Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
Λένε, καλοί μου φίλοι, πὼς
«ὅταν χάνεται μία γλώσσα, χάνεται ἕνας πολιτισμός, ἕνα ἔργο τέχνης. Εἶναι σὰν νὰ ρίχνει κάποιος
μία βόμβα σ’ ἕνα μουσεῖο»! Λοιπόν, τί νὰ πεῖ κανείς, ὅταν μὲ τὴν
παγκοσμιοποίηση καὶ τὸν ὁδοστρωτήρα τῆς Ἀγγλικῆς ποὺ χρησιμοποιεῖ, χάνεται ἕνα γλωσσικὸ
ἰδίωμα ἀνὰ 15νθήμερο; Κι ὅταν
αὐτὸ ἐπιχειρεῖται καὶ γιὰ τὴν
ὄντως μεγαλειώδη ἑλληνικὴ
γλώσσα; Ἂς τὸ δοῦμε…
Πρὸς τὸ παρὸν ὑφίστανται 6.800 γλῶσσες στὸν πλανήτη καὶ πολὺ περισσότερες διάλεκτοι.
Ἡ Εὐρώπη ἔχει γύρω στὶς 200, ἡ Ἀμερικὴ 1000, ἡ Ἀφρικὴ 2400, ἡ Ἀσία 3200. Αὐτὸ ποὺ ἀνησυχεῖ τοὺς ἐπιστήμονες εἶναι ὅτι 400 ἀπ’ αὐτὲς ἀπειλοῦνται μὲ ἐξαφάνιση, καθ’ ὅσον μερικοὶ ἡλικιωμένοι τὶς ὁμιλοῦν πλέον!
Ὑπολογίζουν, μάλιστα, ὅτι 3000 ἄλλες μπορεῖ νὰ πεθάνουν! Πολλὲς ἀπ’ αὐτὲς τὶς χαρακτηρίζουν «ἀπειλούμενες» πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι τὰ παιδιὰ δὲν τὶς μαθαίνουν πλέον καὶ τὶς μιλοῦν μόνο οἱ ἐνήλικοι. Οἱ αἰσιόδοξοι ἐκ τῶν ἐπιστημόνων ἐκτιμοῦν ὅτι οἱ μισὲς γλῶσσες μποροῦν νὰ διασωθοῦν, ἂν προσεχθοῦν ἀπ’ τὴν παγκόσμια κοινότητα.
Οἱ ἀπαισιόδοξοι πιστεύουν ὅτι τὸ 90% ὅλων τῶν γλωσσῶν θὰ ἔχουν ἐξαφανιστεῖ στὰ τέλη τοῦ αἰώνα! Ἤδη τὰ 2/3 τῶν πληροφοριῶν τοῦ διαδικτύου σήμερα εἶναι καταγεγραμμένα στὴν Ἀγγλικὴ γλώσσα!
Ὁ κίνδυνος ἀπὸ τὴν ἐξαφάνιση μίας γλώσσας ἔχει νὰ κάνει ὄχι μόνο μὲ τὴν ἐπιβίωση ἑνὸς ἔθνους ἢ ἑνὸς λαοῦ, ἀλλὰ καὶ μὲ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἐπιβίωση τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ναί! Ὅπως ἀναφέρεται σὲ ἔκθεσή της ἡ UNESCO (=μορφωτικὸ τμῆμα τοῦ ΟΗΕ) «κάθε γλώσσα εἶναι μοναδικὴ ἔκφραση τῆς ἀνθρωπίνης ἐμπειρίας ὡς πρὸς τὴν ἀνθρώπινη ἀντίληψη γιὰ τὸν κόσμο…»
Καὶ συνεχίζει: «Κάθε φορά ποὺ μία γλώσσα πεθαίνει, ἔχουμε λιγότερες ἀποδείξεις γιὰ νὰ κατανοήσουμε τὴν δομὴ ἀλλὰ καὶ τὴ λειτουργία τῆς ἀνθρώπινης γλώσσας, τῆς προϊστορίας καὶ τὴν διατήρηση τῶν οἰκοσυστημάτων τοῦ πλανήτη» Καὶ καταλήγει ὡς ἑξῆς: «Ὅσοι μιλοῦν μία γλώσσα ποὺ χάνεται, τὸ βιώνουν ὡς ἀπώλεια τῆς πολιτιστικῆς τους ταυτότητας»
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Λένιν ἔλεγε: «Ἂν θέλεις νὰ ἐξαφανίσεις ἕνα λαό, ἐξαφάνισε τὴ γλώσσα του»! Ἕνας Ναβάχο ἔλεγε στὸν ἐγγονό του: «Ἂν δὲν ἀναπνέεις, δὲν ὑπάρχει ἀέρας. Ἂν δὲν περπατᾶς, δὲν ὑπάρχει γῆ. Ἂν δὲν μιλᾶς, δὲν ὑπάρχει κόσμος»!
Κι εἶναι ἀλήθεια πὼς ἀπ’ τὴν ὥρα ποὺ γεννιέται ὁ ἄνθρωπος καὶ ὥς τὸν θάνατό του «λειτουργεῖ» μέσα ἀπὸ τὴ γλώσσα του. Ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξή του περνᾶ μέσα ἀπ’ αὐτήν. Ὑπάρχει τόσο κι ἔτσι μόνο, ὅσο καὶ ὅπως μπορεῖ νὰ ἐκφραστεῖ γλωσσικά.
Ἡ γλωσσική μας ὕπαρξη εἶναι τὸ ἴδιο σημαντική, ὅσο καὶ ἡ ὕπαρξή μας ἡ νοητικὴ ἢ ἡ βιολογική. Κι ὅπως κάθε ἄνθρωπος, ὡς ξεχωριστὴ ὕπαρξη καὶ προσωπικότητα, ἐκφράζεται μὲ τὸν δικό του τρόπο, ἂν καὶ χρησιμοποιεῖ τὴν ἴδια γλώσσα μὲ τὸ Ἔθνος καὶ τὸν λαὸ στὸν ὁποῖο ἀνήκει, ἔτσι καὶ κάθε Ἔθνος καὶ λαὸς χρησιμοποιεῖ τὴ δική του γλώσσα κι ἐκφράζεται διαφορετικά, ἂν καὶ ἀνήκει στὸ μεγάλο κι ἑνιαῖο σύνολο τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἔτσι, ἡ γλώσσα εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχὴν καὶ μάλιστα χυμώδης ρίζα, τὸ κατ’ ἐξοχὴν πιστοποιητικὸ ταυτότητας, τὸ κατ’ ἐξοχὴν ὄργανο παιδείας, τὸ κατ’ ἐξοχὴν πολιτισμικὸ ἐργαλεῖο κάθε ἔθνους. Τόσο πολύ, ποὺ κατὰ τὸν Σαράντο Καργάκο «Ἔθνος εἶναι ἡ γλώσσα του»! Κατὰ τὸν γνωστὸ Καθηγητὴ τῆς Γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτη «ἡ γλώσσα εἶναι ὁ κόσμος καὶ ἡ σκέψη ἑνὸς λαοῦ, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ λαός». Ἄλλοι γλωσσολόγοι εἶπαν πὼς «μέσα στὴ γλώσσα ἑνὸς λαοῦ, μέσα στὴ κάθε λέξη καὶ φράση, ἀπεικονίζονται στοιχεῖα ἀπὸ τὴν ἱστορία, τὴ σκέψη, τὴ νοοτροπία, τὴν καλλιέργεια καὶ τὸν πολιτισμό του» (Wittgenstein).
Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ πιὸ οὐσιαστικὴ προσέγγιση ἑνὸς πολιτισμοῦ, ἑνὸς λαοῦ, μίας κοινωνίας, περνάει πάντα μέσα ἀπὸ τὴν ἴδια του τὴ γλώσσα. Τὰ γλωσσικὰ σύμβολα ἀποκαλύπτουν μὲ τὸν πιὸ εὔγλωττο τρόπο τὴ νοοτροπία, τὴν ἱστορία, τὴ σκέψη καὶ τὴ στάση ἑνὸς λαοῦ ἀπέναντι στὸν κόσμο. Νὰ γιατί εἶναι πολὺ σοφὸς τοῦτος ὁ λόγος τοῦ Γ. Ψυχάρη: «Γλώσσα καὶ πατρίδα εἶναι τὸ ἴδιο. Νὰ πολεμᾶ κανεὶς γιὰ τὴν πατρίδα του ἢ γιὰ τὴν ἐθνική του γλώσσα εἶναι ἕνας ὁ ἀγώνας. Πάντα “ἀμύνεται περὶ πάτρης”…».
Ἢκαὶ τοῦτος τοῦ πρώην Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς Ἰακώβου: «Ὅ,τι χάνεται ἀπὸ τὴ γλώσσα μας, χάνεται ἀπὸ τὴν πατρίδα μας»! Κατὰ τὸν Μ. Χάϊντεγκερ «ἡ γλώσσα εἶναι ἡ κατοικία τοῦ ἀνθρώπου». Ὁ ἄνθρωπος χωρὶς γλώσσα εἶναι ἄστεγος, δὲν ἔχει πατρίδα.
Γιατί στὴν οὐσία δὲν ὑπάρχει ἄλλη πατρίδα, πέραν ἀπ’ τὴ γλώσσα. Δὲν ὑπάρχει σκέψη ἔξω ἀπ’ τὴ γλώσσα οὔτε καὶ ὀντότητα, πόσο μᾶλλον λαὸς καὶ ἔθνος ἔξω ἀπ’ αὐτήν! Γι’ αὐτὸ καὶ λαοὶ ποὺ ἔχασαν τὴ γλωσσική τους κληρονομιὰ ἔπαυσαν καὶ νὰ ὑπάρχουν! * * * Ἀκριβῶς στὰ τόσο σημαντικὰ αὐτὰ δεδομένα, ἔχει στηριχθεῖ ἡ «διεθνὴς τῶν πονηρῶν» γιὰ τὴν ὁμογενοποίηση καὶ τὴν ἰσοπέδω- ση τῶν λαῶν, γιὰ τὴν κατάργησή τους τὴν ἴδια, ὁπότε καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ ὑ πάρχει μία μόνο γλώσσα στὸν πλανήτη, δηλαδὴ ἡ Ἀγγλική! Ὅλοι οἱ λαοί, μὲ πρωτεργάτες τοὺς νέ- ους, νὰ ξεχάσουν τὶς γλῶσσες τους! Ἡ Ἀμερικανοποίηση ἀπαιτεῖ ἀκόμη κι αὐτό, καὶ θὰ λέγαμε κυ- ρίως αὐτό! Καὶ τοῦτο γιατί μέγα ἐμπόδιο σ’ αὐτὴ τὴν πολτοποίηση – ὁμογενο- ποίηση – ὁμοιομορφία – ἰσοπέδω- ση εἶναι οἱ 6800 γλῶσσες οἱ ὁποῖες διατηροῦν τὴν ταυτότητα τῶν ἐθνῶν, τὶς παραδόσεις, τὶς ἀξίες καὶ τὸν πολιτισμὸ τῶν λαῶν τους. Ὁπότε, τίποτα ἀπολύτως δὲν μπο- ρεῖ νὰ γίνει στὰ καταχθόνια σχέ- διά τους, ἂν δὲν πέσουν τὰ προ- στατευτικὰ τείχη τῶν γλωσσῶν! Μὴ ξεχνᾶμε καὶ τὸν φοβερὸ τοῦτο λόγο τοῦ Τζ. Ὄργουελ: «Περιορισμὸς τῆς γλώσσας ση- μαίνει στραγγαλισμὸς τῆς σκέ- ψης. Κι ἀργότερα, πολὺ ἀργότερα ἴσως, τὸ ἀποτέλεσμα. Τὸ ἄτομο ὄχι πιὰ ΑΤΟΜΟ, ἀλλὰ ΠΙΟΝΙ»!!! Ὁ Ἀμερικανὸς συγγραφέας Τζέϊμς Κρόφορντ ἔχει γράψει τὸ ἔτος 1868 ὅτι πολλὲς γλῶσσες «πρέπει νὰ πεθάνουν». Τί σύμπτω- ση! Ὡς καὶ ὁ Γάλλος Πρόεδρος Ζὰν Σιράκ, στὴν προσπάθεια ἐπιβολῆς τῆς Ἀγγλικῆς καὶ στὴ Γαλλία, χα- ρακτήρισε τὴν ἐξάπλωσή της αὐτὴ «καταστροφὴ» καὶ ἀντιτάχθηκε στὴν εἰκόνα ἑνὸς κόσμου «στὸν ὁποῖο θὰ ὁμιλεῖται μόνο μία γλώσ- σα»! Ὡς Ἕλληνες μὴ ξεχνᾶμε καὶ τοῦτο τὸν φοβερὸ λόγο τοῦ Κίσ- σιγκερ: «Οἱ Ἕλληνες εἶναι λαὸς μὴ κυβερνήσιμος, γιὰ τοῦτο πρέ- πει νὰ τὸν χτυπήσουμε στὴν πολι- τιστική του ρίζα», περιλαμβάνον- τας σ’ αὐτὸ καὶ τὴν ἀνυπέρβλητη καὶ ἄφθαστη σὲ ἀξία γλώσσα μας! Ἡ ὁποία δὲν μᾶς συνδέει μόνο μὲ τὸ τόσο ἔνδοξο καὶ μοναδικὸ πα- ρελθόν μας, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ζωο- γόνο Ὀρθόδοξη Πίστη μας.
Τί νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τὴν λεξιπε- νία, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀντιγλώσσα τῶν νέων; Ἐκεῖνα τὰ «ἐντάξει, δικέ μου, στράβωσε ἡ φάση, ἀλλὰ πάρε τὰ πάνω σου», «κουλάρησε θὰ τὴν βροῦμε τὴν ἄκρη», «καλά, ἀλλὰ δὲν λέει ἔτσι, ρὲ φίλε, στὴ μαγκούφα», «τὴν ἔκανα μπλάφ, στανιάρω, μανουριάζω, σενιάρω, τιτλάρω…» κ.λπ., ἀπ’ τὰ ὁποῖα τίποτα κανεὶς δὲν καταλαβαίνει; Ὁ Ἀκαδημαϊκὸς Νικ. Βρεττάκος ἔλεγε: «Οἱ λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦν οἱ νέοι σήμερα γιὰ νὰ ἐκφραστοῦν, μοιάζουν σὰν νὰ βγῆκαν ἀπὸ στρατόπεδο συγκεντρώσεως, εἶναι βαθύτατα τραυματισμένες»!
Δὲν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι οὐδέποτε ἄλλοτε ἡ γλώσσα μας ὑπέφερε τόσα δεινά, ὅσα σήμερα καὶ κρούουν τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου. Ἡ φθορὰ τῆς γλώσσας, παρατηροῦν, εἶναι σύμπτωμα φθορᾶς τοῦ Ἔθνους, εἶναι ὑποβάθμιση καὶ μηδενισμὸς ἡμῶν τῶν ἰδίων!
Νὰ προσθέσουμε καὶ τοῦτο ἀκόμη. Μία νέα ὁρολογία ἐμφανίστηκε στὸ προσκήνιο. Λέγεται «Greeklish »!1 Αὐτὴ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μία ἰδιόρρυθμη μείξη τῆς γλώσσας τῶν νέων μὲ τὴ γλώσσα τοῦ δρόμου καὶ τῶν ὅρων τῆς πληροφορικῆς, γνωστὴ ὡς διάλεκτο τῆς ἐπονομαζόμενης «Generation Mix»!
Ναί, κάθε ἀπόπειρα ὑποβάθμισης καὶ καταστροφῆς τῆς γλώσσας, δὲν εἶναι ἀθώα. Ὑποβαθμίζει τὴν ἐπικοινωνία, παγώνει τὸ συναίσθημα, ἀδυνατίζει τὴ σκέψη, θέτει ὑπὸ τὸν ζυγὸ τὴ ζωή! Οἱ γλωσσολόγοι ὑποστηρίζουν ὅτι, ὅσο λιγότερη εὐχέρεια ἔχει νὰ διαλέξει κανεὶς ἀνάμεσα σὲ λέξεις, τόσο μεγαλύτερος εἶναι ὁ περιορισμὸς νὰ σκεφθεῖ!
Ἡ ἀκρίβεια δὲ τῆς σκέψης καὶ ἡ ἀκρίβεια τῆς ἔκφρασης εἶναι πράγματα ἀλληλένδετα. Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ μόνο ὁ λογικὸς ἄνθρωπος διαθέτει τὸν λόγο ὡς μέσο ἔκφρασης καὶ ἐπικοινωνίας καὶ δὲν κινεῖ φτερά, πόδια ἢ ὁ,τιδήποτε ἄλλο, ὅπως τὰ ζῶα!
Ἂς τὰ ἔχουμε ὑπόψη ὅλα αὐτά, κι ὁ καθένας μας ἂς κάνει ὅ,τι πρέπει…
Σημείωση: 1. Περισσότερα γιὰ τὰ Greeκlish βλέπετε στὰ φύλλα τοῦ «Ο.Τ.» 1898 καὶ 1899.
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 2016 28 Μαρτίου 2014
* * *
Πρὸς τὸ παρὸν ὑφίστανται 6.800 γλῶσσες στὸν πλανήτη καὶ πολὺ περισσότερες διάλεκτοι.
Ἡ Εὐρώπη ἔχει γύρω στὶς 200, ἡ Ἀμερικὴ 1000, ἡ Ἀφρικὴ 2400, ἡ Ἀσία 3200. Αὐτὸ ποὺ ἀνησυχεῖ τοὺς ἐπιστήμονες εἶναι ὅτι 400 ἀπ’ αὐτὲς ἀπειλοῦνται μὲ ἐξαφάνιση, καθ’ ὅσον μερικοὶ ἡλικιωμένοι τὶς ὁμιλοῦν πλέον!
Ὑπολογίζουν, μάλιστα, ὅτι 3000 ἄλλες μπορεῖ νὰ πεθάνουν! Πολλὲς ἀπ’ αὐτὲς τὶς χαρακτηρίζουν «ἀπειλούμενες» πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι τὰ παιδιὰ δὲν τὶς μαθαίνουν πλέον καὶ τὶς μιλοῦν μόνο οἱ ἐνήλικοι. Οἱ αἰσιόδοξοι ἐκ τῶν ἐπιστημόνων ἐκτιμοῦν ὅτι οἱ μισὲς γλῶσσες μποροῦν νὰ διασωθοῦν, ἂν προσεχθοῦν ἀπ’ τὴν παγκόσμια κοινότητα.
Οἱ ἀπαισιόδοξοι πιστεύουν ὅτι τὸ 90% ὅλων τῶν γλωσσῶν θὰ ἔχουν ἐξαφανιστεῖ στὰ τέλη τοῦ αἰώνα! Ἤδη τὰ 2/3 τῶν πληροφοριῶν τοῦ διαδικτύου σήμερα εἶναι καταγεγραμμένα στὴν Ἀγγλικὴ γλώσσα!
* * *
Ὁ κίνδυνος ἀπὸ τὴν ἐξαφάνιση μίας γλώσσας ἔχει νὰ κάνει ὄχι μόνο μὲ τὴν ἐπιβίωση ἑνὸς ἔθνους ἢ ἑνὸς λαοῦ, ἀλλὰ καὶ μὲ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἐπιβίωση τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ναί! Ὅπως ἀναφέρεται σὲ ἔκθεσή της ἡ UNESCO (=μορφωτικὸ τμῆμα τοῦ ΟΗΕ) «κάθε γλώσσα εἶναι μοναδικὴ ἔκφραση τῆς ἀνθρωπίνης ἐμπειρίας ὡς πρὸς τὴν ἀνθρώπινη ἀντίληψη γιὰ τὸν κόσμο…»
Καὶ συνεχίζει: «Κάθε φορά ποὺ μία γλώσσα πεθαίνει, ἔχουμε λιγότερες ἀποδείξεις γιὰ νὰ κατανοήσουμε τὴν δομὴ ἀλλὰ καὶ τὴ λειτουργία τῆς ἀνθρώπινης γλώσσας, τῆς προϊστορίας καὶ τὴν διατήρηση τῶν οἰκοσυστημάτων τοῦ πλανήτη» Καὶ καταλήγει ὡς ἑξῆς: «Ὅσοι μιλοῦν μία γλώσσα ποὺ χάνεται, τὸ βιώνουν ὡς ἀπώλεια τῆς πολιτιστικῆς τους ταυτότητας»
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Λένιν ἔλεγε: «Ἂν θέλεις νὰ ἐξαφανίσεις ἕνα λαό, ἐξαφάνισε τὴ γλώσσα του»! Ἕνας Ναβάχο ἔλεγε στὸν ἐγγονό του: «Ἂν δὲν ἀναπνέεις, δὲν ὑπάρχει ἀέρας. Ἂν δὲν περπατᾶς, δὲν ὑπάρχει γῆ. Ἂν δὲν μιλᾶς, δὲν ὑπάρχει κόσμος»!
Κι εἶναι ἀλήθεια πὼς ἀπ’ τὴν ὥρα ποὺ γεννιέται ὁ ἄνθρωπος καὶ ὥς τὸν θάνατό του «λειτουργεῖ» μέσα ἀπὸ τὴ γλώσσα του. Ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξή του περνᾶ μέσα ἀπ’ αὐτήν. Ὑπάρχει τόσο κι ἔτσι μόνο, ὅσο καὶ ὅπως μπορεῖ νὰ ἐκφραστεῖ γλωσσικά.
Ἡ γλωσσική μας ὕπαρξη εἶναι τὸ ἴδιο σημαντική, ὅσο καὶ ἡ ὕπαρξή μας ἡ νοητικὴ ἢ ἡ βιολογική. Κι ὅπως κάθε ἄνθρωπος, ὡς ξεχωριστὴ ὕπαρξη καὶ προσωπικότητα, ἐκφράζεται μὲ τὸν δικό του τρόπο, ἂν καὶ χρησιμοποιεῖ τὴν ἴδια γλώσσα μὲ τὸ Ἔθνος καὶ τὸν λαὸ στὸν ὁποῖο ἀνήκει, ἔτσι καὶ κάθε Ἔθνος καὶ λαὸς χρησιμοποιεῖ τὴ δική του γλώσσα κι ἐκφράζεται διαφορετικά, ἂν καὶ ἀνήκει στὸ μεγάλο κι ἑνιαῖο σύνολο τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἔτσι, ἡ γλώσσα εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχὴν καὶ μάλιστα χυμώδης ρίζα, τὸ κατ’ ἐξοχὴν πιστοποιητικὸ ταυτότητας, τὸ κατ’ ἐξοχὴν ὄργανο παιδείας, τὸ κατ’ ἐξοχὴν πολιτισμικὸ ἐργαλεῖο κάθε ἔθνους. Τόσο πολύ, ποὺ κατὰ τὸν Σαράντο Καργάκο «Ἔθνος εἶναι ἡ γλώσσα του»! Κατὰ τὸν γνωστὸ Καθηγητὴ τῆς Γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτη «ἡ γλώσσα εἶναι ὁ κόσμος καὶ ἡ σκέψη ἑνὸς λαοῦ, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ λαός». Ἄλλοι γλωσσολόγοι εἶπαν πὼς «μέσα στὴ γλώσσα ἑνὸς λαοῦ, μέσα στὴ κάθε λέξη καὶ φράση, ἀπεικονίζονται στοιχεῖα ἀπὸ τὴν ἱστορία, τὴ σκέψη, τὴ νοοτροπία, τὴν καλλιέργεια καὶ τὸν πολιτισμό του» (Wittgenstein).
Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ πιὸ οὐσιαστικὴ προσέγγιση ἑνὸς πολιτισμοῦ, ἑνὸς λαοῦ, μίας κοινωνίας, περνάει πάντα μέσα ἀπὸ τὴν ἴδια του τὴ γλώσσα. Τὰ γλωσσικὰ σύμβολα ἀποκαλύπτουν μὲ τὸν πιὸ εὔγλωττο τρόπο τὴ νοοτροπία, τὴν ἱστορία, τὴ σκέψη καὶ τὴ στάση ἑνὸς λαοῦ ἀπέναντι στὸν κόσμο. Νὰ γιατί εἶναι πολὺ σοφὸς τοῦτος ὁ λόγος τοῦ Γ. Ψυχάρη: «Γλώσσα καὶ πατρίδα εἶναι τὸ ἴδιο. Νὰ πολεμᾶ κανεὶς γιὰ τὴν πατρίδα του ἢ γιὰ τὴν ἐθνική του γλώσσα εἶναι ἕνας ὁ ἀγώνας. Πάντα “ἀμύνεται περὶ πάτρης”…».
Ἢκαὶ τοῦτος τοῦ πρώην Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς Ἰακώβου: «Ὅ,τι χάνεται ἀπὸ τὴ γλώσσα μας, χάνεται ἀπὸ τὴν πατρίδα μας»! Κατὰ τὸν Μ. Χάϊντεγκερ «ἡ γλώσσα εἶναι ἡ κατοικία τοῦ ἀνθρώπου». Ὁ ἄνθρωπος χωρὶς γλώσσα εἶναι ἄστεγος, δὲν ἔχει πατρίδα.
Γιατί στὴν οὐσία δὲν ὑπάρχει ἄλλη πατρίδα, πέραν ἀπ’ τὴ γλώσσα. Δὲν ὑπάρχει σκέψη ἔξω ἀπ’ τὴ γλώσσα οὔτε καὶ ὀντότητα, πόσο μᾶλλον λαὸς καὶ ἔθνος ἔξω ἀπ’ αὐτήν! Γι’ αὐτὸ καὶ λαοὶ ποὺ ἔχασαν τὴ γλωσσική τους κληρονομιὰ ἔπαυσαν καὶ νὰ ὑπάρχουν! * * * Ἀκριβῶς στὰ τόσο σημαντικὰ αὐτὰ δεδομένα, ἔχει στηριχθεῖ ἡ «διεθνὴς τῶν πονηρῶν» γιὰ τὴν ὁμογενοποίηση καὶ τὴν ἰσοπέδω- ση τῶν λαῶν, γιὰ τὴν κατάργησή τους τὴν ἴδια, ὁπότε καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ ὑ πάρχει μία μόνο γλώσσα στὸν πλανήτη, δηλαδὴ ἡ Ἀγγλική! Ὅλοι οἱ λαοί, μὲ πρωτεργάτες τοὺς νέ- ους, νὰ ξεχάσουν τὶς γλῶσσες τους! Ἡ Ἀμερικανοποίηση ἀπαιτεῖ ἀκόμη κι αὐτό, καὶ θὰ λέγαμε κυ- ρίως αὐτό! Καὶ τοῦτο γιατί μέγα ἐμπόδιο σ’ αὐτὴ τὴν πολτοποίηση – ὁμογενο- ποίηση – ὁμοιομορφία – ἰσοπέδω- ση εἶναι οἱ 6800 γλῶσσες οἱ ὁποῖες διατηροῦν τὴν ταυτότητα τῶν ἐθνῶν, τὶς παραδόσεις, τὶς ἀξίες καὶ τὸν πολιτισμὸ τῶν λαῶν τους. Ὁπότε, τίποτα ἀπολύτως δὲν μπο- ρεῖ νὰ γίνει στὰ καταχθόνια σχέ- διά τους, ἂν δὲν πέσουν τὰ προ- στατευτικὰ τείχη τῶν γλωσσῶν! Μὴ ξεχνᾶμε καὶ τὸν φοβερὸ τοῦτο λόγο τοῦ Τζ. Ὄργουελ: «Περιορισμὸς τῆς γλώσσας ση- μαίνει στραγγαλισμὸς τῆς σκέ- ψης. Κι ἀργότερα, πολὺ ἀργότερα ἴσως, τὸ ἀποτέλεσμα. Τὸ ἄτομο ὄχι πιὰ ΑΤΟΜΟ, ἀλλὰ ΠΙΟΝΙ»!!! Ὁ Ἀμερικανὸς συγγραφέας Τζέϊμς Κρόφορντ ἔχει γράψει τὸ ἔτος 1868 ὅτι πολλὲς γλῶσσες «πρέπει νὰ πεθάνουν». Τί σύμπτω- ση! Ὡς καὶ ὁ Γάλλος Πρόεδρος Ζὰν Σιράκ, στὴν προσπάθεια ἐπιβολῆς τῆς Ἀγγλικῆς καὶ στὴ Γαλλία, χα- ρακτήρισε τὴν ἐξάπλωσή της αὐτὴ «καταστροφὴ» καὶ ἀντιτάχθηκε στὴν εἰκόνα ἑνὸς κόσμου «στὸν ὁποῖο θὰ ὁμιλεῖται μόνο μία γλώσ- σα»! Ὡς Ἕλληνες μὴ ξεχνᾶμε καὶ τοῦτο τὸν φοβερὸ λόγο τοῦ Κίσ- σιγκερ: «Οἱ Ἕλληνες εἶναι λαὸς μὴ κυβερνήσιμος, γιὰ τοῦτο πρέ- πει νὰ τὸν χτυπήσουμε στὴν πολι- τιστική του ρίζα», περιλαμβάνον- τας σ’ αὐτὸ καὶ τὴν ἀνυπέρβλητη καὶ ἄφθαστη σὲ ἀξία γλώσσα μας! Ἡ ὁποία δὲν μᾶς συνδέει μόνο μὲ τὸ τόσο ἔνδοξο καὶ μοναδικὸ πα- ρελθόν μας, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ζωο- γόνο Ὀρθόδοξη Πίστη μας.
* * *
Τί νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τὴν λεξιπε- νία, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀντιγλώσσα τῶν νέων; Ἐκεῖνα τὰ «ἐντάξει, δικέ μου, στράβωσε ἡ φάση, ἀλλὰ πάρε τὰ πάνω σου», «κουλάρησε θὰ τὴν βροῦμε τὴν ἄκρη», «καλά, ἀλλὰ δὲν λέει ἔτσι, ρὲ φίλε, στὴ μαγκούφα», «τὴν ἔκανα μπλάφ, στανιάρω, μανουριάζω, σενιάρω, τιτλάρω…» κ.λπ., ἀπ’ τὰ ὁποῖα τίποτα κανεὶς δὲν καταλαβαίνει; Ὁ Ἀκαδημαϊκὸς Νικ. Βρεττάκος ἔλεγε: «Οἱ λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦν οἱ νέοι σήμερα γιὰ νὰ ἐκφραστοῦν, μοιάζουν σὰν νὰ βγῆκαν ἀπὸ στρατόπεδο συγκεντρώσεως, εἶναι βαθύτατα τραυματισμένες»!
Δὲν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι οὐδέποτε ἄλλοτε ἡ γλώσσα μας ὑπέφερε τόσα δεινά, ὅσα σήμερα καὶ κρούουν τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου. Ἡ φθορὰ τῆς γλώσσας, παρατηροῦν, εἶναι σύμπτωμα φθορᾶς τοῦ Ἔθνους, εἶναι ὑποβάθμιση καὶ μηδενισμὸς ἡμῶν τῶν ἰδίων!
Νὰ προσθέσουμε καὶ τοῦτο ἀκόμη. Μία νέα ὁρολογία ἐμφανίστηκε στὸ προσκήνιο. Λέγεται «Greeklish »!1 Αὐτὴ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μία ἰδιόρρυθμη μείξη τῆς γλώσσας τῶν νέων μὲ τὴ γλώσσα τοῦ δρόμου καὶ τῶν ὅρων τῆς πληροφορικῆς, γνωστὴ ὡς διάλεκτο τῆς ἐπονομαζόμενης «Generation Mix»!
* * *
Ναί, κάθε ἀπόπειρα ὑποβάθμισης καὶ καταστροφῆς τῆς γλώσσας, δὲν εἶναι ἀθώα. Ὑποβαθμίζει τὴν ἐπικοινωνία, παγώνει τὸ συναίσθημα, ἀδυνατίζει τὴ σκέψη, θέτει ὑπὸ τὸν ζυγὸ τὴ ζωή! Οἱ γλωσσολόγοι ὑποστηρίζουν ὅτι, ὅσο λιγότερη εὐχέρεια ἔχει νὰ διαλέξει κανεὶς ἀνάμεσα σὲ λέξεις, τόσο μεγαλύτερος εἶναι ὁ περιορισμὸς νὰ σκεφθεῖ!
Ἡ ἀκρίβεια δὲ τῆς σκέψης καὶ ἡ ἀκρίβεια τῆς ἔκφρασης εἶναι πράγματα ἀλληλένδετα. Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ μόνο ὁ λογικὸς ἄνθρωπος διαθέτει τὸν λόγο ὡς μέσο ἔκφρασης καὶ ἐπικοινωνίας καὶ δὲν κινεῖ φτερά, πόδια ἢ ὁ,τιδήποτε ἄλλο, ὅπως τὰ ζῶα!
* * *
Ἂς τὰ ἔχουμε ὑπόψη ὅλα αὐτά, κι ὁ καθένας μας ἂς κάνει ὅ,τι πρέπει…
Σημείωση: 1. Περισσότερα γιὰ τὰ Greeκlish βλέπετε στὰ φύλλα τοῦ «Ο.Τ.» 1898 καὶ 1899.
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 2016 28 Μαρτίου 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου