωστος καί κρύβη τήν αρρώστια του, κάποτε θά σωριασθή κάτω απότομα, χωρίς νά τό καταλάβη, καί δέν θά μπορή νά βοηθηθή ιατρικά.
Π.χ. κάποιος ξέρει ότι είναι προφυματικός, γι' αυτό έχει ανορεξία. Τού λένε: «γιατί δέν τρως;». «Έ, λέει, δέν μ' αρέσει αυτό τό φαγητό»! Μετά έχει κομμάρες καί δέν μπορεί νά περπατήση καλά. «Γιατί περπατάς έτσι;», τον ρωτάνε. «Ά, μ' αρέσει, λέει, νά πηγαίνω σιγά-σιγά· τί; νά τρέχω σάν παλαβός;». Δέν λέει ότι έχει κομμάρες καί δέν μπορεί νά περπατήση. Μετά έχει βήχα. «Γιατί βήχεις;», τού λένε. «Έ, άπό αλλεργία», λέει! Δέν λέει ότι οί πνεύμονες μέσα είναι χάλια. Έν τω μεταξύ, βγάζει καί κανένα πτύελο αιματηρό. «Τί είναι αυτό;», τόν ρωτάνε. «Έ, λέει, ερεθίστηκε ό λάρυγγας»
- Και όλα αυτά, Γέροντα, επειδή δέν θέλει νά φανέρωση τήν φυματίωση;
- Ναί, επειδή τήν καλύπτει. Τήν καλύπτει-τήν καλύπτει καϊ μετά παθαίνει καλπάζουσα φυματίωση. Σπάζει ο πνεύμονας, γεμίζουν οί λεκάνες αίμα, πέφτει κάτω, και τελικά αποκαλύπτεται ή αρρώστια του, αλλά και δύσκολα βοηθιέται.
Ενώ, αν παραδεχθή ότι τά δέκατα πού παρουσιάζει είναι από τήν φυματίωση και δεχθή τήν ανάλογη θεραπεία, γίνεται πιο υγιής από τόν υγιή. Θέλω νά πώ, καί στην πνευματική ζωή, όποιος δικαιολογεί τά πάθη του, δέχεται τελικά δαιμονική επίδραση καί δέν μπορεί νά κρυφτή. Ξέρεις τί είναι νά δεχθή ό άνθρωπος δαιμονική επίδραση; Αγριεύει, γίνεται θηρίο, αντιδρά, μιλά άσχημα, μέ αναίδεια καί δέν δέχεται από κανέναν βοήθεια.
Γι' αυτό όλη ή βάση είναι νά γνωρίση πρώτα κανείς τήν πάθηση πού έχει καί νά χαίρεται πού τήν γνώρισε. Από ΄κει καί πέρα πρέπει νά δεχθή τήν θεραπεία, τά ανάλογα φάρμακα, καί νά αισθάνεται καί ευγνωμοσύνη προς τόν γιατρό - τόν Πνευματικό ή τόν Γέροντα του -, όχι νά αντιδράη. Νά, ό άλλος κρεμά τό χέρι του, γιά νά τού κάνουν μετάγγιση· τόν τρυπούν, πονάει, αλλά τό δέχεται, γιατί αυτό θά τόν βοηθήση. Ή μιά εγχείρηση πόση ταλαιπωρία έχει! Αλλά δέχεται ό άνθρωπος νά τήν κάνη, γιά νά γίνη καλά.
- Όταν, Γέροντα, ξέρω λ.χ. ότι μιά αυστηρή παρατήρηση θά μέ βοηθήση, γιατί δέν τήν δέχομαι ευχάριστα;
- Κοίταξε, μπορεί νά μήν τήν δέχεσαι ευχάριστα, αλλά τουλάχιστον καταλαβαίνεις ότι αυτό δέν είναι σωστό;
- Ναί, τό καταλαβαίνω.
- Έ, αν τό καταλαβαίνης, κάτι εΐναι κι αυτό. Βλέπεις, ό άρρωστος παίρνει ένα χάπι πού είναι φαρμάκι πικρό, άλλά τό δέχεται καλύτερα άπό τήν καραμέλα, γιατί καταλαβαίνει ότι θά τόν ώφελήση. Αν δέν δέχεται τό πικρό φάρμακο, δέν θεραπεύεται. Πρέπει νά γνωρίση κανείς τήν αδυναμία του, νά δεχθή τά φάρμακα, γιά νά τόν δυναμώση μετά ό Χριστός.

Απόσπασμα από τις σελίδες 143-146 του βιβλίου:
            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ Γ΄      
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ
                  ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
                ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ